Николай Чергинец - За секунду да выстралу

— Ці бачылі вы яго ў той вечар?

Вадзіцель зноў на імгненне задумаўся, а затым упэўнена адказаў:

— Так, бачыў, у той вечар я яго апошні раз бачыў і пасля гэтага не сустракаў.

— Ён быў адзін ці са спадарожнікам?

— Па-мойму, адзін. так, сапраўды адзін. Я ўспомніў, калі ён з’язджаў, то я па патрэбе ў двары быў і бачыў, як Леанід са сваім ЗіСам важдаўся і мацюкамі на ўсю акругу крыў. Рухавік ніяк не хацеў заводзіцца, а рукаяткай пакруціць — не кашу манную есці. Я памятаю, падышоў і крутнуў, а ён капот адкрыў і на газ націскаў.

— У кабіне нікога не было?

— Не, нікога. Калі матор завёўся, ён сеў за руль, я падышоў да кабіны, і мы развіталіся, паціснуўшы адзін аднаму рукі.

Застаўшыся адзін, Славін задумаўся: «Атрымліваецца дзіўна: маршрут Мартава праходзіў зусім па іншай дарозе, і з пасёлка Лябяжага на яе не патрапіць.

Можна выказаць здагадку, што Літвін дабраўся да «пупа» на спадарожнай машыне, мог сустрэцца з Мартавым і разам з ім з’ехаць. Бо ніхто не бачыў Літвіна. Хто-хто, а буфетчыца адразу б заўважыла незнаёмага чалавека».

Нарэшце з’явіліся другі, а праз хвіліну і трэці патрэбныя яму вадзіцелі. Оперупаўнаважаны не стаў чакаць, пакуль яны паабедаюць, прадставіўся і папрасіў разам выйсці з чайной. Яны таксама пацвердзілі, што бачылі ў той дзень у чайной Мартава. Калі Славін пачаў удакладняць, якімі маршрутамі яны ехалі трынаццатага верасня, то аказалася, што адзін з іх — Лунін — праязджаў міма Лябяжага. Славін ажывіўся:

— У якой гадзіне ў той дзень вы прыехалі на «пуп»?

— Не памятаю, але гэта было пад вечар.

— А калі праязджалі міма Лябяжага, па дарозе вам ніхто не галасаваў?

— Не, дарога наогул была бязлюднай.

— Машын не было?

— І машын не бачыў. Хоць пастойце. За Лябяжым, дзесьці ў кіламетры ў бок ад «пупа», я аб’язджаў ЗіС-5, які стаяў на абочыне.

— Вадзіцеля не бачылі?

— Бачыў. Малады, здаровы мужык. Я яшчэ хацеў спыніцца, думаў, машына зламалася, можа, чалавеку дапамога патрэбна, але вадзіцель махнуў мне рукой: праязджай, маўляў. Ну я і не затармазіў. А потым мінут праз дваццаць пасля таго, як я прыехаў на «пуп» і прыйшоў у чайную, гляджу, гэты вадзіцель таксама заходзіць туды. Ён да мяне за столік прысеў. Прасіў ён у цёткі Машы бутэльку гарэлкі, але яна растлумачыла, што гарэлка скончылася. А на нашым століку стаяла бутэлька, мы яго і пачаставалі.

— Што ён расказаў пра сябе?

— А мы нічога не распытвалі. Хоць не, я спытаў, куды ён едзе, ён адказаў, што ў Кемерава.

— А хто раней з’ехаў: Мартаў ці гэты вадзіцель?

Лунін задумаўся, а затым упэўнена сказаў:

— Спачатку Мартаў з’ехаў, ён калі сыходзіў, то мяне па плячы пляснуў і сказаў: «Пакуль!»

— Скажыце, а гэтага вадзіцеля, які ў Кемерава ехаў, раней вы ніколі не сустракалі?

— Не, бачыў упершыню.

— Нічога падазронага ў яго паводзінах не заўважылі?

— Быў не гаманлівы, але, можа, чалавек адчуваў сябе ніякавата сярод незнаёмых людзей, а так нічога растлумачыць не магу.

— Абмалюйце мне яго.

— Вышэй сярэдняга росту, малады, моцны.

— Татуіроўкі не было?

— Татуіроўкі? — перапытаў вадзіцель. — Пастойце, была, так, была. на правай руцэ ў яго штосьці было намалявана, а вось што, не памятаю. Ды яшчэ на носе ў яго шрам невялікі.

— Вы памятаеце тое месца, дзе вы аб’язджалі яго машыну недалёка ад Лябяжага?

— Памятаю.

— Тады зробім так: вы ідзіце паабедайце, а затым давайце з’ездзім туды. А адзнаку ў пуцявым лісце я зраблю.

— Я зараз перахаплю што-небудзь і паедзем.

Лунін хуткім крокам накіраваўся да дзвярэй чайной, а Славін нецярпліва пачаў хадзіць па двары: «Агледжу і зафіксую месца, дзе стаяла аўтамашына, затым пабываю ў Лябяжым. Трэба здабыць фота Літвіна, ну а потым, напэўна, прыйдзецца ехаць у Кемерава. Але як жа ўсё-такі забіты апынуўся ў кузаве машыны Мартава?»

У думках Уладзімір ужо лічыў, што Мартаў не мае дачынення да забойства. Сапраўды, навошта Мартаву трэба было везці труп на лесапільны завод?.. Хаця цалкам давяраць Мартаву нельга было, але ў гэтай сітуацыі Славін верыў яму.

Лунін з’явіўся хвілін праз дзесяць. Яны селі ў кабіну старога «студэбекера», і той, распырскваючы ваду і гразь у вялікіх лужынах, рушыў па лясной дарозе. У кабіне было вельмі шумна ад матора, ехалі моўчкі. Прайшло больш за гадзіну, калі вадзіцель зменшыў хуткасць і пракрычаў:

— Дзесьці тут! Давайце праедзем да Лябяжага, а затым развернемся, бачыце, якая дарога, нават развярнуцца нельга.

Славін разумеў, што вадзіцелю так будзе лягчэй аднавіць у памяці месца, дзе стаяў грузавік з Кемерава. Праз некалькі хвілін яны пад’язджалі да Лябяжага. Тут Славін яшчэ ні разу не быў і з цікавасцю глядзеў на вялікі пасёлак. Удалечыні за дыхтоўнымі драўлянымі дамамі ўзвышаліся двух, трох і нават чатырохпавярховыя цагляныя будынкі.