Артур Конан Дойл - Прыгоды Шэрлака Холмса (зборнік)

Гэтак прайшло восем тыдняў, і я ўжо перапісаў пра абатаў, і Абісінію, і абмундзіраванне, і археалогію, і архітэктуру і спадзяваўся пры належнай руплівасці неўзабаве дайсці да артыкулаў на «Б». На перапіску пайшло даволі шмат паперы, спісаныя аркушы займалі амаль усю паліцу. І тут раптам прыйшоў канец усёй справе.

– Канец?

– Менавіта, сэр. Гэтай во самай раніцай. Як звычайна, я з’явіўся на працу а дзясятай, але дзверы былі зачыненыя і замкнёныя, а пасярэдзіне прыбітая квадратная кардонка. Вось яна, можаце самі паглядзець.

Ён паказаў нам кавалак белага кардону памерам з аркуш для нататак. Надпіс быў наступны:

САЮЗ РУДЫХ РАСПУШЧАНЫ

9 кастрычніка 1890

Мы з Шэрлакам Холмсам сузіралі гэтую абвестку і маркотны твар за ёю, пакуль камізм сітуацыі не перамог усе астатнія думкі і мы проста не разрагаталіся.

– Не бачу тут нічога смешнага! – выгукнуў наш кліент, пачырванеўшы да самых кончыкаў свайго вогненнага валосся. – Калі не можаце прыдумаць нічога лепшага, як пасмяяцца, дык я магу пайсці да каго іншага.

– Не-не, – паспяшаўся супакоіць Холмс, вяртаючы кліента на крэсла, з якога той ужо амаль ускочыў. – Ні за што на свеце мне б не хацелася прапусціць ваш выпадак. Ён незвычайна свежы. І ўсё ж ёсць у ім, калі вы прабачыце мне гэтыя словы, штосьці вясёлае. Прашу, раскажыце, што вы зрабілі, калі знайшлі гэтую кардонку на дзвярах.

– Я быў агаломшаны, сэр. Не ведаў, што і рабіць. Прайшоўся па канторах па суседстве, але, падобна, ніхто нічога не ведаў пра гэта. Нарэшце я зайшоў да домаўладальніка – гэта бухгалтар, які жыве на першым паверсе, – і спытаўся ў яго, што здарылася з Саюзам рудых. Той адказаў, што ніколі не чуў пра такую арганізацыю. Тады я спытаў, хто такі Дункан Рос. Ён сказаў, што ўпершыню чуе гэтае імя.

«Гэта ж джэнтльмен з канторы № 4», – сказаў я.

«Такі рудавалосы?»

«Так».

«О, – сказаў ён, – яго завуць Ўільям Морыс. Ён адвакат і выкарыстоўваў маё памяшканне часова, пакуль не будзе гатовы яго новы прыёмны пакой. Ён выехаў учора».

«А дзе я магу яго знайсці?»

«Ён даў мне новы адрас. Кінг-Эдвардс-стрыт, 17, каля сабора святога Паўла».

Я паехаў туды, містэр Холмс, але там толькі мануфактура па вырабе штучных каленных чашачак, дзе ніхто ніколі не чуў ні пра містэра Ўільяма Морыса, ні пра Дункана Роса.

– І што вы зрабілі потым? – запытаўся Холмс.

– Паехаў дахаты на Сакс-Кобург-сквер, каб параіцца са сваім памочнікам. Але ён ніяк не змог дапамагчы. Толькі сказаў мне, што калі я пачакаю, то, мусіць, атрымаю поштай паведамленне. Але мяне гэта не задаволіла, містэр Холмс. Мне не хацелася страчваць такое месца без барацьбы, і таму, ведаючы пра вас як пра добрага чалавека, гатовага даваць парады бедакам, якім патрэбная дапамога, я проста да вас і прыйшоў.

– І вельмі мудра зрабілі, – сказаў Холмс. – Ваш выпадак неверагодна адметны, і я з радасцю займуся ім. Мяркуючы па вашым расказе, наступствы гэтай гісторыі могуць быць больш сур’ёзнымі, чым падаецца з першага погляду.

– Яшчэ б яны былі несур’ёзнымі! – абурыўся Явіс Ўілсан. – Я ж страчваю фунт на тыдзень.

– Што да вас асабіста, то не думаю, што вам варта скардзіцца на гэты дзіўны саюз, – зазначыў Холмс. – Наадварот, як я разумею, вы разбагацелі больш чым на трыццаць фунтаў, не кажучы ўжо пра грунтоўныя веды, якія набылі па ўсіх прадметах, што пачынаюцца на «А». Тут вы ніяк не пацярпелі.

– Не, сэр. Але я хачу даведацца пра той Саюз, хто яны такія і чаго хацелі дамагчыся сваімі хітрыкамі – калі ўсё ж тут ёсць нейкія хітрыкі. Дарагаваты выйшаў у іх жарт, каштаваў ім трыццаць два фунты.

– Мы паспрабуем разабрацца з гэтым для вас. Для пачатку адкажыце мне на некалькі пытанняў, містэр Ўілсан. Гэты ваш памочнік, які прыцягнуў вашую ўвагу да абвесткі, на той момант даўно на вас працаваў?

– Дзесьці месяц.

– А як вы яго знайшлі?

– Па аб’яве.

– Ён быў адзіны, хто прыйшоў?

– Не, прэтэндэнтаў быў цэлы тузін.

– А чаму вы абралі менавіта яго?

– Бо ён меў досвед і прасіў мала.

– Паўзаробка, вы казалі.

– Так.

– Як выглядае гэты Вінсэнт Сполдынг?

– Нізкага росту, таўставаты, увішны такі, вусы ў яго не растуць, хоць яму ўжо пад трыццаць. На ілбе белы шнар ад кіслотнага апёку.

Холмс сядзеў на крэсле, заўважна ўзрушаны.

– Я так і думаў, – сказаў ён. – А вы не заўважылі, ці праколатыя ў яго вушы?

– Праколатыя, сэр. Ён мне сказаў, што ў дзяцінстве іх пракалола цыганка.

– Хм! – Холмс задумаўся, адкінуўшыся на спінку крэсла. – Ён усё яшчэ з вамі?