Бычковский Алесь - Прапаведнікі смерці

Ромка шумна выдыхнуў і загарнуў кніжку.

— Што?

— Ты дарослы мужчына, а вінаваціш сябе ў знікненні суседкі з-за рытуалу?

— Я не ведаю, — шчыра прызнаўся Славамір. — Але на сэрцы цяжка, сам не свой які дзень.

— Дурань, — сказаў Ромка. — Гэта падробка. Кніжку напісаў я.

— Не разумею. Як гэта?

— Справа была на пачатку дзевяностых. Памятаеш, што адбывалася тады ў кніжным бізнесе? Мы, жаўтаротыя юнакі, прагнулі нахапаць грошай. Які там літаратурны працэс, браце? Саюз распаўся, цэнзура знікла, а кніжны рынак у стане вакуума. Фантастыка, фэнтэзі, баевікі, кінараманы, дэтэктывы, парнаграфія, эротыка, кінасерыялы — усё віхурам напоўніла кнігарні, выціскаючы класіку і калгасна-рабочыя раманы. Попыт быў страшэнны. Прыбыткі выдавецтваў вымяраліся касмічнымі лічбамі. Усё паглыналася галоднымі чытачамі, нібы ў прорву. Рэлігія стала дазволенай, Біблія — у свабодным гандлі. І чыталі! І не толькі Біблію. Колькі тады кніжак пра акультызм з’явілася! Існавалі аўтары, якія з лёгкай рукі сачынялі соннікі, з пальца высмоктвалі гараскопы. А я вось вырашыў напісаць «Сусветныя таямніцы». Абклаўся гарой ужо выдадзенай адпаведнай літаратуры, як у анекдоце: з адной кніжкі — цытата, з двух — лекцыя, з пяці — яшчэ адна кніжка. Дзе свайго навыдумляў, дзе спісаў тэкст з іншай крыніцы, толькі словы пераставіў. Гэткім чынам і нарадзіліся «таямніцы».

Славамір нічога не адказаў.

— Дарэчы, я на гэтай кнізе вельмі някепска падзарабіў. А колькі грошай заграбло выдавецтва!

— А як жа сумленне? — не вытрымаў Славамір.

— Ха! Сумленне? Канешне, шкода ўсіх небарак, хто шчыра верыў у каламуць, хто элементарна апынуўся ў псіхушцы. Але заўваж, я гвалтам нікога не прымушаў набываць кніжку. Эпоха надарылася такая. Хто прымушаў натоўп перціся на кан­цэрты Кашпіроўскага, Джуны, Лонга? Чаму ж шлі не ў царкву, раней амаль забароненую, а кіравалі па ўласным жаданні ў пашчу д’ябла. Пра якое сумленне ў маім выпадку можна казаць?

— Ты не правы, Ромка. Ці не мы падказалі шлях да той пашчы? Мы нясем адказнасць за нашу лухту.

— Перад кім?

— Перад Богам, перад людзьмі, што паверылі нам! Мы таксама прапаведнікі, хіба не бачна? Па нашых творах здымаюць серыялы, камп’ютарныя гульні. Мы ствараем віртуальны свет азлобленых дурняў, штурхаем натоўп да пагібелі! Мы прапаведуем шлях да смерці!

Ромка хмыкнуў.

— Бач ты, святоша наваспечаны.

Славамір не адказаў. Ромка наліў сабе яшчэ каньяку, хуценька выпіў і выдыхнуў у кулак.

— Я пайду. Сваю місію на сёння выканаў. Ты ў курсе спраў, — Фокін падняўся. — Слухай, можна я забяру «таямніцы» на памяць? Ніводнага асобніка не засталося.

— Забірай, — дазволіў Славамір, і яны хутка развіталіся.

Пасля Славамір сядзеў на тахце і доўга разважаў над словамі літкансультанта Фокіна.

***

Позна ўвечары ў дзверы зноў пазванілі.

«Ад наведнікаў сёння не адбіцца», — падумаў Славамір і пакрочыў адчыняць.

На ўваходзе стаяла Анжэла. Амаль без касметыкі, без ваяўнічага задору ў вачах, з самотным выразам твару, валасы, сабраныя ў хвосцік. Ціхая сціплая Анжэла. На плячы чорная скураная сумка. Упершыню сяброўка паказалася перад Славамірам у нязвыклым вобразе.

— Я прынесла кніжку, — Анжэла выняла з сумкі томік Эйвінда Юнсэна «Прыбой і Берагі» і працягнула Славаміру.

Вось табе і маеш. Барбі пераўтварылася ў Папялушку з прыкметамі інтэлекту. Ён збянтэжана прыняў падарунак.

— Мо дазволіш увайсці?

— Канешне. Калі ласка.

Апынуўшыся ў кватэры, дзяўчына разулася. Славамір перамінаўся з нагі на нагу, збіраўся нешта сказаць, але нічога ў галаву не прыходзіла. Анжэла ўражвала. Месца прыгожай разбэшчанасці заняла вытанчаная пяшчотнасць, дапоўненая далікатнасцю.

— Кавы, гарбаты? — прапанаваць спіртное не павярнуўся язык.

— Кавы.

Яны прайшлі на кухню. Славамір прапанаваў госці месца за сталом, а сам прыняўся завіхацца каля пліты.

— Прабач, да кавы нічога няма, — апраўдваўся ён.

— Добра і так.

Яны моўчкі сядзелі насупраць і павольна, не парушаючы цішыні, падносілі да вуснаў кубачкі. Напой абпальваў. Славамір не звяртаў на гэта ўвагі. Дзяўчына неадрыўна глядзела яму ў твар. Глыбіня вачэй, самоцінка, гіпнатычнасць. Нешта было не так, штосьці павінна здарыцца сёння. Няўжо ён увесь час памыляўся? Ці раптоўная змена іміджу і стылю паводзін — усяго частка спрадвечнага жаночага плана? І куды падзелася былая баявітасць сяброўкі?

Потым быў яшчэ адзін кубачак, і ятттчэ...

«Не засну сёння», — вырашыў Славамір.