Адам Міцкевіч - Пан Тадэвуш

Пакажа лёс, каго ён голасам абдзеліць:

Як пальцы сыдуцца, дык дасць афірматыву,

А калі не, тады укіне негатыву.

А тут другая сцэна: ў манастырскай залі,

Якую для нарадаў сёння скарысталі,

Старэйшыя сядзяць, малодшыя таўпяцца,

І ўсе к сярэдзіне стараюцца прабрацца,

Дзе з урнай у руках стаіць маршалак

І правярае колькасць там сабраных галак,

Апошнюю вось вытрас. Возныя чакаюць

І імя новага ўрадоўца аклікаюць.

Адзін, з ухвалаю агульнаю не згодны,

Глядзіце, выткнуў з кухні галаву, нягодны,

І пазірае смела, вылупіўшы вочы,

Разінуўся, як быццам з'есці залу хоча.

Згадаць не цяжка, што выкрыквае ён "Veto!"

Глядзіце, як рвануліся к дзвярам на гэта,

Як ціснуцца на кухню! Тыя ўсталі з лавы,

Там шаблі вынялі - пачнецца бой крывавы.

Але на калідоры, вунь з канца другога,

Праіпу, паны, заўважыць там ксяндза старога -

Ігумен гэта, ён Santissimum выносіць,

Хлапчына ў белым звоніць - расступіцца просіць.

Хавае шляхта зброю, хрысціцца набожна,

А ксёндз туды ідзе, дзе ўсё яшчэ трывожна,

Пакуль пяройдзе, верне ўсіх да супакою.

Вы не знаёмыя ўсе з справаю такою,

Калі да шляхты самаўладнай, неспакойнай

Не трэ' было паліцыі ніякай збройнай.

Пакуль жыла ў ёй вера і пашана права,

Была свабода з ладам і з багаццем слава!

А на чужыне, чую, ўрад трымае драбаў,

Жандараў, паліцэйскіх, розных там канстабаў.

А дзе парадкі толькі меч аберагае,

Свабода ў краі тым, мяркую я, благая".

Тут з табакеркі звонам мовіў Падкаморы:

"Пан Войскі, адкладзіце вашы нагаворы

На потым. Згодзен я, што сеймік той цікавы,

Ды мы галодныя, пара ўжо ўносіць стравы".

На гэта Войскі адказаў: "Шаноўны пане,

Прашу, дазвольце скончыць мне апавяданне,

Вось сцэну растлумачу, і мой сказ гатовы.

Тут на руках прыхільнікаў маршалак новы

З сталовай вынесен, і ўся вакол нарада

Кідае з крыкам шапкі ўгору, вельмі рада.

А воддаль - пераможаны ў галасаванні

Стаіць адзін, відны яго перажыванні.

Насустрач жонка выйшла, праўду адгадала

I, бедная, на рукі пакаёўкі ўпала.

Ах, бедная, хацела быць яснавяльможнай,

А зноў трэ' быць вяльможнай, як шляхцянцы кожнай".

Тут Войскі скончыў сказ і апускае посах.

Ўваходзяць парамі лакеі, на падносах

Трымаюць пачастункі: боршч, што царскім звецца,

За ім расольнік старапольскі падаецца,

Ў які пан Войскі, маючы свае сакрэты,

Укінуў колькі перлаў і са дзве манеты

(Такі расольнік чысціць кроў, здароўю служыць).

Далей другія стравы. Хто ж бы мог падумаць

Запомніць невядомыя ўжо ў нашы часы

Кантузы розныя, аркасы і блямасы,

Пінэлі і памухлі ці там фігатэлі,

Цыбэты, піжмы і драганты, і брунелі.

А рыбы! Той ласось вядомы дунаецкі,

Ікра вянецкая і асяцёр турэцкі,

Шчупак галоўны, падгалоўны і лакетны,

І камбала, і карп стары, і карп шляхетны!

Ўканцы сакрэт кухарскі: рыбіна старанна

З канца падсмажана, а далей запякана,

А пры хвасце, як заліўная, зрыхтавана.

А госці не пыталі, як завуцца стравы,

Зусім іх не крануў і той сакрэт цікавы,

На ўсё салдацкія былі ў іх апетыты,

Абы часцей венгерскім келіх быў наліты.

Сервіз жа ў гэтым часе ў фарбах адмяніўся,

Ачышчаны ад снегу, зеленню пакрыўся,

Бо лёгкая, цяплом у залі разагрэта,

Растала ўжо пялёнка беленькая гэта,

Адкрыўшы дно з-пад снегу і з-пад цукру-лёду,

Дык краявід ажыў другой парою года,

Заззяў зялёнаю шматколернай вясною.

Вось збожжа раптам узнімаецца сцяною:

Шафранавай пшаніцы ўстаў шнур залацісты,

Палетак жыта серабраны і квяцісты,

Расце і грэчка, зробленая з шакаладу,

I яблыкі, і грушы пазіраюць з саду.

Ледзь госці маюць час аддаць прызнанне лету

І дарма просяць, каб пару прадоўжыць гэту,

Сервіз, нібы планета, цвёрда кіраваны,

Пару мяняе. Краявід залататканы,

Сагрэты ў памяшканні, колеры згартае:

Пажоўклі травы, ліст чырвоны аблятае,

І ўжо асенніх ветраў чуюцца павевы.

І вось, нядаўна стройныя такія дрэвы

Стаяць аголеныя, бы ў чаканні скону.

Так засталіся толькі палкі цынамону,

Галінкі лаўравыя там, дзе лес быў цёмны.

Замест іголак хвоі, кмен застаўся скромны.

Дык госці, папіваючы віно, пачалі

Ламаць галлё, сукі - закусваць імі сталі

А Войскі абыходзіў свой сервіз наўкола

І пазіраў на ўсіх з трыумфам і вясёла.

Дамброўскі Генрых выразіў сваё здзіўленне

І мовіў: "Ці кітайскія мы бачым цені?

Ці мо Пінэты бесаў вам прыслаў на службу?

Ці ўсе ў Літве з сервізамі трымаюць дружбу