Albert Baantjer - De Cock en de dood van een kunstenaar

‘En?’

‘Weer met een klacht over jouw optreden.’

De Cock glimlachte.

‘Wie heeft hem nu weer een oor aangenaaid?’

‘Dat is een respectloze opmerking!’ reageerde Buitendam fel.

‘Offi cieren van justitie worden geen oren aangenaaid.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Bij wie,’ verbeterde hij, ‘heeft hij zijn oor te luisteren gelegd?’

Buitendam keek naar een notitie op zijn bureau.

‘Ene heer Justus van Rijsbergen. Jij hebt, zo luidt zijn klacht aan de offi cier, over zijn vermoorde collega Van der Broek onbetamelijke opmerkingen gemaakt. Bovendien heb jij genoemde heer Van Rijsbergen zonder enige grond van moord beticht.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik heb gezegd dat de dode heer Van der Broek van de loonlijst kon worden geschrapt. Dat is geen onbetamelijke opmerking, maar een logisch advies. Verder heb ik de heer Van Rijsbergen naar eer en geweten aangeraden om vandaag nog een bekentenis af te leggen… als enige mogelijkheid om zijn leven te redden. En als het pogen een mensenleven te redden ook al een laakbare handeling is, dan vraag ik mij af welke normen en waarden onze offi cier van justitie met zijn gewillige en gevoelige oren hanteert.’

Commissaris Buitendam kwam met een wilde ruk uit zijn stoel overeind. Zijn gezicht zag rood en zijn handen trilden. Bevend strekte hij zijn rechterarm naar de deur.

‘Eruit.’

De Cock ging.

Vledder liet zich steunend en kreunend in de stoel achter zijn bureau zakken. Hij nam met een loom gebaar een doorschijnend plastic zakje uit een zak van zijn jack en wierp het De Cock toe.

‘Drie kogels uit het lichaam van Matthijs van Slooten,’ sprak hij verklarend. ‘Negen millimeter. Dokter Rusteloos heeft ze netjes uit zijn lijf gepeuterd en ik heb het bloed er afgespoeld.’

De Cock bekeek de kogels en wierp het zakje terug.

‘Je weet waar ze heen moeten. Jij hebt goede relaties met de motordienst. Misschien hebben ze iemand vrij om de kogels vandaag nog naar Rijswijk [6] Gerechtelijk laboratorium. te brengen.’

Vledder schoof de kogels in een lade van zijn bureau.

‘Ik zal straks bellen.’

‘Hoe was de sectie.’

Vledder snoof.

‘Ik heb in mijn korte leven bij de recherche al zoveel gerechtelijke secties bijgewoond,’ sprak hij zuchtend. ‘Ik kan de procedure wel dromen. Nog een paar en dan doe ik de secties zelf… hebben we Rusteloos niet meer nodig.’

De Cock lachte.

‘Vledder, onze nieuwe patholoog-anatoom.’

De jonge rechercheur trok een grijns.

‘Morgen sta ik met dokter Rusteloos bij het lijk van Alfred van der Broek. Wanneer komt er een eind aan? Deze affaire begint aan mijn zenuwen te knagen en ik zie voorlopig nog geen licht in deze zaak.’

De Cock maakte een lichte schouderbeweging.

‘De schutter die Matthijs van Slooten en Alfred van der Broek vermoordde voelt zich tot nu vrij zeker van zijn zaak. We moeten hopen op een foutje… een overschatting van zijn superioriteit.’

‘En wanneer komt dat?’

‘Geen fl auw idee.’

Vledder keek De Cock schattend aan.

‘Ben je al bij Buitendam geweest.’

‘Ja.’

‘En?’

De Cock krabde op zijn achterhoofd.

‘Hommeles.’

‘Heeft hij jou weer eens van zijn kamer gejaagd?’

‘Hij begon mij te verwijten dat ik vanmorgen niet bij hem was gekomen. Toen ik verwees naar onze werkdruk, vond hij dat geen excuus.’ De Cock zei het laconiek.

‘Is hij belazerd!’ riep Vledder.

De Cock grinnikte om de reactie van zijn jonge collega.

‘Ik heb hem niet gevraagd of hij belazerd is. Dat leek mij niet behoorlijk.’ De oude rechercheur veranderde van toon. ‘Commissaris Buitendam,’ sprak hij rustig, ‘is vaak een angsthaas. Hij buigt als een knipmes voor de offi cier van justitie. Als die met een klacht komt, weet hij zich geen raad. Hij moet meer van zich afbijten en zijn personeel in bescherming nemen.’

‘Wie had geklaagd?’

‘Paul van Eldersloo.’

‘Directeur van Brilliance of Art?’

‘Volgens de officier van justitie had ik hem zonder dralen zijn Renoir moeten meegeven. De tweede klager was Justus van Rijsbergen. Hij had zich bij de offi cier van justitie beklaagd omdat ik hem zonder enige reden en zonder enig bewijs van moord had beticht.’

‘Heb je dat echt gedaan?’ vroeg Vledder lachend. De Cock grinnikte smalend.

‘Op de Brouwersgracht, toen ik naast hem in zijn prachtige Peugeot zat.’

‘Hoe reageerde hij?’

‘Woest. Ik kletste maar wat… kraamde wartaal uit.’

Vledder keek hem schuins aan.

‘Jij meende die rechtstreekse beschuldiging?’

‘Zeker meende ik dat,’ antwoordde De Cock beslist. ‘Ik verdenk Van Rijsbergen er niet alleen van dat hij Matthijs van Slooten tot moord heeft aangezet, maar ik houd ook de mogelijkheid open dat hij daarna zelf Van Slooten heeft vermoord om van een lastige getuige af te zijn.’

‘Bewijs?’

De Cock maakte een droef gebaar.

‘Daar mankeert het aan. Ik heb Justus van Rijsbergen aangeraden vandaag nog een bekentenis af te leggen. Volgens mij is dat voor hem de enige mogelijkheid om zijn leven te redden.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.’

‘Jij ziet hem als volgende slachtoffer?’

‘Absoluut.’

‘Moeten we hem dan niet beschermen?’ vroeg Vledder. De Cock spreidde zijn handen.

‘Hoe… een post voor zijn deur? Ik kan mijn overtuiging niet wettelijk onderbouwen. Bescherming zonder een deugdelijke bewijsvoering als basis, krijg ik bij Buitendam niet voor elkaar. Ik heb Van Rijsbergen uitdrukkelijk gewaarschuwd. Meer kan ik niet doen. Het is zelfs de vraag of Van Rijsbergen een eventuele bescherming zou accepteren.’

De oude rechercheur klapte met zijn vuist op het blad van zijn bureau.

‘Als ik wist,’ ging hij geïrriteerd verder, ‘wie het op zijn leven heeft gemunt, dan kon ik die man of vrouw arresteren en op die manier voorkomen dat Justus van Rijsbergen wordt vermoord. Ik hoop door zijn bekentenis dichter bij de waarheid te komen.’

‘Ik zie Van Rijsbergen niet komen,’ sprak Vledder hoofdschuddend.

De Cock zuchtte.

‘Ik ook niet.’

Er werd op de deur van de grote recherchekamer geklopt en Vledder riep:

‘Binnen!’

Het klonk wat rauw.

De deur ging open en in de deuropening verscheen een nog betrekkelijk jonge man. De Cock schatte hem achter in de twintig. Hij droeg een blauwe spijkerbroek met daarop een pompeus blauw jack, dat hem een imposant voorkomen gaf. In een lichte tred liep hij naar het bureau van De Cock en bleef daar staan. De oude rechercheur bezag zijn krullende blonde haren, zijn lichtgroene, bijna lachende ogen en zijn brede kin. Daarna gebaarde de grijze speurder welwillend naar de stoel naast zijn bureau.

‘Neemt u plaats.’

De jongeman ging zitten.

‘U bent toch rechercheur De Cock?’ vroeg hij.

De oude rechercheur knikte.

‘De Cock, met ceeooceekaa.’

De jongeman lachte.

‘Leuk.’

‘Wat is daar voor leuks aan?’ vroeg De Cock terwijl hij hem verwonderd aankeek.

De jongeman lachte opnieuw.

‘Mijn moeder is een fan van de boeken over u. Toen ik haar belde om haar te zeggen dat ik besloten had naar u toe te gaan, vond ze dat enig. Ze zei vrolijk: let op als hij zich voorstelt.’

De Cock ging er niet op in.

‘U besloot naar mij toe te gaan?’ vroeg hij zakelijk.

‘Ja.’

‘Waarom?’

Op het gezicht van de jongeman kwam een ernstige trek.

‘Ik ben Jan van Oldehove. Ik werk al een paar jaar bij het veilinghuis Brilliance of Art aan de Lijnbaansgracht. Vanmiddag kwam de heer Van Rijsbergen bij ons en vertelde dat hij Alfred van der Broek dood in zijn woning had aangetroffen… doodgeschoten.’