Макс Шчур - Завяршыць гештальт

9.

Адным словам, Дамбартэр — гэта вам не які-небудзь Балбатранс, то бок ня клюб аўтатурыстаў для бедных, куды прымаюць кожнага, а цэлая традыцыя! — што традыцыя: легенда! Адмысловая кругавая парука ў яго асяродзьдзі змушае вас згадаць калі не масонаў, то прынамсі папулярныя цяпер кіно пра вампіраў: у абавязкі старога спрактыкаванага крывапіўцы, які мае досьвед абменаў даўжынёю ў жыцьцё, уваходзіць вэрбоўка новых ахвяраў — дужых, маладых і нявінных (ах, ну вы проста выкапаны я ў юнацтве! І я быў такім жа наіўным! Дакуль мяне добрыя людзі не ўкусілі ў галаву!) — а тыя ў свой час працягнуць супольную справу, выгадуюць наступныя пакаленьні вупараў, перададуць ім усю сваю дамбартэраўскую мудрасьць... Адзін раз джанкі — назаўжды джанкі!

— Дык а чаму ВЫ едзеце менавіта ў Галяндыю? — ледзь ня консульскім тонам пытаецца ўрэшце жанчына, бачачы, што я цягам пераліку маршрутаў іхных вандровак не выяўляю чаканага энтузіязму й моўчкі сёрбаю гарбату — але адразу ж сама разумее, што сказала глупства: дастаткова зірнуць на мяне, каб зразумець, што я еду туды за тым жа, што і ўсе «маладыя», то бок курыць ганджубас і блядаваць. Тым ня менш, мне ветліва пакідаюць магчымасьць адказаць самому. Узважыўшы, колькі дурасьцяў нагаварыў ім ужо праз сваю шчырасьць, я пастанаўляю, што адной дурасьцю болей, адной меней:

— Хачу ажаніцца.

Раптоўна куткі іхных вуснаў ападаюць уніз, як кончыкі вусоў у чальцоў ансамбля «Песьняры»: яны разумеюць, што гэтым разам я не жартую.

10.

Урэшце — Нюрнбэрг, цэнтральны вакзал, перавалачны пункт нумар першы. Пасьля разьліку не без палёгкі разьвітваюся з кіроўцам і запальваю цыгарэту адначасова з тым, як ён націскае на газ. Хлопец зь дзяўчынай ніяк ня могуць нарадавацца знаёмству з новым балбатрансерам з Прагі: пытаюцца, ці добра я ведаю Нюрнбэрг, ці ня зойдзем мы разам пасьнедаць, ці не патрэбны мне адрас іхнага сябра ў Амстэрдаме. Усё адмаўляю, як на сьледзтве, моўчкі кручу галавой, выпускаючы дым. Нюрнбэрг я ведаю на ўзроўні кіно аб працэсе з нацыстамі й опэры Вагнера, якой дагэтуль ня чуў (каб было чым заняцца на пэнсіі), звычкі сьнедаць я пазбавіўся яшчэ ў студэнцкія гады, і наагул, мушу (дзякуй богу) сьпяшацца, каб пасьпець на наступную машыну. Юныя гіпстэры мне, натуральна, ня вераць, лічаць гэта адгаворкай, наўмысна ўдаюць, быццам крыўдуюць — як жа ж людзі, ледзь перасекшы мяжу, раптоўна цэняць любога, хто размаўляе на іхнай мове! А калі б і ня быццам — пляваць. Я ўжо ня ў тым веку, каб зважаць на іхныя крыўды. Шчасьлівай дарогі да Мюнхену — ці праз што вы там едзеце...

І ўсё-ткі я з пэўнай зайздрасьцю гляджу ўсьлед гэтай маладой пары, асабліва хлопцу з акуратна занядбанаю барадою ў стылі царскага генэрала (хаця ён сам лічыць — антычнага волата ці кубінскага партызана), якая робіць зь яго большага мужчыну, чым насамрэч, гэткі ідэальны эрзац уласнага бацькі, бо сапраўдны ў яго тыповы лашара накшталт мяне, толькі пры бабле, але таксама не сячэ ў модных плынях, — зайздрошчу ня толькі таму, што дзеўка ў яго досыць сымпатычная, але й праз тое, што ў дарозе ён, у адрозьненьне ад мяне, у сваёй стыхіі, і зусім не задумваецца аб чымсьці, што не дае мне спакою цяпер, як зрэшты й не давала ў ягоным веку — а раз не задумваецца, то ўжо, бадай, і не задумаецца, пазьней будзе не да таго. Таму жадаць ім шчасьлівай дарогі было з майго боку крыху лішнім: яна ў іх і так шчасьлівая, куды б ні вяла, гэта відаць і сьляпому, і іхнае шчасьце акурат у тым, што кірунак дарогі цалкам ім абыякавы.

Можа, вы заўважалі, што на сьпіне ў «чалавека з пляцаком» (пляцачніка, як яго называюць у нас у Чэхіі), то бок на ягонай майцы ці кашулі, у такой гарачыні ад самога пляцака амаль непазьбежна, бы ў той Кафкавай машыне з калёніі, замест тэксту прысуду ўзьнікае адзіная, хіба толькі не крывёю, а ўласным потам выведзеная лацінская літара Y: выява, што насамрэч утрымлівае найглыбейшую магчымую жыцьцёвую мудрасьць, якая ў перакладзе з ангельскай гучыць: «НАВОШТА?» Калі на сьпіне ў Дона Кіхота было напісана «вар’ят», то на шырокіх сьпінах нашых сучасьнікаў зьмяшчаецца ўжо толькі адна, затое ня менш красамоўная літара — хаця там мог бы стаяць і пытальнік, у лепшым выпадку — нумар гульца ўлюбёнай футбольнай каманды. Літара Y вызначае сёньняшняга турыста-пляцачніка нашмат лепей за ягоны пашпарт, маршрут, сфэру зацікаўленьняў, сэксуальную арыентацыю й г. д. — ёю ўжо ўсё сказана. Гэтае пытаньне без адказу пляцачнік цягае з сабой па сьвеце, цнатліва прыкрыўшы яго сваім пляцаком; ён пазначаны гэтаю літарай, бы крыжам (а ў сярэднявеччы крыж і насамрэч выяўлялі ў такой форме — як ведалі). Хаця ня ўсё й не заўжды, трэба сказаць, так трагічна: час ад часу на сьпінах-плашчаніцах зьяўляюцца і іншыя сымбалі. Напрыклад, смайлік, варыянт той жа дурацкай «лічыны».