Albert Baantjer - De Cock en een veld papavers

“Ik wist niet wat het was. Maar omdat de man er nogal geheimzinnig over deed en mij niet wilde vertellen wat voor spul het was en waarvoor het diende, stapte ik met die bruine drab naar doctorandus Eskes, onze legendarische politiedeskundige.”

“Leeft hij nog?”

“Geen flauw idee. Hij was jaren ouder dan ik. Doctorandus Eskes was een prachtige man, van wie ik tijdens mijn opleiding tot rechercheur nog les had gehad. Ik kon vroeger met mijn problemen altijd bij hem terecht. ‘De Cock,’ zei hij, ‘dat is ruwe opium’.”

Vledder gniffelde.

“Dat was jouw eerste kennismaking met dat spul?”

De Cock glimlachte bij de herinnering.

“Teleurstellend. Het woord opium had voor mij tot dan toe een magische klank. Ik had er meer van verwacht. Volgens doctorandus Eskes kwam opium van het Griekse woord opion , wat slaapbolsap betekent. Het is het ingedroogde sap van de papaver somniferum , een plant afkomstig uit Klein-Azië. Opium wordt al sinds onheuglijke tijden in de geneeskunde toegepast. Maar het is vooral bekend geworden als genotmiddel. Je kunt het kauwen, eten, roken, schuiven…”

“En smokkelen,”onderbrak Vledder hem lachend. De Cock knikte instemmend.

“Maar een heel veld papavers komt in ons land weinig voor. De felrode papavers die wij soms langs onze wegen zien bloeien, worden niet gebruikt voor het winnen van opium. Dat zijn klaprozen. Men maakt er wel afkooksels van om hun verzachtende en hoeststillende werking. Er worden ook hoestbonbons van gemaakt.”

Vledder glimlachte om de uitleg van zijn leermeester.

“Hoe krijgt Petertje Slibbroek een nachtmerrie van een veld papavers?”

De Cock grijnsde.

“Geen idee.”

“Judith van Zeebrugge vond het belangrijk genoeg om het ons te vertellen.”

De Cock maakte een achteloos gebaar.

“Die nachtmerrie van haar man heeft blijkbaar diepe indruk op haar gemaakt.”

“Op jou niet?”

De Cock schudde zijn hoofd.

“Ik weet echt niet hoe ik het begrip ‘een veld papavers’ moet inpassen.”

Hij gebaarde met zijn armen voor zich uit.

“Zie jij enig verband tussen de moord op Jasper van de Gouwenaer en een veld papavers?”

“Nee.”

De Cock maakte een wegwerpgebaar.

“Laten we die nachtmerrie van Petertje de Knoet dan laten voor wat het is…een nachtmerrie, zoals eenieder die wel eens heeft.”

Gevangen in hun eigen gedachten, zwegen de rechercheurs geruime tijd. Het was De Cock die peinzend het zwijgen verbrak.

“Heb je bij het lijk van Jasper van de Gouwenaer nog voor de herkenning [3] Wettelijk verplicht om de identiteit van het slachtoffer zeker te stellen, wat vaak problemen geeft. gezorgd?”

Vledder knikte.

“Vrijwel onmiddellijk na de sectie. Ik had vader Van de Gouwenaer en broer Joost op Westgaarde ontboden. Ze kwamen mooi op tijd en ik heb hen heel formeel het lijk van Jasper getoond.”

“En?”

“De herkenning was positief.”

De Cock zette zijn handen op het blad van zijn bureau.

“Ik had niet anders verwacht…stiefvader en broer…overtuigend.”

“Inderdaad.”

“Was er van hen nog enige reactie?”

“Je bedoelt een reactie die iets aan ons onderzoek kan bijdragen?”

“Ja.”

Om de mond van Vledder gleed een wrange glimlach.

“Ik was blij,” sprak hij zuchtend, “dat de assistent van dokter Rusteloos het laken over het lijk van Jasper tot onder de kin had opgetrokken, zodat de vader en de broer niet konden zien hoe het lichaam van Jasper na de sectie met grove steken was dichtgenaaid.”

De Cock trok zijn schouders op.

“Het is niet altijd mogelijk,” sprak hij vergoelijkend, “om de herkenning van het slachtoffer nog voor het verrichten van de sectie te doen.”

Met een rimpel in zijn voorhoofd strekte Vledder plotseling zijn wijsvinger naar De Cock uit.

“Een ander onderwerp. Je leek even aangeslagen…overrompeld…toen Judith van Zeebrugge jou vertelde dat vermoedelijk alle personeelsleden van het vervoerbedrijf zo’n vreemde dolk, zo een waarmee Jasper van de Gouwenaer was vermoord, in hun bezit hadden.”

De Cock knikte.

“Dat klopt.”

“Waarom?”

De Cock maakte een weids gebaar.

“Ik hoopte dat de dolk waarmee Jasper van de Gouwenaer was vermoord een uniek exemplaar was…exclusief…zodat het vinden van de dolk direct naar de dader zou wijzen. Door het verhaal van Judith wordt de kring van verdachten aanmerkelijk groter. Hoe meer soortgelijke dolken in omloop, hoe moeilijker de bewijsvoering.”

Vledder schudde zijn hoofd.

“Juist niet. De kring van verdachten blijft beperkt tot de personeelsleden van het vervoerbedrijf. Dat is, dacht ik, te overzien.”

De Cock snoof.

“Tenzij Joost van de Gouwenaer zijn handeltje in dolken heeft uitgebreid en ook niet-personeelsleden van dolken heeft voorzien.”

“Verwacht je dat?”

De oude rechercheur antwoordde niet. Hij keek even omhoog naar de grote klok boven de toegangsdeur van de recherchekamer.

“Het is tien uur. We kunnen nog wel even op onderzoek uit. Heb jij ergens het adres van Joost van de Gouwenaer?”

Vledder trok een lade van zijn bureau open en raadpleegde enige aantekeningen.

“Bontekoestraat 475. Op de eerste etage.”

Met Vledder aan het stuur reden ze in hun oude Golf vanaf de houten steiger achter het politiebureau via de Oudebrugsteeg naar het Damrak. Het regende nog steeds…niet fel, maar vies, druilerig. De felle lichtreclames van het Damrak werden speels weerspiegeld in het natte asfalt. Vledder zette de ruitenwissers aan. De Cock blikte opzij.

“Weet je de Bontekoestraat te vinden?”

“Een zijstraatje van de Nova Zemblastraat,” wist Vledder.

“Precies.”

De jonge rechercheur keek met een frons naar de doorschijnende plastic zak op de knieën van De Cock.

“Wat heb je daar?”

“De dolk uit de rug van Jasper van de Gouwenaer.”

“Wat wil je daarmee?”

De Cock legde zijn hand op de plastic zak.

“Tonen…tonen aan Joost van de Gouwenaer.”

Vledder snoof.

“Hij kent die dingen.”

“Maar hij weet niet dat zijn broer is vermoord met een dolk die door hem uit Bulgarije is ingevoerd.”

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

“Je hebt gelijk. Joost heeft zijn broer nooit met de dolk in zijn rug gezien. Toen ik voor de wettelijk voorgeschreven herkenning het lijk van zijn broer aan Joost toonde, had dokter Rusteloos de dolk al verwijderd.”

De Cock knikte begrijpend.

“Je hebt het al uitvoerig verteld…de confrontatie vond vrijwel onmiddellijk na de gerechtelijke sectie plaats.”

Vledder keek hem van terzijde aan.

“Wat wil je met het tonen van die dolk bereiken? Broer Joost van de Gouwenaer een soort schuldcomplex aanpraten…in de geest van: als jij de dolk niet had ingevoerd, was Jasper nooit vermoord?”

“Dat is onzin,” antwoordde De Cock hoofdschuddend.

“De moordenaar of moordenares kon elk wapen hebben gebruikt. Maar Joost heeft ons nooit iets over zijn handeltje in dolken verteld. Ik hoop dat hij bij het zien van die dolk en het verhaal dat zijn broer daarmee is vermoord, openhartig wordt en ons vertelt hoeveel en aan wie hij dolken heeft verkocht.”

Vledder glimlachte.

“Om achter de moordenaar te komen, wil jij de bezitters van die bijzondere dolken in kaart brengen?”

Langzaam boog De Cock zijn hoofd een paar keer.

“Ik besef terdege,” sprak hij ernstig, “dat het een moeizame poging is, maar we hebben eerlijk gezegd weinig keus. Bar veel mogelijkheden om snel tot de oplossing van deze zaak te komen, zie ik niet.”

Vledder grinnikte.

“Je gaat toch niet wanhopen?”

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.