Адам Міцкевіч - Пан Тадэвуш

Тут Бухман крыкнуў: "Згоды я не пахваляю

Ніяк!" А хтосьці закрычаў: "Не дазваляю!"

Другія ім падтакваюць. У той час груба

Басіць пачаў прыбыўшы толькі што Скалуба:

"Што ж вы, паны Дабрынскія? У чым тут справа?

Ці вы не ўздумалі нас вылучыць з-пад права?

Калі наказ нам далі сённяшняга ранку,

А прыязджаў у наш засценак сам Мапанку,

Рубайла Ключнік, то казалі, што ўсю гэту

Нараду склікалі для цэлага павету,

Што справа не адных Дабрынскіх закранае.

Прагаварыўся ж Робак, бо ён болей знае,

Чым кажа, але, зводзячы канцы з канцамі,

Мы - тут, суседзяў павядоміўшы ганцамі.

Вы не адны, паны Дабрынскія, нарэшце,

З другіх засценкаў многа - чалавек мо дзвесце,

Дык радзьма ўсе. Калі маршалка выбіраем,

Дык галасуйма. Ўсе аднакі голас маем!

І роўнасць хай жыве!"

I тут два Тараевічы,

Чатыры Стыпулкоўскіх і тры Міцкевічы

Ускрыкнулі: "Няхай жыве!" А за Скалубам

Крычаць пачаў зноў Бухман: "Згода будзе згубай!"

Крапіцель надрываўся: "Выберам і самі!

Няхай жыве маршалак - Мацек над Мацькамі!"

Дабрынскія крычалі: "Мацька запрашаем!"

А ўсе прыезджыя крычаць: "Не дазваляем!"

І гэтак раздзяліўся збор на дзве паловы,

Крычыць усхвалявана натаўп шматгаловы:

"Не дазваляем!" тут і "Просім!" там візгліва.

Адзін стары Мацей сядзеў яіпчэ маўкліва,

І ён адзін не рухаўся, не хваляваўся.

Хрысціцель перад ім на доўбні успіраўся

І галавой паверх яе круціў, нібыта

Вялікім гарбузом, на доўгі кій узбітым,

Папераменна ўперад, то назад ківаўся:

"Крапіць! Крапіць!"- крычаў і ажно надрываўся

Тым часам Брьггва штораз падбягаў рухавы

То да Хрысціцеля, то да Мацея лавы,

А Конаўка змірыць усіх шукаў нагоды:

Хадзіў між групамі і заклікаў да згоды.

У памяшканні ўсё "Крапіць!", "Галіць!" гудзела.

Мацей маўчаў, ды ўжо, відаць, яму дадзела.

І вось паверх галоў у зборышчы кіпучым

Пад бэльку шугануў слуп светлы і бліскучы.

Быў гэта меч, узняты моцнай даланёю,

Двухсечны, ў пядзь шырокі, ў сажань даўжынёю,

Відаць, яшчэ тэўтонскі з нюранбергскай сталі.

Заціхлі ўсе, на зброю моўчкі пазіралі.

Хто ўзняў яе, не ўбачыш, ды згадалі зразу:

"Сцізорык! - закрычалі, быццам бы з наказу.-

Няхай жыве Сцізорык!" "Хай жыве Мапанку!

Рубайла! Шчэрбец!" - нёсся крык без перастанку.

Гервазы (ён быў гэта) ўміг натоўп расціснуў,

К сярэдзіне пралез, Сцізорыкам зноў бліснуў

I, вастрыё схіліўшы ўніз, сказаў: "Мой пане,

Сцізорык Розачцы прыносіць прывітанне!

Браты Дабрынскія! Прыбыў я не спрачацца,

А расказаць, чаму прымусіў вас сабрацца,

А што і як рабіць, рашайце ўжо вы самі.

Вядома ўсім, што чуткі носяцца між намі,

Што справы важныя рашаюцца на свеце.

І Робак штось казаў, і самі мы не дзеці".

"Мы знаем!" - крыкнулі. "Дык мудрай жа галоўцы,-

Казаў,- даволі нават два-тры слоўцы.

Няпраўда?" "Праўда!" - мовілі. "Калі французскі

Адтуль надходзіць кесар, згэтуль жа цар рускі,

Тады вайна няўхільная паміж царамі.

Дык, калі так, тады падумайце ж вы самі,

Ці ж нам цішком сядзець? Вялікага вялікі

Хай б'е, малы малога - вось і ўсе тут крыкі.

Згары і знізу: гэты гэтага, той тога.

Як сеч пачнём, тады ачысціцца дарога

І шчасце ў Рэч Пасполітую завітае,

Няпраўда?" "Праўда!- крыкнулі.-Як з нот чытае!"

"Крапіць!- Хрысціцель крыкнуў.- Справа залатая!"

"А я галіць гатоў!"- тут Брытвачка азваўся.

"Змірыцца толькі трэба,- Конаўка ўмяшаўся,-

Адносна выбару маршалка-ваяводы".

Тут Бухман перабіў: "Дурны шукае згоды!

Дыскусіі для справаў не прыносяць шкоды.

Прашу маўчаць! На гэтым справа скарыстае!

Па-новаму яе пан Ключнік асвятляе!"

"А як жа,- мовіў Ключнік,- не патрэбны крыкі.

Аб важньгх справах думае няхай вялікі.

Ёсць цар, а будзе зноў кароль, сенат з пасламі,

Дык справы важныя, вы ведаеце самі,

Рашаюцца ў Варшаве, а не у Дабрыне,

І акты пішуцца па гэтай жа прычыне

На пергаменце, а не крэйдай на цагліне.

Не нам жа акты тут складаць. Пісцоў мы маем

Каронных і Літоўскіх, дык старым звычаем,

Мой доўг - Сцізорыкам змагацца!" "I Крапілам

Махаць",- дадаў Крапіцель. "I выколваць Шылам!"-

Шыдэлка Бартак крыкнуў, выхапіўшы шпагу.

"З вас кожны,- мовіў Ключнік,- можа даць прысягу,

Што Робак гаварыў: пакуль спакойна ў свеце,

Падмесці трэба дом і выкінуць вон смецце.

А ведаеце вы, тым смеццем хто ў павеце?

Ці добра зразумелі? Хто забіў у здрадзе

Найлепшага з палякаў? Хто ўвесь час у звадзе

Гарэшкамі? Астаткі вырваць хто маніцца?