Розин Ярандай - Йĕрсем çухалмаççĕ

…Лекцисем вӗҫленнӗччӗ ӗнтӗ. Вадим гитарине илчӗ те институтран тухрӗ. Алӑк умӗнче ӑна университетра вӗренекен Людмила чарса тӑратрӗ.

— Кунта та гитарӑпа ҫӗретӗн эс, музыкант пуласшӑн мар пулӗ те?

— Манӑн ӗҫ хатӗрӗ — хир карапӗ. Юратнӑ кӗвӗ — трактор сасси. Вӗсем те ҫак гитара пекех хаваслӑ юрӑ шӑрантараҫҫӗ, ― шӗтлерӗ Вадим. ― Юлташӑн-ха ку. Ҫак паха япалана сарӑмсӑр ӗкерсе ватнӑ та, аран-аран майлаштартӑм, талӑка яхӑн аппалантӑм. Енер пырса илмеллеччӗ те — кӗтсе илеймерӗм. Вӑхӑт пулмарӗ-тӗр. Паян ак хамах леҫсе парас терӗм.

— Манӑн та ӗҫ пур, Вадим. Магнитофон ҫӗмӗрӗлчӗ. Юсаймӑн-ши?

Вадим турткаланса тӑмарӗ, юлташӗ патне каяс ҫӗртен Людмила хыҫҫӑн утрӗ.

Хула варринче, тӑхӑр хутлӑ ҫуртра, пурӑнать Людмила. Хваттерӗ те меллӗ — виҫӗ пӗлӗмлӗ. Урайӗнче те, стена ҫинче те — кавирсем.

Виҫҫӗн кӑна пурӑнаҫҫӗ хӑйсем: Людмила, ашшӗ тата амӑшӗ. Ашшӗ заводра цех начальникӗнче ӗҫлет, амӑшӗ ― учительница. Людмила амӑшӗ ҫулӗпе кайнӑ: педагога вӗренет.

Вадима Людмила тӗрех магнитофон тыттарчӗ. Йӗркеллех пек лешӗ, анчах вӗҫӗмсӗр кӗрлет, ҫатӑртатать, пӗр сӑмах та ҫырмасть.

Вадим аппарата унтан-кунтан тӗккелерӗ, сӑтӑркаларӗ те, лешӗ чиперех ӗҫлеме пуҫларӗ. Ку Людмилӑна шутсӑр савӑнтарчӗ.

— Ӑста аллинче ӗҫ вылять, ӗҫчен ҫынтан ӗҫ хӑрать, теҫҫӗ, ― хӗпӗртерӗ Людмила. ― Тӗрӗсех иккен, магнитофон та санран хӑрарӗ, Вадим. Чӑн-чӑн инженер эсӗ. Чӑн-чӑн ӑстаҫӑ!

Алӑк шӑнкӑравӗ шӑнкӑртатрӗ. Пӗлӗме Людмила патне тантӑшӗсем, пӗр ушкӑнра вӗренекен хӗрсем, шакӑлтатса-кӗпӗрленсе пырса ҫитрӗҫ.

— Ҫуралнӑ кун ячӗпе саламлатпӑр сана, Людмила! ― терӗҫ те ӑна чӗрӗ чечек ҫыххисем тыттарчӗҫ. Пӗр ҫыхӑ кӗнеке парнелерӗҫ.

Тус-тантӑшӗсене Людмила тӗрех сӗтел хушшине чӗнчӗ. Вадима та…

— Аттепе анне Хура тинӗс хӗрринче канаҫҫӗ. Хам вара нимех те хатӗрлеймерӗм, ― калаҫрӗ савӑннӑ, шуйханнӑ Людмила. Хай ҫав хушӑрах сӗтел ҫине апат-ҫимӗҫпе иҫӗм ҫырли сӗткенӗ кӑларса лартрӗ.

Чылайччен шавласа ларчӗҫ студентсем. Ташларӗҫ, юрларӗҫ. Тав сӑмахӗсене пленка ҫине ҫыра-ҫыра илчӗҫ. Юлашкинчен, ушкӑнӗпех Атӑл хӗррине кайса, сӑн ӗкерттерме килӗшрӗҫ.

Автобус чарӑннӑ тӗле ҫитнӗччӗ ӗнтӗ вӗсем, сасартӑк Вадим ушкӑнран уйрӑлчӗ.

— Пирӗнпе пымастӑн-им? — тӗлӗнчӗҫ хӗрсем.

— Пӗлетӗр-и, туссем? Людмилӑсем патне гитара манса юлнӑ. Ӑна паянах юлташа ҫитерсе памалла.

Людмилӑран уҫӑ илчӗ те Вадим, каялла таврӑнса, самантрах саккӑрмӗш хута чупса хӑпарчӗ. Алӑка уҫнӑ-уҫманах пӗлӗмре темӗн чӑкӑртатса ларнине илтрӗ вӑл. Кӗрсе пӑхрӗ те, магнитофон иккен. Студентсем ӑнӑ сӗнтермесӗрех хӑварнӑ.

Вадим кнопкине пусрӗ те — магнитофон шӑп пулчӗ. Ентӗ Людмила пӗлӗмӗнче такам тикӗссӗн сывласа выртнӑ сасӑ илтӗнчӗ. Ку пӗлӗм алӑкне те туртса уҫрӗ Вадим.

Ак тӗнче! Диван ҫинче хӗр вырта парать. Хуп-хура ҫӗҫлӗ хӗр. Платйи чӗркуҫҫинчен чылай ҫӗлелле туртӑнса хӑпарнӑ. Сывланӑ май тӑпӑл-тӑпӑл кӑкӑрӗ пӗрре ҫӗлелле ҫӗкленет, тепре аялалла анать. Вадим асӑрханӑччӗ паҫӑр, пуринчен хитре ташларӗ ҫак хӗр паян. Пуринчен хитре юрларӗ. Чавашла та, вырӑсла та, акӑлчанла та. Саламланӑ чух та чун-чӗрене ҫӗклентермелле калаҫрӗ. Сасси уҫӑ, янӑравлӑ. Ячӗ те илӗртӗллӗ — Инна.

Ҫав териех ывӑннӑ-ши вӑл? Е урӑхла тем тупӑннӑ ун? Ах, чуна илӗртмӗш!

Хӗтлӗхсӗр пирӗшти ҫине пӑхса тӑрсан-тӑрсан, Вадихӑн алли-ури чӗтреме пуҫларӗ.

Йӗкӗт пӗлӗме чӗрне вӗҫҫӗн утса кӗчӗ, алӑка шал енчен ҫаклатрӗ, вара диван ҫине выртрӗ, хӗре ҫатӑрласа илчӗ те чаплаттарса чуптума тапратрӗ.

Хӗр ыйхӑран вӑранчӗ, кӑшкӑрма тытӑнчӗ, Вадима питрен чавса пӗтерчӗ, хулпуҫҫинчен ҫыртрӗ… Пӗтӗм вӑйран Вадим ытамӗнчен хӑтӑлма тӑрӑшрӗ. Каччӑ та парӑнмарӗ, кайран мӗн пулса тухасса мансах, хӗре хӑй аллинчен вӗҫертмерӗ, тӗрмешрӗ те тӗрмешрӗ…

Мӗн вӑхӑт асаплантарнӑ вӑл хӗре — Вадим астумасть. Людмила хӑйне ҫӗҫрен ҫулса тытсан тин тӑна кӗчӗ. Чунӗ теме сиснӗн, студентсенчен уйрӑлса, Вадим хыҫҫӑн утнӑ йккен вӑл. Эх, еплерех лӑскарӗ ӑна Людмила ҫӗҫрен! Юрать, Инна нӑйкӑшса тӑмарӗ — хваттертен пуля пек тухса вирхӗнчӗ.

Ӑнланса илчӗ Вадим: усал ӗҫ турӗ. Виҫерен иртрӗ. Чӑрсӑрланчӗ. Паллах, кунашкал ӗҫшӗн ӑна никам та пуҫран шӑлас ҫук. Мӗн тумалла-ха ӗнтӗ унӑн? Ялта та хӗр пур. Хитре те хӑюллӑскер. Вадима савать вӑл, институтран вӗренсе тухасса кӗтсе пурӑнать.

Эх, туйӑм, суккӑр тӗйӑм!.. Ма тытса чармарӗ хӑйне Вадим? Ма итлемерӗ Инна йӑлӑннине? Ма хӗрпе вӑл ӑмӑрту кавирӗ ҫинчи пекех вӑй хурса кӗрешрӗ? Ҫапла, Иннӑна парӑнтарчӗ. Анчах ҫӗнтерӗ-и ӗнтӗ ку? Ку вӑл ― йӗркесӗрленни, ирсӗр ӗҫ!

Общежитие таврӑнсан та лӑпланаймарӗ Вадим, ҫӗрӗпе вырханса выртрӗ, милици ҫыннисем ҫитсе кӗрессе кӗтрӗ.