Валянцін Блакіт: Вяселле ў Беражках

— Ды няма ніякага Віктара! — адчайна закрычаў Міхась.— А я кахаю цябе!..

Люба доўга маўчала, абдумваючы нешта сваё, потым разважліва і зацята сказала:

— Не-е, Міхась, ёсць... Мо для каго і няма, а для мяне ёсць Віктар...— і, злавіўшы яго няўцямны, нават спалоханы позірк, дадала: — Ведаю, Міхась, што гэта неразумна, але верыш ты ці не, а для мяне яшчэ не памёр Віктар, і няма ў сэрцы ні для каго месца, апроч яго. Для цябе таксама няма, Міхась...— Вочы ў яе былі пакутныя, умольныя.

— Вар’ятка, дальбог, вар’ятка!

— Можа быць...— цяжка ўздыхнула Люба.— Але не магу нічога зрабіць з сабою, разумееш, не магу! — I раптам затрэслася ад плачу.

Яму захацелася абняць яе, супакоіць, аднак нешта пратэставала ўшчуваць, супакойваць. Стаяў, таптаўся на месцы, не ведаючы, ці заставацца тут, ці ісці прэч, і неўзабаве стаў адчуваць, што ў душы нараджаецца нейкае глухое, крыўднае расчараванне. Падумаў, што трэба ехаць дамоў... I маці недзе захвалявалася — абяцаў праз дзень-два вярнуцца, а тут ужо дзесяты пайшоў, ды і ўвогуле няма ніякага сэнсу тырчэць тут...

Люба, здалося, пашкадавала, што ён ад’язджае, нібы адчувала сваю віну. Нечакана палагоднела, запрасіла да сябе, не ўхілялася ад пацалункаў — на большае ён не адважваўся, аднак застацца хоць на дзень яшчэ, чаго чакаў і на што спадзяваўся, не прапанавала.

Праводзіла на аўтобусны вакзал, вочы былі сумныя, разгубленыя, а ў самы апошні момант, калі ўжо аўтобус рушыў з месца, раптам вочы яе ажылі, здалося, прасілі, каб застаўся, вярнуўся назад. Міхась, уражаны яе развітальным позіркам, памкнуўся быў спыніць аўтобус, але пешта ўтрымала папрасіць шафёра...

Ён вяртаўся дамоў з нядобрым астоем на душы і з цвёрдым намерам забыцца пра Любу. Гэты нанова пачаты неразумны раман, апроч расчараванняў і пакут, нічога яму не абяцае, аднак праз тыдзень не ўтрываў і напісаў ёй, праўда, даволі стрымана і суха: даехаў нармальна, адпачываю, хаджу на рыбалку і гэтак далей. Неўзабаве прыйшло ад яе пісьмо ў адказ. Яно ўзрадавала і засмуціла — не было ў ім і намёку на тое, чаго чакаў, на што спадзяваўся.

А потым, калі вярнуўся ў Мінск, пісаў амаль кожны дзень, упарта дамагаючыся схільнасці і кахання. Любіны далікатныя «не» былі горкімі, крыўднымі і разам з тым усё больш штурхалі да яе, такой упартай, недасягальнай...

Зімовую сесію здаў датэрмінова і, каб не выклікаць падазрэнняў у маці, паехаў спачатку да Любы. Яна спаткала даволі ветла і прыязна, смяялася, жартавала, усе вечары праводзілі разам, але ад размовы, каб запісацца, ухілялася, а ён стаяў на сваім. I, нарэшце, на пяты дзень, здаецца, яна завагалася, сказала стомлена: добра, толькі ты спачатку закончы інстытут...

Можна было радавацца, быць задаволеным — ён амаль дамогся свайго, але не было поўнага задавальнення, ніяк не праходзіла дакучлівая горыч: не-не а ўваскрасаў у памяці Яловік, здавалася, ён ценем ходзіць за ім і Любай, узводзіць між імі перагародку. I яшчэ: час ад часу лавіў сябе на прыкрай думцы: а што, калі Люба проста водзіць за нос, хоча адцягнуць час, згадзілася толькі таму, каб менш назаляў? I гэтая думка абражала, даводзіла да шаленства...

А потым у яго жыцці з’явілася Іра. З’явілася нечакана, негадана, раптоўна, як бліскавіца, асляпіла, аглушыла, перавярнула ўсё...

***

Яна — юная, нейкая светлая і прыгожая ў сваёй лёгкай летняй квяцістай міні-сукенцы, ішла па праспекце, размахваючы сумачкай на доўгім рэмені, і ўсім кідалася ў вочы яе радасць, вялікая, светлая, чыстая. Дзяўчына, здавалася, знарок стрымлівае свае пачуцці, аднак было такое ўражанне, што яны непадуладныя ёй. Пешаходы міжволі паварочвалі галовы — і на іх тварах таксама раптам расцвіталі ціхія цёплыя ўсмешкі.

Міхась як убачыў, так і аслупянеў, адразу ж адчуўшы нейкі неспакой.

Канечне, ён не мог не пайсці за гэтым цудам...

Ля ГУМа, дзе на тратуары больш народу, «незнарок» штурхануў дзяўчыну, красамоўна і доўга пачаў прасіць прабачэння.

— Ой, глупства! Я нават і не заўважыла,— даверліва глянула яна, і Міхась адчуў: у яго жыцці павінна адбыцца нешта важнае.

Ён гаварыў і гаварыў, каб уцягнуць дзяўчыну ў гаворку, і аж сам дзівіўся, адкуль у яго бярэцца красамоўства.

— Б’юся аб заклад: у вас сёння адбылося нешта такое... што толькі раз бывае ў жыцці. Ці не так?

— Ой, а як вы здагадаліся? — шчыра здзівілася яна.

— А хочаце, адгадаю, што ў вас адбылося? — дурасліва працягваў ён.— Я — ёсць індыйскі маг, які чытае думкі на адлегласці.

— Чытаеце думкі на адлегласці? — засмяялася дзяўчына.— Тады прачытайце! Нізашто не прачытаеце!