Albert Baantjer - De Cock en de moord in extase

Vledder staarde hem enige ogenblikken verbijsterd aan. ‘Monique… Monique van het Veer.’

Peter Karstens keek blij verrast. In zijn grote bruine ogen twinkelde een vrolijk licht. ‘De Cock,’ riep hij uitbundig, ‘ik had je al eerder verwacht.’ Hij maakte een hoofse buiging en spreidde zijn arm uitnodigend. ‘Kom binnen en loop door naar achteren. Maria en ik hebben ons net een glas wijn ingeschonken… een zalige bourgogne uit een verrukkelijk jaar.’ Hij lachte opgewekt. ‘Het mag ook andersom.’ Wat verholen wees hij naar de jonge rechercheur. ‘Je hebt je handlanger weer bij je, zie ik.’

De Cock schudde bestraffend zijn hoofd.

‘Ik kan je woordkeus niet bewonderen. Vledder is geen handlanger… van wie ook.’

Peter Karstens grinnikte.

‘Het is ingebakken. Ik kan er niets aan doen. Je weet hoe ik over gezagdragers denk. In het allergunstigste geval een noodzakelijk kwaad… maar dan wel met de nadruk op het laatste woord.’

De Cock reageerde niet. Hij voelde weinig voor een oeverloze discussie over Wet en Gezag. De standpunten van de kunstenaar en hem lagen daarvoor te ver uiteen. De calvinistische ziel van De Cock hing aan een geordende samenleving en Peter Karstens, zo noemde hij dat zelf ‘rotzooide-maar-wat-an’. Toch bestond er tussen beide mannen een soort band, een vriendschap op basis van wederzijdse waardering.

Hij liet zich langs de draaitrap zakken en stapte via de gang naar het woonvertrek van de schilder. De intieme ruimte met de lage zoldering werd alleen door kaarsen verlicht. Ze stonden gegroepeerd op een ruwhouten tafel naast flessen rode wijn en fraai geslepen kristallen bokalen. Twee ervan waren half gevuld.

Maria zat schuin op een brede leren bank. De Cock bleef in bewondering staan. Ze was mooi, stelde hij vast, uitzonderlijk mooi. In het bleke schijnsel van het kaarslicht was ze van een bijna serene schoonheid. Haar matbleke huid glansde zachtjes, trilde in het dansende licht. Boven een korte zwarte rok met een brede split, droeg ze een ruim geplooide blouse, die haar boezem nauwelijks verhulde. Lang zwart haar golfde over haar halfblote schouders.

Ze kwam van de bank overeind, langzaam, met gracieuze bewegingen en drukte hem de hand.

Hij hoorde hoe achter zich de adem van Vledder stokte. De Cock liet haar hand los en draaide zich half om. Zelfs in het halfduister zag hij dat het gezicht van zijn jonge collega kleurde. Het verbaasde hem niet. Wat zwierig gebaarde hij in zijn richting.

‘Dick Vledder,’ stelde hij voor, ‘mijn onvolprezen hulp.’ Ze wiegde twee stappen op hem toe.

‘Maria… Maria Kappelman.’

Haar stem klonk zwoel, ademde een belofte.

Vledder had er moeite mee. Zijn bewegingen waren houterig, hoekig. De schoonheid van de jonge vrouw had hem duidelijk in de ban.

Peter Karstens keek van een afstandje toe.

‘Maria stamt van een geslacht,’ riep hij spottend, ‘dat vele heksen heeft voortgebracht. Ik zou maar oppassen, voor je het weet ben je haar slaaf.’ Hij wenkte De Cock naderbij en liep naar een schildersezel in een hoek van het vertrek. Het doek op de ezel was met een linnen lap bedekt. Met enige zwier, als onthulde hij een monument, trok Peter Karstens de lap weg.

‘Voilà… jouw schilderij.’

De Cock bleef een paar minuten in bewondering staan. Hij herkende Maria in een danspose, die al haar schoonheid tot expressie bracht. De rok, de blouse, de laarsjes die zij droeg… ze hadden de vorm en de kleur van de pop in klederdracht, precies zoals die in zijn gedachten lagen verankerd. De stijve pop was alleen omgetoverd tot een tintelende vrouw, door de kunstschilder met meesterhand tot leven gewekt.

De Cock spreidde zijn beide handen naar het schilderij. ‘Prachtig, Peter, werkelijk prachtig. Als mijn ambtenarensalaris het toestond, kocht ik het van je.’

De kunstschilder glunderde onder de lof.

‘Ik heb een zacht prijsje… een kistje goede wijn.’

De Cock reikte hem tot akkoord de hand.

‘Ik ken je smaak.’

Ze namen plaats om de tafel met de kaarsen en Peter Karstens schonk fonkelende rode wijn in de kristallen bokalen. Eerst na het tweede glas gebaarde De Cock naar Maria.

‘Op de tong van mijn collega Vledder ligt al lange tijd een brandende vraag.’

Ze keek hem verwonderd aan.

‘Aan mij?’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Ik zal de vraag maar voor hem stellen, want ik heb de indruk dat jouw verschijning hem sprakeloos heeft gemaakt.’ Hij blikte schuins naar Vledder, die zich nog steeds niet op zijn gemak voelde. ‘De vraag luidt: Heb jij wel eens bij het transportbedrijf van Van Woudrichem en Van Beusekom gewerkt?’

Maria Kappelman schudde haar hoofd.

‘Nooit.’

Peter Karstens keek haar verward aan.

‘En jij hebt mij van dat plan verteld voor die overval op het geldtransport.’

‘Dat heb ik je verteld, ja.’

Peter Karstens boog zich met een ruk naar voren.

‘Dat plan lag toch in het kantoor van Van Woudrichem en Van Beusekom.’

‘Dat zal wel.’

Peter Karstens slikte.

‘Hoe kom jij dan aan dat plan?’

Maria Kappelman trok wat onverschillig haar schouders op. ‘Dat heb ik gehoord… van een meisje. Ik ontmoette haar destijds vrij geregeld bij dat uitzendbureau, waarvoor ik werkte. Wanneer het zo uitkwam, dronken we samen ergens een kop koffie. Ze had dat plan op het kantoor van dat transportbedrijf gevonden. In een lade van een bureau. Ze maakte er een grapje over. Je zou een man moeten vinden, zei ze, die het aandurft.’

De Cock glimlachte beminnelijk.

‘En toen dacht jij aan Peter.’

Ze maakte een vaag gebaar.

‘Och, dat was eerst maanden later. Het kwam toevallig ter sprake, toen onze wijnvoorraad weer eens bedenkelijk was geslonken.’

Vledder vond zijn stem terug.

‘Hoe heette dat meisje?’

Maria Kappelman keek naar hem op.

‘Monique.’

‘Van het Veer?’

Ze glimlachte fijntjes.

‘Naar haar achternaam heb ik nooit gevraagd.’

Vledder beende onrustig de recherchekamer op en neer.

‘We moeten haar arresteren.’

‘Wie?’

‘Monique van het Veer.’

‘Op grond waarvan?’

Vledder bleef bij het bureau van zijn oude leermeester staan en keek hem verwonderd aan. ‘Op grond waarvan?’ herhaalde hij. ‘Het is toch wel duidelijk dat ze er tot haar nekharen in zit.’

De Cock knikte traag.

‘Dat zit ze. Maar wat kunnen we haar concreet ten laste leggen… medeplichtigheid… mededaderschap? Noem maar wat op?’ Vledder gebaarde heftig.

‘Ze heeft ons van het begin af aan op een dwaalspoor gebracht. Ze heeft ons doen geloven dat Peter Shot de overval heeft gepleegd.’

De Cock grinnikte.

‘En? Mag dat niet? Noem mij maar eens een wetsartikel dat dat verbiedt.’ Hij leunde wat achterover. ‘Wat is haar rol, voor zover wij die kennen? Ze kwam uit eigen beweging spontaan aan dit bureau vertellen dat haar verloofde Richard van Slooten de overval had gepleegd samen met Peter Shot… een verknipte junk met een revolver. Ze vertelde ook dat ze bij de voorbesprekingen aanwezig was geweest. Maar verder… we kennen van haar geen enkele uitvoeringshandeling… geen enkele daad.’ Hij zuchtte diep. ‘Naar aanleiding van het verhaal van Maria Kappelman gisteravond, heb ik nog een moment aan uitlokking gedacht en daar had ik ook wel wat voor gevoeld als… als de overval was uitgevoerd op de wijze zoals blijkbaar in dat plan omschreven.’

‘Je bedoelt op de manier waarop Peter Karstens te werk had willen gaan. Het verwisselen van wagens.’

De Cock knikte.

‘De werkelijke overval gebeurde echter op een heel andere manier… veel directer… veel gewelddadiger. De vraag is: Wie bracht dat element er in?’

Vledder keek hem nadenkend aan.