Albert Baantjer - De Cock en de bloedwraak

Ze reden vanaf het Rokin langs de Munttoren naar de Vijzelstraat en verder de Vijzelgracht op. De vele verkeerslichten gaven nogal wat oponthoud.

‘Hoe laat is de begrafenis?’

‘Tien uur.’

De Cock keek op zijn horloge en knikte geruststellend. ‘Dat redden we wel.’

Ze reden zwijgend verder. Na enige tijd schudde Vledder peinzend zijn hoofd. ‘Als je er goed over nadenkt,’ verzuchtte hij, ‘dan zijn wij in feite nog niet veel verder gekomen.’ ‘Hoe bedoel je?’

De jonge rechercheur knikte.

‘Een reeks min of meer verdachte figuren, maar echte, concrete aanwijzingen ontbreken. En dat geldt voor beide moorden.’ Hij keek opzij. ‘Kunnen we met die messen nog iets doen? Ik heb toch het idee dat ze niet zo gangbaar zijn.’ Hij zweeg even. ‘Die Baantjer… die kennis van jou, is tegenwoordig panellid bij de NCRV in een radioprogramma van Rik Felderhof. Kun je via hem geen oproep voor de radio versieren? Er schijnen veel mensen naar dat programma te luisteren.’

De Cock maakte een schouderbeweging.

‘Zo goed ken ik die schrijver nu ook weer niet. Bovendien zal Rik Felderhof van zijn programma geen soort Opsporing Verzocht willen maken.’

‘Je kunt het toch proberen?’

De Cock reageerde niet. Het voorstel viel bij hem blijkbaar niet in goede aarde.

‘Je hebt gelijk,’ sprak hij afwijzend, ‘die messen zijn inderdaad niet zo algemeen als ik dacht. Ik heb bij mijn vrouw in de keuken eens alle messen bekeken. Op vrijwel elk mes staat Solingen .’ Vanaf het Weteringcircuit reden ze de Stadhouderskade op en gingen vandaar rechts naar de Amsteldijk.

Vledder glimlachte.

‘Wanneer gaan we aan Justus van Haemstede vragen waarom de naam Martha Overdijk hem nachtmerries bezorgt?’ De Cock schudde zijn hoofd.

‘Voorlopig niet. Ik wil Camilla Verduin niet in moeilijkheden brengen. Justus van Haemstede is intelligent genoeg. Als ik hem vraag wat de naam Martha Overdijk voor hem betekent, dan zal hij zich afvragen hoe ik aan die informatie kom. Vermoedelijk weet hij van zichzelf dat hij wel eens in zijn slaap praat. Zijn verdenking zal dan algauw op Camilla Verduin vallen. Dat wil ik niet. Het lijkt mij niet zo goed voor de kwaliteit van hun relatie.’ Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Moeten wij daar rekening mee houden?’ vroeg hij ongelovig. ‘We zijn bezig met een onderzoek naar twee afschuwelijke moorden. In hoeverre moeten wij daarbij gevoelens sparen? Tellen die dan nog?’

De Cock knikte traag.

‘Voor mij wel,’ sprak hij bedachtzaam. ‘Ik heb geleerd om met gevoelens zo voorzichtig mogelijk om te gaan. Sommige mensen zijn erg kwetsbaar.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Ik vraag mij af… waarom vertelt Camilla Verduin ons dat verhaal? Maakt ze zich werkelijk zorgen om haar relatie en wil ze daarom weten of Justus van Haemstede een crimineel verleden heeft… of heeft Justus haar gestuurd om te vernemen in welke richting onze verdenkingen gaan? Waarom lanceert zij de naam Martha Overdijk? Is het jaloezie? Jaloezie omdat ene Martha Overdijk in de dromen van Justus een rol speelt… of is het een bedekte aanwijzing in de richting van de dader?’

De Cock keek hem van terzijde bewonderend aan.

‘Een hele goede analyse,’ sprak hij prijzend. ‘We moeten maar eens naar ene Martha Overdijk in onze eigen administratie duiken. Of het bevolkingsregister uitspitten.’ Hij staarde even nadenkend voor zich uit.

‘Ken jij een recente moord met ene Martha Overdijk als slachtoffer?’

Vledder reageerde verrast.

‘Verwacht je dat dan?’

De Cock zuchtte diep.

‘Min of meer.’

Vledder parkeerde de Volkswagen bij het ijzeren hek van de begraafplaats Zorgvlied. Toen hij het sleuteltje uit het contactslot nam, dieselde de oude motor nog een poosje na. Ze stapten uit en De Cock keek naar de lucht.

Het waterige zonnetje was verdwenen en een trage, slome regen zakte mistroostig uit een laag grauw wolkendek. Het zat zo diep, zo vast, dat het leek alsof het in Amsterdam verder eeuwig zou regenen. De Cock trok de kraag van zijn regenjas omhoog en drukte zijn hoedje verder naar voren. Met Vledder aan zijn zijde liep hij naar de ingang en schuifelde in zijn zo typische slenterpas over het grove grind van het toegangspad. Bij de aula stonden een paar mensen op een kluitje bijeen. De Cock herkende gezichten van lieden die uit een ziekelijke belangstelling elke begrafenis van een vermoorde man of vrouw bijwoonden. Hij schonk hen een minachtende blik.

Een brede, glanzende lijkwagen kroop over het grind van het toegangspad naderbij. Het gaf een knarsend geluid. Op enige afstand stopten de volgwagens. De deuren van de aula gleden open en de met bloemen bedekte baar werd uit de wagen getild. Met ontbloot hoofd, zijn oude hoedje in zijn hand, keek De Cock toe en hoopte dat er niet te veel koud regenwater op zijn haardos zou vallen.

Toen eenieder door de aula was opgeslokt, stapte hij met Vledder als laatste naar binnen. De beide rechercheurs schoven naar de achterwand. Geleund tegen de eikenhouten lambrisering keken ze naar de ruggen van de aanwezigen.

Een grijze heer in stem m ig zwa r t nam achter een katheder tje plaats en sprak woorden van deernis met de diepbedroefde ouders. De galmende woordenreeks van de grijze heer bereikte De Cock slechts ten dele. Hij liet zijn scherpe blik langs de ruggen dwalen. Vooraan, op de eerste rij, ontwaarde hij Justus van Haemstede. Naast hem zaten een oudere man en een oudere vrouw, de ouders van het slachtoffer. Justus, zo constateerde De Cock, leek op zijn moeder.

Wat eenzaam, aan de zijkant van de derde rij, zat Camilla Verduin. Haar fraaie blonde haren contrasteerden scherp met het zwarte mantelpakje dat ze droeg.

Ineens stokte de adem van De Cock. Op de vierde rij ongeveer in het midden, zat een jongeman. Hij had een bleek smal gezicht met iets oplopende jukbeenderen. Zijn ruige, blonde haren waren geknipt, gekamd en getemd met pommade. Gestoken in een keurig donkergrijs kostuum was hij bijna niet herkenbaar. De transformatie van een vervuilde, onverzorgde junk tot een stijfburgerlijk geklede jongeman. De Cock vroeg zich af wie of wat die opmerkelijke transformatie van Marinus van de Heuvel had bewerkstelligd.

Hij keek opzij naar Vledder en hoopte oprecht dat de jonge rechercheur Marinus van de Heuvel in zijn nieuwe gedaante niet zou herkennen. Vledders gedrag was in zo’n situatie onvoorspelbaar.

De Cock liet zijn blik nog eens naar de jongeman dwalen. In zijn hart sloop bewondering voor Marinus van de Heuvel. Hij moest beseffen welk een risico hij liep om de begrafenis van Annelies van Haemstede bij te wonen. Woorden van hem kwamen De Cock in herinnering: ‘Ik hield van Annelies… op mijn manier dan… misschien stelde het niet zo bar veel voor… maar ik heb toch vaak voor haar gescoord… haar verzorgd als ze weer eens ziek was…’

De galmende grijze heer was achter het kathedertje verdwenen en de dragers schaarden zich naast de baar. Voor hen schoven de brede deuren uiteen.

Op een stille wenk van hun leider tilden de dragers de baar op hun schouders en stapten naar buiten. De belangstellenden volgden. Schuilend onder hun paraplu’s schuifelden ze de regen in. De Cock keek om zich heen. De begraafplaats zag er triest en verlaten uit. De bloemen kleurden niet en zelfs de vogels hielden zich schuil. Onder druipende bomen sjokten ze naar de groeve. Daar groepeerde men zich in een kring omheen. De grijze heer in stemmig zwart nam weer het woord. ‘Daar het de almachtige God behaagd heeft,’ galmde hij plechtig, ‘onze gestorven zuster Annelies van Haemstede tot zich te nemen… zo bestellen wij haar lichaam ter aarde… as tot as… stof tot stof…’

De Cock zocht met zijn ogen Marinus van de Heuvel. Hij ontdekte hem iets buiten de kring. Hij stond daar alleen, zonder paraplu, met gebogen hoofd en zijn handen gevouwen. Traag daalde de regen op hem neer. In zijn trieste verlatenheid was de jongeman een toonbeeld van droefheid.