Андрэй Макаёнак - Пагарэльцы

Наталля Мікалаеўна. Ці мала што магло затрымаць чалавека. Можа, таварыша сустрэў, чарку выпілі, можа, селі ў карты пагуляць.

Рая. Што вы? На руінах у карты. Такога з ім ніколі не бывала. Ён прыходзіў дадому без спазненняў. А тут…

Наталля Мікалаеўна. Я ўпэўнена, што з тваім Фёдарам нічога не здарылася.

Рая. Пасля такой катастрофы ў яго сівыя валасы паявіліся за адны суткі. Гэта што?

Наталля Мікалаеўна. Не ён жа вінаваты ў гэтай катастрофе…

Рая. Вы даруйце, Наталля Мікалаеўна. А што з вашым Віктарам Васільевічам?

Наталля Мікалаеўна. Гэта нейкае пепаразуменне. Бачыш — я не вельмі і хвалююся.

Рая. Бачу я, як вы не хвалюецеся. Не сляпая.

Наталля Мікалаеўна (страсна). Я веру — ён жывы, ён цэлы. Ён вернецца. Я ведаю свайго мужа. Ён вернецца — яму ж трэба… Ён пачаў… Перад тым вечарам ён пачаў сур'ёзную работу для журнала. Вот ён тэзісы… Пачатак. (Дастае чырвоную запісную кніжачку.) Асталася… Ды не, ён вернецца, ты не сумнявайся, Раечка.

Рая. Ну што вы! Я ж ведаю, што вы добрая і ваш Віктар Васільевіч таксама быў добрым чалавекам. Нават ён не мог перашкодзіць гэтаму землетрасенню, гэтаму катаклізму.

Наталля Мікалаеўна. Ну во, і ты верыш. Дзякую. Будзь упэўнена, за гэта нехта яшчэ адплоціць. Такія жартачкі дарма не праходзяць. Нехта ж павінен быў папярэдзіць! Такі ўрон! Столькі разбураных дамоў!

Рая. Ужо світае, а яго няма. I што мне рабіць?..

Паўза.

Наталля Мікалаеўна. Ну, Рая, мне трэба пайсці ўжо. Позна. А заўтра трэба рана ўставаць. Дык я пайду.

Рая заплакала.

Ну што ты, Рая, Рая?..

Рая (плача). Мне страшна адной…

Наталля Мікалаеўна. Ну, добра, добра, я з табой пабуду. Паплач, паплач. Слёзкі душу абмыюць, і ты супакоішся. Хутка развіднее, узыдзе сонейка. А тады і пойдзем яго шукаць, калі сам не прыйдзе. Хутка Светачка твая ўстане, званочак твой.

Рая. А ў мяне малака зусім няма. Пустыя грудзі…

Наталля Мікалаеўна. А ты кампоту выпі. Я зараз прынясу.

Рая. Не трэба, Наталля Мікалаеўна. Дзякую. У мяне ёсць. Кісель журавінавы ёсць.

Наталля Мікалаеўна. Ты і выпі. Ідзі выпі.

Раявыходзіць на кухню і хутка вяртаецца.

Рая. Наталля Мікалаеўна, няўжо бог такі несправядлівы? Мой жа Федзя быў цішэй вады, ніжэй травы. Ні з кім не сварыўся, нікому дарогу не перайшоў. Ён сам баяўся крытыкі і нікога не крытыкаваў. Былі ўсякія дыскусіі і дыспуты, дык ён жа ўцякаў ад іх. Можа, я не тое кажу пра яго… Але ж якая ад яго шкода? Калі дзе-небудзь галасавалі, ён жа ніколі першы рукі не падымаў. Прыглядаўся — як усе, так і ён. З начальствам ніколі ў дыбкі не станавіўся. Нікому не пярэчыў. Ніякай хулы ад яго не чула. Нават цяпер, калі… Уздыхае і маўчыць. Увесь пасівеў. (Па сакрэту.) Нават вошы паявіліся… Ад перажыванняў. За што ж тады?! Калі бог ёсць, ён павінен быць літасцівым.

Наталля Мікалаеўна. Ну, вось і супакойся, Раечка, супакойся. Нічога ж не здарылася, а ты адпяваеш.

За занавескай закугакала Света. Раяпайшла да дачкі. Света сціхае.

Наталля Мікалаеўна. На касцёр узводзяць ерэтыкаў… А ён… Ну, які ён ерэтык?

Рая. Ну, няма больш малака, няма, Светачка. (Выходзіць з-за занавескі.) Вось і ноч канчаецца. На; дварэ пачынае віднець. Дзякуй вам, Наталля Мікалаеўна. Ідзіце дамоў. А то вы пакутуеце ўсю ноч тут, са мной. (Прыслухоўваецца.) Нехта хрыпіць…

Наталля Мікалаеўна. Табе здалося.

На сцяне прахрыпеў, нібы прачысціў сваё горла, чорны дыск рэпрадуктара. Рая і гэтага спалохалася і зноў прынікла да Наталлі Мікалаеўны. Жанчыны насцярожыліся. З рэпрадуктара палілася мелодыя задорнай песні :

Рая. А мы яшчэ не лажыліся…

Наталля Мікалаеўна. Якая харошая песня, чыстая такая, задорная. Хораша пачынаць дзень такой песняй.

Рая. Які харошы ў вас шарф… Мяккі…

Наталля Мікалаеўна. Гэта падарунак мужа. (Разгарнула шарф. На падлогу падае чырвоная кніжачка. Рая паднімае яе.)

Рая. Прыгожая кніжачка.

Наталля Мікалаеўна. Толькі пачаў. Вот, паслухай. (Чытае.) «Некалькі навадзяшчых пытанняў аб сувязях паміж сёння і заўтра. Адыходзячы на спачын, запытай сябе сам. Што ты зрабіў сёння? Падвядзі вынікі справам тваім…»