Fatma Nabieva - Acı həyat. Roman

Mələk çayını bitirib, – kişiyə: yağış yavaşıdı mən evə qaçım. Kişi gülümsəyərək, – Mələyə: qızım bu mənim başqa şəhərdə yaşayan böyük nəvəmdir, adı Səlimdir. Mələk hər zaman oldüğü kimi, ürəyində söz gizlədə bilən deyildi. Hər şeyi olduğu kimə üzə deməyi xoşlayandı, kişidə bunu yaxşı bilirdi. Mələk oğlana baxmadan, – kişiyə: nəvən olsada, sizə oxşamamış mərəfətindən. Oğlan əsəblə baxdı, – Mələyə: sən nə haqla mənimlə belə danışırsan? sən mənim mərəfətsizliyimimi gördün. Babası sanki anlamışdı, Mələyin nəvəsinə belə deyəcəyini. Nəvəsi görməsin deyə, kənara baxıb gülümsədu. Mələk – oğlana: qolunu üzünə qoyub burda leş düşüb yatmağından anlamaq cətin deyildi. Qalxıb babana yardım etdib azacıq səndə islansaydın, tərifə layiq olardın. Oğlan nə isə demək istəyirdi, babası imkan vermədi. Səlim, Mələk qızım kimsəyə arxadan söz deyən deyil. Hər zaman səhvi olanın, səhvini üzünə deyən cəsarətli qızımdır o mənim. İşarə etdi ki sussun, qıza kobut cavab qaytarmasın. Səlim – Mələyə: elə axıllıydın gəlib yardım edərdində. Mələk – Səlimə: xəbər verdilər nəvəsi gəlmiş babasına, ona görə gecikdim Səlim bəy. Xəbər verənlər demədilər, şəhərdən gəlib burda rahat – rahat yatdığını. İnan bilsəm gələrdim, hec şüphən olmasın. Biz az belə yağışlarda islanmadıq, qorxumuz yoxdur bəzilərinin kimi. Səlim babasının özünə baxdığını gördüyündə, özünü zor tutdu ki, Mələyi açılamamaqçün. Mələk ayağa qalxıb, nərdivandan biraz enib – kişiyə: Murad dayı dəyiş paltarını xəstələnərsən. Kişi razılığını bildirərək gülümsəyib, – Mələyə: tamam qızım, narahat olma. Mələk nərdivanın yarısından tullandı yerə. Yuxardan oğlanın özünə necə tərs – tərs heyif cıxacaq baxışlarla baxdığını görüb, iti sələdi, dostum. İt qaçıb gəldi, çatan kimi yenə tüllanaraq ayaqlarını qoyub palcıqladı üstünü. Mələk üstünə baxıb, birdən itin başından tutub burnundan öpdüyündə, oğlanın ürəyi bulandı. Tez üzünü turşudub kənara baxdı. Babası Mələyin xasiyyətinə bələd idi, nəvəsinin diksindiyini görüb qəh – qəhə cəkib güldü. Mələk itlə oynaya – oynaya getdi. Səlim – babasına: başdan xarab olduğu anlaşılır, babası gülərək gözlərini silib, – nəvəsinə: səhvin var gözəl nəvəm. Mələk cox gözəl ürəkli qızdır, həmdə mərd. Səlim anladı babası özünə işarə edirdi, yardım etmədiyiçün. Səlim – babasına: guya bilmirsəndə burdan niyə enmədiyimi. Nə var burda bilmirəm, yanımızada gəlməkdən imtina edirsən. Nəyinə lazımdır bu çətin işlər sənin? babası narazılıqla başını sirkələyib, – nəvəsinə: anlamırsan məni. Mən şəhərdə yaşaya bilmərəm. Mən buralarda böyüyüb boya – başa catdım. Sən de, mən bu gözəl təbiəti, bu gözəl havanı tərgiyib, şəhərin tüstü qoxan havasına gəlib yaşaya bilərəmmi? əsasda bu yaşda. Oğlan dərindən nəfəs alıb narazı baxışlarla baxdı babasına, heçnədə qoxmur şəhərdə, bəhanələr etmə. Tamam mən aşağı enirəm, səndə üstünü dəyişdir xəstələnmə. Oğlan qalxıb nərdivandan enərkən, babası zarafatla – nəvəsinə: qolundan tutumu. Aşağı xətasız enə biləcəksənmi? nəvəsinin altdan yuxarı baxdığını görüb gülümsədi, tamam zarafatdı. Oğlan yarıya qədər enmişdi, ayağı sürüşdü yıxıldı. Yuxarda babasının baxdığını görüb, tez ayağa qalxıb, əllərini belinə qoyub baxdı kənara. Babası – nəvəsinə: ürəyimə danmışdı enişində yüngül qəza olaçaqdı. Bu birinci deyil ki? yenə qəh – qəhə çəkib güldü. Səlim – babasına: coxda oyalanma orda, bilirsən itlərin məni tanımırlar, sevmirlər. Babasnın səsi eşidildi, rahat ol, sənin qorxduğun itim Mələk qızımla getdi. Səlim öz – özünə: cəhənnəmə getsin sənin Mələk qızın. Babası səsləndi, – Səlimə: birşeymi dedin? – babasına: deyirəm etibar yoxdur birdən gələr, cəld ol biraz. Babası yenə ürəkdən güldü, nəvəsinin qorxub ehtiyat etməsinə.

Mələk evə gəldi, anası – qızına: qızım tez get əynini dəyiş xəstələnərsən. Mələk – anasına: cox islanmadım ana, Murad dayının talvarına yetişdim. Atası gülümsəyərək, – qızına: ananda bayaqdan narahat idi. Mən dedimmi sənə? mənim qızım Murad dayısıyla oturmuş çoxdan talvarda. Anası qızına üzgün baxışlarla baxdı, Mələk anladı nədən elə baxdı deyə. Mələk – anasına: mən üstümü dəyişdirim, getdi otağına.

Mələk otağına gəlib oturdu yatağında, anasınında —atasınında, özünə görə üzgün olduqlarını yaxşı anayırdı. Qapı döyüldü, icəri qonşusu yaxın rəfiqəsi Gülsüm girdi, – Gülsümə: gəl canım. Gülsümdə gözəl ürəkli qız idi. Gəlib əyləşdi yanında, bilirdi rəfiqəsinin üzüntüsünü. Mələyin boynunu quçaqlayıb sakit dayandı. Mələk kimsənin üzülməsini istəmirdi özünə görə. Zarafatla – Gülsümə: canım qonşumun qızı, boğacaqsan məni. Birdən hiss etdi rəfiqəsinin ağladığını. Özündən azacıq kənara tutub, əlləri ilə üzündən tutub baxdı üzünə. Sən ağlayırsanmı? nə noldu, kim xətrinə dəydi? Gülsüm danışa bilmədi. Mələk təkrar soruşdu, Gülsüm nə oldu de mənə. Qız birdən əlləriylə üzünü tutub ağladı. Mələk tez qucaqlayıb sakitləşdirməyə çalışdı, ağlama gözəl bacım. İndi de mənə niyə ağlayırsan? nədir səbəbi? yenə atan olan o, sözünün ardını demədi. Gülsüm göz yaşlarını silib, – Mələyə: bu qədər sən çapaladın, haqsızlıq oldu. Mələk dərindən nəfəs alıb – Gülsümə: zatən haqsız dünyada yaşayırıq. Sən de mənə kim qırdı səni? Gülsüm biraz sakitləşib, – Mələyə: mən qəbul olmuşam unverstetə. Biraz qabaq öyrəndim, qəbul olduğumu. Mələk sevindi, – Gülsümə: ee, o zaman bu göz yaşların nədir bəs? təbrik edirəm gözəl bacım. Mələk Gülsümü qucaqlayıb, üzündən öpdü. Gülsüm boynunu qucaqlayıb, – Mələyə: mən səninlə getmək istəyirdim unverstetə. Mələk gülümsəyərək, – Gülsümə: qızım sevinsənə qəbul olmusan, sil göz yaşlarını ağlama. Məni düşünmə sən dərslərinə bax, tamammı? sənə görə çox sevindim. Bax dahada yaxşı oldu o, sözünün ardını deyə bilmədi. Anlaşılırdı qızın atası yaxşı birisi deyildi ailədə. Gedərsən oxuyub özünə iş taparsan, rahat yaşayarsan. Bəsdir az çəkmədin evdə dərt – qəm, bundan sonra gülmək – sevinmək vaxdı çatdı. Sən məni duydunmu? Gülsüm başıyla hə deyə işarə etdi. Gülsüm – Mələyə: sən yanıma gələçəksən elə deyilmi? gülümsəyərək – Gülsümə: əlbətddə gələcəm baçım. İndi isə mən əynimi dəyişim, gedək bunu qeyd edək anamın hazırladığı mürəbbəylə. Sevincələrini bölüşərək zarafatlaşdılar, təkrar bir – birini quçaqladılar.

Axşam olurdu, Səlimin babası çay süzüb qoydu nəvəsinin qarşısına. Oğlum nədir suratını asıb oturmusan? – babasına: itlərinin əlindən yerədə düşə bilmirəm. Sən hələ soruşursanmı məndən? kişi başnı narazılıqla sirkələyib güldü. Ay yaraşıqlı nəvəm, itə bir çörək at yaxınaş, qorxma olar sənə dəyməzlər. Səlim qaşının birsini qaldırıb – babasına: unutmadım itinin məni dişlədiyini. Babası yenə nəvəsinə baxıb güldü. Bax Mələk qızıma heç dəyirlərmi? qız olara üç gündə özünü sevdirdi. Səndən fərqli olaraq, yemək verə – verə yəni, yenə güldü nəvəsinə. Bu anda Mələyin səsi duyuldu, Murad dayı iki günə öyrəşdilər, üc günə deyil. Kişi duyduğunda səsini sevindi, baxdı talvardan aşağı. Səlimin üzünün ifadəsi dəyişdi Mələyin səsini duyduğunda, əsəbləşdi. Kişi – Mələyə: gəl qızım, Mələk əlində torbayla qalxdı yuxarı. Axşamın xeyir Murad dayı, sənə isti yeyəçək bir şeylər göndərdi anam. Kişi tez əlindən götürdü ki, qız rahat çıxa bilsin. Niyə zəhmət etmiş ay qızım, utandırırsız məni. Mələk talvara dırmanıb keçib əyləşmək istədiyində, yenə Səlimin ayaqlarını uzadıb oturduğunu görüb baxdı ona. Səlim öz – özünə: ya səbir, ayaqlarını yığıb oturdu. Mələk əyləşib – kişiyə: çantamı unutmuşam bayaq yağışdan qaçanda. Kişi gülümsəyərək, – Mələyə: burdadır qızım çantan. Mələk tez torbadan yemək qazanını çıxardıb qoydu ortaya. İsti çörəkdə çıxarıb qoydu, – kişiyə: isti – isti ye tapşırdı anam. Kişi təşəkkür edib qazanın qapağını açıb, oh ananın əlləri dərd görməsin qızım. Mən çox sevirəm ananın hazırladıqların. Hər zaman Rozanın çox dadlı yeməkləri olur. Dolmadan götürüb yedi iştahla, – Səlimə: ordan mənə boş qab ver oğlum. Səlim yaxındakı boş qabı götürüb uzatdı. Kişi götürüb əli ilə dolmalardan boş qaba qoyub, verdi nəvəsinə. Burda əllə yeyilir oğlum, belə daha dadlı olur. Qaşıq – çəngəl aşağıda qalıb, istəsən en götür. Səlim qabı götürüb, – babasına: əllə yeyərik, istəmirəm sənin yerdəki çənğəl – qaşığını. Səlim elə dediyində, Mələk ona tərs – tərs baxdı. Babası görüb, – Mələyə: qızım nəvəm itlərdən qorxub yerə enmir, yenə gülüdü qəh – qəhə çəkib. Az qala töletədə əlindən tutub aparası qədər, bərk qorxur sənin dörd ayaqlı dostundan. Səlim – babasına: səbəbi nədir görəsən baba? kişi dolmadan yeyərək, – Mələyə: kiçikliyində bir dəfə itim yüngül ayağının dadına baxmışdı, yenə güldü. Səlim – babasına: o, yüngül dediyin yerə neçə tikiş qoymuşdular? unutdun deyəsən. Mələk anladı, oğlanın niyə yardım etmədən burda yatmasını. Başını qaşıyıb gülümsəyib, baxdı kənara. kişi – Mələyə: qızım səndə ye, – kişiyə: mən evdə yedim Murad dayı, nuş olsun sizə. Mələk – kişiyə: Gülsüm qəbul olmuş unverstetə, kişi ağzındakı loxmasını udub baxdı bir anlıq. Mələk dərindən nəfəs alıb, – kişiyə: onun əvəzinə çox sevindim. Sanki özüm qəbul olmuş kimi hiss etdim. Yaramaz, səfeh, icki düşkünü atasından qıraq olması içimi rahatladı. Kişidə dərindən nəfəs alıb biraz düşünüb, – Mələyə: elə ata olunca, heç olmasa yaxşıdır qızım. Şərəfsizin birisidir yaramaz. Düz deyirsən, qız ondan uzaqda olsa daha yaxşıdır. Atasına görə yazıq qız necə utanırdı kənt içində. Səlim səssiz oların söhbətinə qulaq asırdı, buralara çox az gəldiyindən kimsəni tanımırdı. Mələk özlərinə baxdığını görüb, – Səlimə: ye qorxma zəhərli deyil. Səlim Mələyə əsəb olurdu hər dəfə özünə ilişdiyində, dolmadan götürüb əsəblə yedi. Kişi – Mələyə: qızım səndə bir gün qəbul olacaqsan inşallah. Sənin bu gözəl ürəyini Allahım görməzdən keçməz, itdə altdan yuxarı baxırdı. Mələk baxıb gülümsədi, – kişiyə: bacım qəbul oldu Murad dayı. Bu məni çox sevidirdi. İnan artıq mənim qəbul olub – olmamağım uğrumda deyil. Qalxıb endi nərdivanla aşağı, iti sığallayıb oxşadı. Altdan yuxarı baxıb – kişiyə: Murad dayı çantamı atarsanmı zəhmət olmasa? yenə unudub gedəcəm bu şirinə başım qarışıb. Babası yemək yeyir deyə, Səlim çantanı götürüb atmaq üçün baxdı aşağı. Mələyin yenə itin burnundan öpdüyünü görüb ürəyi bulandı, əlini ağzına tutub baxdı kənara. Kişi güldü nəvəsinin hərəkətinə, Mələk – Səlimə: at tutacam. Səlim Mələyə acığa çantanı biraz uzağa atdı, tuta bilmədi. Mələk Səlimə tərs – tərs baxıb, kişiyə sələndi. Murad dayı, nəvəniz itin qorxusundan çantanıda düz ata bilmədi. Çantanı götürüb təmizləyib, çiyninə keçirdi. Mələk – itə: dostum qaçaqmı? hələlik Murad dayı. Kişi – Mləyə: hələlik qızım ehtiyatla get, anana təşəkkürümü çatdır. Mələk – kişiyə: tamam deyərəm, itlə oynaya – oyna getdi. Səlim yerinə oturub – babasına: manyak itin burnundan öpdü. Babası – Səlimə: oğlum kənt uşaqlarının ümmuniteti, şəhər uşaqlarından güclü olur. Buna görə narahat olma sən, yenə güldü qəh – qəhə cəkib. Artıq Səlimin iştahıda qalmadı toxunmadı yeməyinə, baxdı başını narazılıqla sirkələyib.