Артур Конан Дойл - Прыгоды Шэрлака Холмса (зборнік)

– Немагчыма ўявіць сабе лепшага выпадку для вашага візіту, дарагі Ўотсан, – сардэчна сказаў ён.

– Мне падалося, вы заняты.

– Так і ёсць. Вельмі.

– Тады я пачакаю ў суседнім пакоі.

– Ні ў якім разе. Містэр Ўілсан, гэты джэнтльмен шматкроць дапамагаў мне ў самых паспяховых справах, і я не сумняюся, што ў вашым выпадку ён будзе мне надзвычай карысным.

Мажны джэнтльмен прыўзняўся з крэсла і адвесіў мне паклон. У яго маленькіх, заплылых тлушчам вачах бліснула цікаўнасць.

– Сядайце на казетку, – сказаў мне Холмс, заняўшы сваё месца ў фатэлі і злучыўшы пальцы рук лодачкай, як рабіў штораз, калі збіраўся паразважаць. – Я ведаю, дарагі Ўотсан, што вы раздзяляеце маю прыхільнасць да ўсяго надзвычайнага, якое выбіваецца з тужлівай аднастайнасці шэрых будняў. Пра гэта сведчыць той імпэт, з якім вы ўзяліся апісваць і, калі даруеце мне такую заўвагу, часам падаваць мае сціплыя прыгоды занадта прыгожа.

– Мяне напраўду вельмі зацікавілі вашыя справы, – адказаў я.

– Памятаеце, днямі, акурат перад тым як узяцца за вельмі простую справу міс Мэры Сазэрлэнд, я сказаў, што нават самае багатае ўяўленне не здольнае прапанаваць нам такіх дзіўных з’яваў і нечаканасцяў, як жыццё?

– Сцверджанне, у якім я насмеліўся сумнявацца.

– Так, доктар, але ўсё ж вам давядзецца раздзяліць маё меркаванне, бо я магу падмацаваць яго такой колькасцю прыкладаў, што пад ціскам фактаў вам не застанецца нічога іншага, як прызнаць маю рацыю. Вось, напрыклад, містэр Явіс Ўілсан завітаў да мяне сёння раніцай. Мяркуючы па тым, што ён паспеў расказаць, яго выпадак можа стацца адным з самых адметных за апошні час. Вам вядома, што, на маю думку, самыя дзіўныя і выключныя абставіны часцей датычаць дробных злачынстваў, а гэтым разам наогул незразумела, ці ўчыніў тут хто нешта ліхое. Пакуль я не магу зрабіць з пачутага выснову, ёсць тут злы намер ці не, але падзеі, несумненна, з самых незвычайных, якія толькі могуць быць. Містэр Ўілсан, ці не зробіце ласку паўтарыць тое, што ўжо мне расказалі? Я прашу не толькі таму, што мой сябар доктар Ўотсан прапусціў пачатак гісторыі, але і таму, што асаблівы яе характар моцна мяне зацікавіў, і мне хочацца атрымаць як мага больш падрабязны аповед з вашых вуснаў. Зазвычай, калі я ў агульных рысах валодаю карцінай, гэтага даволі, каб я мог параўнаць выпадак з тысячамі падобных здарэнняў, што прыходзяць мне ў галаву. Але пакуль вымушаны прызнаць, што з такімі акалічнасцямі сутыкаюся ўпершыню.

Мажны кліент самазадаволена выпнуў грудзі і выцягнуў з унутранай кішэні паліто брудную пакамечаную газету. Пакуль ён, падаўшыся наперад і расправіўшы газетную старонку на калене, шукаў патрэбнае месца ў калонцы аб’яваў, я ўважліва разглядаў яго, спрабуючы па абліччы і вопратцы здагадацца, што за чалавек перада мной, як гэта рабіў Холмс.

Але намаганні мае былі не дужа плённымі. Увесь выгляд наведніка казаў, што мы маем справу з нічым не адметным шараговым брытанскім гандляром – тлустым, пыхлівым і тугім на розум. На ім былі мехаватыя шэрыя нагавіцы з клятчастага цвіду, не сказаць каб надта чысты чорны сурдут, гузікі якога ён расшпіліў, і шэракарычневая камізэлька з цяжкім медным ланцужком, на якім вісела нейкае металічнае ўпрыгожанне з квадратнай адтулінай. Побач на фатэлі ляжалі ягоны паношаны цыліндр і выцвілае карычневае паліто з памятым аксамітным каўняром. Агляд не даў амаль нічога, можна было адзначыць хіба што неверагодную рудзізну валасоў і выраз прыкрасці і незадаволенасці на твары.

Мае спробы не засталіся таямніцай для пільнага вока Шэрлака Холмса. З усмешкай ён паківаў галавой, заўважыўшы мае цікаўныя позіркі.

– Апроч відавочных прыкметаў таго, што некалі містэр Ўілсан займаўся фізічнай працай, цяпер нюхае тытунь, уваходзіць у масонскую ложу, пабываў у Кітаі і зусім нядаўна спісаў процьму папераў, я і сам не патраплю сказаць болей.

Явіс Ўілсан падскочыў на крэсле, усё яшчэ прыціскаючы да газеты ўказальны палец, але скіраваўшы позірк на майго сябра.

– Але як, напрамілы Бог, вы пра ўсё гэта даведаліся, містэр Холмс? – выгукнуў ён. – Як вы, напрыклад, здагадаліся, што я займаўся фізічнай працай? Бо гэта чысцюткая праўда – я пачынаў як карабельны цясляр.

– Па вашых руках, мой дружа. Вашая правая рука заўважна большая за левую. Вы шмат працавалі, таму цягліцы на правай больш развітыя.

– Ну а пра тытунь тады і пра тое, што я масон?

– Мне не хочацца крыўдзіць вашую кемлівасць тлумачэннем, асабліва з улікам таго, што насуперак строгім правілам вашага ордэна вы носіце брошку з выявай цыркуля і навугольніка * Конец ознакомительного фрагмента. Текст предоставлен ООО «ЛитРес». Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес. Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом. .