Montaigne Michel - Próby. Księga pierwsza

widziałem kogoś (…) w swej drodze – Montaigne ma tu na myśli przedwcześnie zmarłego ukochanego przyjaciela, Stefana de la Boêtie (1563). [przypis tłumacza]

dobrze żyć i z naszym pożytkiem jako powiada Pismo święte – Biblia , Koh 3:12. [przypis tłumacza]

transcurramus solertissimas nugas – Precz z subtelnymi dociekaniami (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium , 117; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

snadniej (daw.) – łatwiej. [przypis edytorski]

owo twardsze miano [cnoty] – słowo virtus oznaczało hart, krzepkość. [przypis tłumacza]

Omnes (…) cymbae – „Coś nas tu wszystkich w jeden dół spycha/ I wszystkich losy w urnie podrzuca,/ Aż wyjdzie każdy, pierwej czy później,/ Dając nam bilet na łódź, co płynie/ W banicję wieczną…” (Horatius, Odae , II, 3, 25; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quae (…) impendet – „Co wisi nad człowiekiem jak skała nad Tantalem” (Cicero, De finibus bonorum et malorum , I, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Non (…) reducent – „Ani kucharz sycylijski/ Nie da mu do jadła smaku,/ Ni śpiew ptasząt, ni cytr dźwięki/ Snu nie sklecą…” (Horatius, Odae , III, 1, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

zali a. żali (daw.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

Audit (…) futura – „Pyta o drogę, liczy dni swe i rozmierza/ Żywot tej drogi trwaniem i dręczy się jutrem…” (Claudianus, In Rufinum , II, 137; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui (…) retro (łac.) – „Co łbem wybija ślady, gdy w tył kroczy” (Lucretius, De rerum natura , IV, 474; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

jako teraz liczymy zaczynając rok od stycznia – dekret króla Karola IX wydany w r. 1563 ustanowił początek roku na 1 stycznia; przedtem liczono go od Wielkiejnocy. [przypis tłumacza]

Quid (…) horas (łac.) – „Nigdy się tego człowiek nie ustrzeże,/ Co mu z godziny na godzinę grozi…” (Lucretius, De rerum natura , II, 13, 13; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

jeden z naszych królów zginął wśród zabawy – Henryk II, zraniony śmiertelnie w turnieju (1599). [przypis tłumacza]

Praetulerim (…) ringi (łac.) – „Wolę, by mnie za bzika lub za lenia miano/ Byle mi szczęście niosły te moje przywary,/ Choćby szczęście ułudne, niż świadomie cierpieć!” (Horatius, Epistulae , II, 2, 126.; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Nempe (…) tergo (łac.) – „Bo śmierć dosięgnie nawet najchybszego męża:/ I porazi pacholę na młodych kolankach/ Uciekające trwożnie” (Horatius, Odae , III, 2, 14. 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Ille (…) caput (łac.) – „Choćbyś głowę żelazem i spiżem spancerzył,/ Śmierć ją wydrze zbyt snadno z tej mocnej fortecy” (Propertius, Elegiae , III, 18, 25; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Omnem (…) hora (łac.) – „Każdy świt, co ci świta, sądź, że już ostatni,/ A dzień, otrzyman w darze, będzie jeszcze milszy!” (Horatius, Epistulae , I, 4, 13; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

melankoliczny (daw.) – dziś: melancholiczny. [przypis edytorski]

Iucundum (…) ageret (łac.) – „Gdy młodość ma zakwitła, kwitnęła mi wiosna!” (Catullus, Carmina , LXVIII, 16; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Iam (…) licebit (łac.) – „Co minęło, nie wróci; daremne błagania!” (Lucretius, De rerum natura , III, 928; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Nemo (…) certior (łac.) – „Niech nikt nie myśli, że jest dalej grobu, ani że jutra pewniej doczeka niż bliźni” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium , 91; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) multa? (łac.) – „Czemuż w tym krótkim żywocie/ Cel tak daleki gonimy?” (Horatius, Odae , II, 16, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Miser (…) vitae (łac.) – „Biadaż nam, biada! krzyczą, oto dzień ów wrogi/ Zabrał nam wszystkie nasze dobra i nadzieje!” (Lucretius, De rerum natura , III, 911; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Manent (…) ingentes (łac.) – „Porzucają robotę i potężne mury/ Groźnie sterczące…” (Vergilius, Aeneida , IV, 88; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Cum (…) opus (łac.) – „Jeśli mnie śmierć ma zabrać, to wśród lubej pracy!” (Ovidius, Amores , II, 10, 36; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Iliud (…) una (łac.) – „Lecz tego ci nie mówią, że w owych opałach,/ Nie będziesz miał tych pragnień ani zachceń zgoła!” (Lucretius, De rerum natura , III, 913; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quin (…) mensis (łac.) – „Stąd zwyczaj był prastary, biesiadę ożywiać/ Krwi przelewem i dania przeplatać turniejem/ Bijących się na ostro, co często padali/ Na stoły, krwią bryzgając pomiędzy puchary” (Silius Italicus, Punica , XI, 51; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

imainacja (daw.) – dziś: imaginacja; wyobraźnia. [przypis edytorski]

Heu (…) manet (łac.) – „Ach, jakżeż mała cząstka zostaje dla starców!” (Maximianus Pseudo-Gallus, Elegiae , I, 16; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]