Артур Конан Дойл - Прыгоды Шэрлака Холмса (зборнік)

Ён адышоў да акна і на ўсю моц крыкнуў, што вакансія занятая. Знізу пачуўся стогн расчаравання, і народ пачаў разыходзіцца ў розныя бакі, пакуль у ваколіцах не засталося ніводнага рудога, апроч мяне і майго наймальніка.

«Мяне завуць Дункан Рос, – сказаў ён, – і я сам адзін са стыпендыятаў фонду, які пакінуў наш высакародны дабрачынец. Вы жанатыя, містэр Ўілсан? У вас ёсць дзеці?»

Я адказаў, што не. Ягоны твар адразу ж спахмурнеў.

«Як недарэчы! – сказаў ён з прыкрасцю. – Гэта сапраўды вельмі важна! Мне шкада гэта чуць. Фонд, вядома ж, створаны для таго, каб рудыя множыліся і распаўсюджваліся і маглі ўтрымліваць свае сем’і. Так няўдала, што сродкі пойдуць на падтрымку халасцяка».

У мяне пры гэтым выцягнуўся твар, містэр Холмс, бо я падумаў, што не лёс мне атрымаць гэтую працу. Але па нядоўгім роздуме Рос запэўніў мяне, што ўсё мусіць быць добра.

«Калі раптам што, – сказаў ён, – пярэчанні непазбежна будуць вельмі сур’ёзныя, але будзем ціснуць на тое, што вы чалавек з выключным колерам валасоў. Калі вы можаце прыступіць да сваіх новых абавязкаў?»

«Невялікая нязручнасць у тым, што я ўжо маю бізнэс», – заікнуўся я.

«О, пра гэта не хвалюйцеся, містэр Ўілсан! – сказаў Вінсэнт Сполдынг. – Я прасачу за ім замест вас».

«А якія гадзіны працоўныя?» – запытаўся я.

«З дзясятай да другой».

У ламбард людзі збольшага ходзяць вечарамі, містэр Холмс, галоўным чынам у чацвяргі і пятніцы перад заробкам, таму мне была б вельмі зручнай падпрацоўка ў ранішні час. Апроч таго, я ведаў, што памочнік мой – чалавек надзейны і дасць рады ў любой справе.

«Мне гэта вельмі пасуе, – сказаў я. – А плата якая?»

«Чатыры фунты на тыдзень».

«А абавязкі?»

«Чыста намінальныя».

«Што вы маеце на ўвазе пад намінальнымі абавязкамі?»

«Ну, вам давядзецца прысутнічаць у канторы ці, прынамсі, у гэтым будынку ўвесь працоўны час. Калі сыдзеце, то назаўжды пазбавіцеся пасады. У тэстаменце гэты пункт вельмі ясна прапісаны. Калі пакідаеце кантору ў гэтыя гадзіны, то парушаеце ўмовы».

«Гэта ўсяго чатыры гадзіны на тыдзень, наўрад ці мне захочацца кудысьці пайсці», – сказаў я.

«Тут нішто не можа лічыцца выбачэннем, – сказаў Дункан Рос, – ні хвароба, ні справа, ні нешта іншае. Мусіце заставацца на месцы або страчваеце пасаду».

«Дык а рабіць што трэба?»

«Перапісваць энцыклапедыю «Брытаніка». Вось тут, у шафе, стаіць першы том. Вы мусіце мець сваё чарніла, асадкі і прамакальную паперу, мы вас забяспечваем вось гэтым сталом і крэслам. Заўтра зможаце пачаць?»

«Вядома», – адказаў я.

«Ну, то да сустрэчы, містэр Явіс Ўілсан, і дазвольце мне яшчэ раз павіншаваць вас з важнай пасадай, якую вам пашчасціла атрымаць».

Потым мы раскланяліся, і я са сваім памочнікам пайшоў дахаты, не ведаючы, што пасля ўсяго казаць ці рабіць, – так я быў задаволены сваім шанцаваннем.

І вось я разважаў пра гэтую справу ўвесь дзень і ўжо ўвечары зноў быў не ў гуморы, бо пераканаў сябе, што ўся гэтая заварушка – мабыць, вялікая афера, нейкае махлярства, хоць для чаго яно патрэбнае, не мог узяць на цям. Ва ўсё разам верылася цяжка – і ў тое, што нехта мог пакінуць такі тэстамент, і што вялікія грошы будуць плаціць за настолькі простую працу, як перапісванне энцыклапедыі «Брытаніка». Вінсэнт Сполдынг як мог падбадзёрваў мяне, але перад сном я быў пэўны, што выходжу з гэтай справы. Тым не менш зранку я вырашыў усё-ткі схадзіць зірнуць на тую працу, купіў шклянку чарніла на пені, прыхапіў пер’евую асадку, сем вялікіх аркушаў і выправіўся на Поўпс-корт.

Я быў прыемна здзіўлены, што ўсё аказалася так, як мы і дамаўляліся. Для мяне стаяў падрыхтаваны стол, і містэр Дункан Рос быў на месцы, каб праверыць, ці выйшаў я на працу. Ён разгарнуў перада мной энцыклапедыю на літары «А» і неўзабаве пайшоў, але час ад часу вяртаўся, каб паглядзець, ці ўсё добра. А другой ён пазычыў мне добрага дня, пахваліў за колькасць перапісанага і замкнуў кантору.

Так паўтаралася з дня ў дзень, містэр Холмс, а ў суботу мой кіраўнік паклаў мне на стол чатыры залатыя саверэны за тыднёвую працу. Гэтак жа было на наступным тыдні і яшчэ праз тыдзень. Штораніцы я прыходзіў а дзясятай і сыходзіў удзень а другой. Праз нейкі час містэр Дункан Рос прыходзіў ужо толькі адзін раз уранку, а потым і зусім перастаў. І ўсё ж, вядома, я не адважваўся пакідаць кабінет ні на імгненне, бо не ведаў, калі той можа завітаць, да таго ж пасада была настолькі добрая і так мне падыходзіла, што я ніколі не рызыкнуў бы страціць яе.