Albert Baantjer - De Cock en de dansende dood

De oude speurder draaide zijn hoofd wat weg en beet op zijn onderlip. 'Ik was bij haar,' antwoordde hij zacht. 'Het ging heel kalm, heel vredig… veel vrediger dan ik had verwacht.' Hij zweeg even, wreef met de rug van zijn hand langs zijn ogen. 'Het is misschien beter zo. Er waren diverse fracturen aan haar wervels. Ze had toch nooit meer kunnen lopen… dansen.'

Er viel een diepe stilte. Ze stonden bij elkaar. Roerloos. Het was alsof plotseling de geest van Marianne in hun midden was. Duidelijk. Indringend. Manifest. De Cock blikte verholen naar zijn oude pendule op de schoorsteenmantel. Het was kwart over negen… ruim vijftien uur na haar dood. Het was Vledder die ineens de stilte verbrak. Hij schudde zijn hoofd. 'Gek,' zei hij wat afwezig, 'ik vond haar een rare griet… soms niet helemaal normaal, toch heb ik de hele dag aan haar moeten denken.'

De oude rechercheur legde zijn hand op de schouder van zijn meest beminde leerling. 'Dat is goed,' zei hij bemoedigend. 'Dat is heel goed. Denken aan je medemens, positief… de enige manier om hem te begrijpen.'

Mevrouw De Cock kwam tussenbeide. 'Wat zeuren jullie,' zei ze wat geforceerd, 'ga toch zitten. We hebben nog de hele avond.'

Ze namen plaats en De Cock pakte de fles cognac Napoleon, die hij speciaal voor dergelijke gelegenheden in voorraad hield. Hij vulde ruim de bodem van de diepbolle, voorverwarmde glazen en reikte die zijn vrienden aan. Daarna hield hij zijn glas omhoog. 'Proost,' zei hij luidruchtig. 'Op de misdaad.'

De beide rechercheurs keken hem wat vreemd aan. Ze namen zijn toast niet over. Vledder nam een haastige teug van zijn cognac en schoof naar de rand van zijn fauteuil. 'Is het kind al weg?'

De Cock zette zijn glas neer. 'Ik heb het vanmiddag met de wagen naar Ermelo gebracht.'

'Naar de familie Van Molenwijck?'

De Cock staarde voor zich uit en knikte. Over zijn gelaat gleed een glimlach van vertedering. 'Wil… eh, wil.je geloven,' sprak hij aarzelend, 'dat ik moeite had om afscheid van het wurm te nemen? Ik bleef treuzelen. Ik kon daar in Ermelo bij de familie Van Molenwijck gewoon niet wegkomen. Ik heb hen wel honderdmaal gevraagd om vooral goed voor het kereltje te zijn. Ik heb mij als een dwaas aangesteld.' Hij nam zijn glas weer op en schommelde de cognac tegen de wand. 'Ik heb mij ook nog nooit zo bij een zaak betrokken gevoeld.'

Vledder keek hem schuins, onderzoekend aan. 'Kwam dat, door het kind?' vroeg hij met een zweem van achterdocht. De Cock trok zijn schouders op. 'Misschien… misschien ook door Marianne.'

Vledder slikte. In zijn helblauwe ogen dwaalde onbegrip. 'Marianne?' riep hij ongelovig. 'Welke betrokkenheid? Als ik het goed begrijp, heeft ze twee mensen vermoord.' De Cock knikte traag.

'Dat,' zei hij wat terughoudend,'heb je goed begrepen.' De jonge rechercheur schoof onrustig heen en weer. 'Maar waarom?' riep hij uit. 'Wat had het voor zin? Wilde ze al het losgeld voor haar alleen?'

De Cock antwoordde niet direct. Hij sloeg zijn benen over elkaar en nestelde zich diep in zijn fauteuil. 'Jullie kennen,' begon hij geduldig, 'de brief die aan de familie Van Molenwijck werd gezonden. Ik heb de inhoud inmiddels zo vaak doorgenomen, dat ik, net als mevrouw Van Molenwijck, de tekst praktisch woordelijk ken.'

Hij schoof plotseling weer naar voren. Zijn gezicht zag rood. Gebarend bracht hij zijn verbonden rechterhand omhoog. 'Marianne,' sprak hij met stemverheffing,' wist van het zenden van die brief niets af.'

Vledder en Van Dijk reageerden vrijwel direct, in koor. 'Wat?' riepen ze verbaasd.

Robert Antoine drukte zich naar voren. Zijn gezicht in een grijns. 'En al die bijzonderheden in de brief… de details… die kende zij… zij alleen.'

De Cock boog het hoofd en wreef met duim en wijsvinger in de ooghoeken. Hij voelde zich vermoeid. De nachten zonder slaap deden zich gelden. 'Marianne,' herhaalde hij scherp, 'had met de hele afpersing niets te maken. Het plan was van Fred Doornekamp, een man die eens rechten had gestudeerd. Hij stelde de brief. En Colette Maesen was zijn willoos werktuig.' De oude speurder keek op. Hij ontmoette de gespannen gezichten van zijn vrouw en de beide jonge rechercheurs en hoopte dat hij hen kon overtuigen.

'Marianne,' ging hij zachter verder, 'had hen beiden verteld van het auto-ongeval en het kind. Uitvoerig, tot in alle details. Het ongeval bij Horst had haar sterk aangegrepen. Het liet haar niet meer los. Ze wilde er steeds weer over praten. De gezondheidstoestand van Colette ging sterk achteruit. De verslaving werd groter. Ze had steeds meer heroïne nodig. En heroïne is duur. Na de ontmoeting bij Hoevelaken, voelde Marianne zich voor haar verantwoordelijk. Ze stal voor haar in winkels en warenhuizen. Om aan geld te komen had Fred Doornekamp Marianne al een paar maal aangeraden zich van het kind te ontdoen. Er waren wel hoeren, zo meende hij, die er wel wat voor over hadden. Hoewel Marianne wel eens de indruk wekte het kind te willen verkopen, ging ze toch nooit werkelijk op een aanbod in.'

Vledder fronste zijn wenkbrauwen. 'Waarom prostituees… toch ook niet het kapitaalkrachtigste deel van onze samenleving? Ik bedoel, waarom werd het kind pas drie maanden na het ongeval aan Van Molenwijck aangeboden?'

De Cock gebaarde glimlachend in zijn richting. 'Omdat men de relatie niet kende… de relatie tussen het kind en de rijke Van Molenwijck. Begrijp goed, Marianne wist niet welke mensen bij het auto-ongeval waren betrokken. Hippies lezen in de regel geen kranten. Ze had ook nooit naar de slachtoffers geïnformeerd. Ook het kenteken van de wagen was haar niet bekend. Ze had het niet opgenomen. Het was feitelijk stom toeval dat Fred Doornekamp de relatie ontdekte.'

'Hoe?'

De Cock schoof zijn dikke onderlip vooruit. 'Door een tijdschrift… vermoedelijk de Nieuwe Revu. Colette Maesen kwam de laatste weken voor haar dood vrijwel niet meer van haar matras. Op een morgen zaten Fred en Marianne in een koffiehuis aan de Geldersekade. Er lag een stapel tijdschriften… oude beduimelde gevallen. Marianne begon erin te bladeren en vond in een van de tijdschriften een uitgebreid artikel over verkeersonveiligheid. Daarin werd onder meer ook over het ongeluk bij Horst geschreven. Er waren foto's van de verbrande slachtoffers en daaronder een tekst met als markante bijzonderheid, dat mevrouw Van Soeren enig dochter was van de voormalige staatssecretaris Van Molenwijck.'

Vledder grijnsde. 'De misdadige hersenen van Fred Doornekamp begonnen te malen.'

De Cock knikte. 'Uit zijn ervaringen met de prostituees begreep hij, dat hij Marianne nooit voor zijn plannen zou kunnen winnen. Ze had al een paar maal duidelijk te kennen gegeven geen afstand van het kind te willen doen. Buiten Marianne om zocht Fred Doornekamp contact met Colette Maesen. Hij beloofde haar net zoveel heroïne als ze maar wilde gebruiken. Colette capituleerde. Zij zou met Van Molenwijck onderhandelen.

Op de bewuste middag zond ze Marianne naar de binnenstad om levensmiddelen en heroïne. Toen ze weg was, trok ze het kind de kleertjes aan die Marianne bij het ongeval uit de wagen had genomen. Zo, met het koalabeertje in zijn handjes, liet Colette het kind aan Van Molenwijck zien. We weten van zijn vrouw, dat Van Molenwijck onmiddellijk overtuigd was en bereid om in een paar dagen met het verlangde losgeld te komen.' De Cock zweeg even, wreef over zijn breed gezicht. 'Colette maakte toen de fout, die haar uiteindelijk het leven kostte.'

Robert Antoine keek hem vragend aan. 'Welke fout?'

'Ze vergat het kind de kleertjes uit te doen.'

De jonge rechercheur grinnikte. 'Was dat zo belangrijk?'

De Cock knikte. Zijn gezicht stond ernstig. 'Marianne gebruikte die kleertjes nooit. Ze wilde niet dat het kind ze droeg. Uit het verhaal van chauffeur De Vries weten we, dat ze het kind liever kou liet lijden, dan dat ze de fraaie kleertjes gebruikte die ze uit de wagen had genomen. Toen Marianne na haar zwerftocht om levensmiddelen en heroïne thuiskwam, speelde het kind mooi aangekleed op de matras. Het verbaasde Marianne. Colette keek nooit naar het kind om. Ze vroeg achterdochtig om opheldering. Colette draaide eromheen, zocht uitvluchten. Uiteindelijk, na veel pressie, vertelde ze van Fred Doornekamp en dat er een man was geweest die bereid was veel geld voor het kind te geven.