Albert Baantjer - De Cock en het dodelijk akkoord

De Cock keek haar aan.

‘Met andere woorden: een onaangename ervaring in het verleden, die u zelfs op latere leeftijd geestelijk niet geheel had verwerkt. En waaraan u ook niet graag herinnerd wilde worden.’ Ze reageerde niet direct, drukte met haar vlakke hand wat beverig tegen het dunne grijze haar.

‘Het eh… het was voor mij destijds een wat beschamende geschiedenis. Ik eh… ik geniet hier in Enkhuizen een zeker aanzien. Daarom wilde ik niet graag dat men hier iets van wist.’ De Cock boog zich iets naar haar toe.

‘En dat was u wel wat waard?’

Ze zuchtte diep.

‘Zonden uit het verleden zijn spoken in het heden. Het heeft mij veel geld gekost om het geheim bewaard te houden.’

‘Waarom ging u niet naar de politie?’

Ze schonk hem een trieste glimlach en schudde het hoofd. ‘Dan had ik het net zo goed van de daken kunnen schreeuwen.’

De Cock wilde fel protesteren, maar bedacht zich. Hij wilde Mildrid van Vlissingen niet treffen. Het was hem alles waard de gunstige sfeer te behouden. Hij stond van zijn stoel op en ging naast haar staan. Zachtjes legde hij zijn hand op haar hoofd. ‘Het is nu allemaal voorbij,’ sprak hij zacht, bemoedigend.

Ze keek naar hem op. Er glansden tranen in haar ogen.

‘U weet het?’

De Cock knikte traag, hield haar blik nog even vast. ‘Waarom schreef u die waarschuwingsbrieven?’

Vledder keek haar sprakeloos aan. Het duurde zeker een halve minuut voor er weer geluid uit zijn keel kwam.

‘U eh… u stuurde die brieven?’ stamelde hij.

Mildrid van Vlissingen knikte traag.

‘Een met de post. De andere schoof ik bij haar onder de deur.’ Vledder slikte.

‘U ging daarvoor helemaal naar Amsterdam?’

Ze vouwde haar handen en legde die voor zich op tafel.

‘Sterven,’ sprak ze plechtig, ‘is voor mij meer dan het dichtslaan van een boek dat je niet meer boeit. Ik had er nogal moeite mee. Dat heb ik ook gezegd. Ik gruw van een gewelddadige dood.’

De jonge rechercheur hapte naar adem.

‘U eh… u wist dus, dat Estella de Beaumonde zou gaan sterven?’ Er gleed een droevige glimlach om haar lippen.

‘Dat waren wij overeengekomen.’

Vledder spreidde zijn handen.

‘Wie is wij?’

Mildrid van Vlissingen ontweek Vledders blik. Ze keek schichtig omhoog naar De Cock, als zocht ze steun. Deze kwam onmiddellijk tussenbeide.

‘Het is u verboden de namen van de anderen te noemen. Is het niet?’

Ze schudde het hoofd.

‘We mogen het niet doen. Dat hebben wij elkaar bezworen. Met de hand op de Bijbel.’

De Cock knikte begrijpend.

‘U stuurde die beide waarschuwingsbrieven anoniem, omdat u voor de anderen niet wilde weten dat u er in feite niet mee akkoord ging.’

Ze maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ik had eenmaal “ja” gezegd en ik wilde mijn woord niet breken. Ik hoopte alleen vurig dat Estella de Beaumonde niet zou komen opdagen… zodat dat verschrikkelijke niet behoefde door te gaan.’

‘Het ging door.’

Mildrid van Vlissingen antwoordde niet. Ze liet het hoofd zakken. Haar magere schouders schokten. De Cock keek vanuit de hoogte op haar neer. Door het dunne grijze haar schemerde het roze van de huid. Hij voelde een diep medelijden met deze vrouw en begreep de zielennood, waarin zij verkeerde.

‘Jullie wachtten haar op in Bloemendaal?’ Ze zwaaide met beverige handen.

‘Ik weet niets van plannen.’ Ze huilde bitter. ‘Alles was geregeld. Ik behoorde er alleen bij te zijn. Ze zeiden dat het moest. Het was een vergelding voor al het vreselijke dat Estella had gedaan. We hadden allen onder haar geleden.’ Tranen gleden over haar wangen, drupten op het pluchen tafelkleed. ‘Ik zal nooit haar ogen vergeten, die avond, groot, bruin en vol angst. Het was net alsof ze er niets van begreep. Zo keek ze. Ik had het ook nooit kunnen doen als ze die doek niet voor haar ogen hadden gebonden.’

‘U deed het.’

Mildrid van Vlissingen zuchtte diep. Het leek alsof ze zichzelf weer had teruggevonden. Met de rug van haar hand wreef ze de tranen van haar wangen. ‘Wij deden het,’ sprak ze hoofdknikkend. ‘Eén voor één. Estella de Beaumonde mocht niet langer leven, zeiden ze. En ze zeiden het allemaal.’

Er viel een stilte. De Cock keek over het kanten gordijntje voor het raam naar buiten. De bomen prijkten in pril, onvermoeid groen. Er bloeiden krokussen in de hof en een koppeltje mussen vocht kwetterend om een korstje brood. Binnen, op de marmeren schoorsteenmantel, tikte een pendule.

De Cock liet de minuten verglijden. Bewust. Met een aangeboren gevoel voor dramatiek. Toen liep hij terug naar zijn stoel en ging zitten. Voor hem lag de grote gele enveloppe. Langzaam schoof hij hem naar Mildrid van Vlissingen.

‘Hierin,’ begon hij plechtig, ‘zitten dertien patiëntenkaarten… dertien mensen. U bent een van hen en twee zijn er dood. U hebt de keuze uit tien. Een van die tien is een lange schrale man. U weet ongetwijfeld wie ik bedoel. U hoeft mij zijn naam niet te noemen.’ Hij pakte een ballpoint uit zijn borstzak en legde die bij haar neer. ‘Mijn collega en ik zullen ons omdraaien. Dan neemt u de kaarten, bekijkt de namen, en zet een kruisje op de kaart van de lange schrale man. Rechtsboven. Dat is mij genoeg. Daarna doet u de kaarten terug in de enveloppe.’

Ze keek hem strak aan. ‘En als ik het niet doe?’

De Cock trok achteloos zijn schouders op. Hij keek somber.

‘Ik leg mijn lot in uw handen. Een weigering van u zou mijn onderzoek sterk vertragen.’

Mildrid van Vlissingen pakte de enveloppe en nam er de kaarten uit.

‘Het is een edel mens. Oprecht en eerlijk. Hij was voor ons allen een grote steun.’

De Cock reageerde niet. Hij gaf Vledder een wenk. De beide mannen stonden op en draaiden zich om.

Ze liepen van het Snouck van Loosenpark terug naar het station. De Cock vatte Vledder vertrouwelijk bij de arm.

‘Ik meen dat ik je wat uitleg verschuldigd ben,’ sprak hij vriendelijk. ‘Ik begrijp best dat je vanmorgen even de smoor in had. Heel menselijk. Ik had je eerder opening van zaken kunnen geven, maar ik wilde eerst dat gesprek met Mildrid van Vlissingen afwachten. Er bestond nog altijd de mogelijkheid, dat ik het bij het verkeerde eind had.’

Vledder trok een grimas.

‘Je hebt me wel een aantal verrassingen bezorgd.’

Ze reden van het oude stationnetje weg. De Cock wees voor zich uit. ‘In het Zuiderzeemuseum aan de Wierdijk is een klein maar heel goed restaurant. Ik trakteer op een diner.’

Vledder grijnsde.

‘Een zoenmaal.’

‘Zo mag je het noemen.’

Na een reeks smalle, schilderachtige straatjes stopten ze voor het oude Peperhuis, een voormalig pakhuis van de Verenigde Oostindische Compagnie. De Cock stapte uit en keek omhoog naar de sierlijke dubbele trapgevel.

Vledder kwam naast hem staan. Hij had weinig oog voor de prachtige architectuur uit de zeventiende eeuw.

‘Waarom Mildrid van Vlissingen?’

De Cock antwoordde niet. Hij liep het restaurant binnen en zocht een beschut plaatsje aan een tafel bij het raam. De gele enveloppe legde hij naast zich neer.

Vledder kwam bij hem zitten. Pas toen de ober de glazen cognac had gebracht en De Cock kritisch had geproefd, spreidde hij zijn handen.

‘Wij zijn bij het begin van dit onderzoek,’ begon hij, ‘een beetje om de tuin geleid door de emotionele bindingen, die Jozefien ter Haar met de slachtoffers had. Het leidde zelfs tot haar arrestatie. Ik moet je eerlijk bekennen, dat het ook bij mij even heeft geduurd voor ik overtuigd was dat haar relaties tot de mannen met de hele zaak niets van doen hadden. Het enige belangrijke aanknopingspunt was het gemeenschappelijk telefoonnummer in de agenda’s van de slachtoffers… het telefoonnummer van de psychiater Charles Paul de Beaumonde. Maar die man was dood… al vijf jaar. Ik weet niet waar hij uiteindelijk terecht is gekomen… in de hemel of in de hel… maar uit beide windstreken heb ik nog nooit een moordenaar zien komen.’