Неизвестно - Дубянецкі

Мая Галька! (дачка - рэд.). Як заўсёды з прыгажэнным букетам кветак. “Па- глядзіце, якая прыгажэнная наша восень”, - сказала да ўсёй палаты, паказваючы агромністыя сонцападобныя чырвоныя геаргіны.

Але ж быў у яе яшчэ даражэйшы падарунак мне - “Стансы” Дж. Г. Байра- на ў яе ўласным перакладзе на беларускую мову. Прызналася, што гэты твор пакарыў яе яшчэ ў восьмым класе. “I вось толькі цяпер дайшлі мае рукі да гэтага шэдэўру”.

Вельмі ўзрадаваў мяне візіт Сяргея Дубаўца. Прыехаў са сваёй ссылкі. Пра тое, што я ў бальніцы, яму сказаў Алесь Разанаў. Хату яму ў Гомелі пакуль не даюць. Трэба неяк шукаць яму месца ў выдавецтве. Добра мы з ім пагаварылі пра творчасьць нашага любімага Уладзіміра Караткевіча, пра стан выданьня яго апошняй паэтычнай кнігі “Быў, ёсць, буду”, пра некагорыя нюансы падрых- тоўкі васьмітомнага Збору Яго Твораў. Я сказаў сваю ідэю наконт дадатковага тому эпісталярнай спадчыны і сьпецтому яго малюнкаў з дадаткам пласьцінкі з ягоным голасам.

Нарэшце паказаўся Лёня Дранько-Майсюк - ён быў у калгасе, і я ўжо засу- маваў па ім. Такім галантным зьявіўся, “хоць і ў кепачцы жоўтай вельветавай”: Галі пацалаваў руку, кожнаму з нас (Сяргею і мне) пакланіўся, чакаючы, пакуль кожны з нас не падаў яму рукі. Што ты скажаш! Сапраўдны беларус - гэта сапраўдны еўрапеец. Хоць шмат хто імкнецца карміць нас думкаю пра нашую быццам усебаковую блізкасьць да “вялікага ўсходняга брата” і ледзь ня кроўную роднасьць з ім. Не! Сярод тых дэбілаў, як называюць цяпер свой заўсёды п’яны “ў сьцельку” народ цьвярозыя яго прадстаўнікі, такіх Галін, такіх Сяргеяў, такіх Леанідаў няма і ў бліжэйшае стагоддзе ня будзе!

Ды мы і ня хочам гэтай блізкасьці! Марныя іх намаганьні “адарваць” нас ад балтаў і готаў. Няхай скажуць нам добрае дзякуй за тое, што мы ім далі сьвятло навукі, аддавалі на працягу стагоддзяў сваіх баяраў Кабыл-Раманавых, сваіх Дастаеўскіх, сваіх Глінкаў, сваіх Някрасавых, сваіх Твардоўскіх, сваіх Гагары- ных, сваіх Церашковых. Што мы іх навучылі і кнігі пісаць, і кнігі друкаваць, і палацы і храмы будаваць, і палацы і храмы расьпісваць, і законы пісаць, і законы кадэфікаваць і г. д. і г.д. і г. д. і г. д.

Гледзячы на гэтых трох маладых, я цешыўся беларускай здаровай залатою зьменай. Я сюды далучыў і тых юнакоў - маіх сяброў, што летась аднаго з іх я паслаў у праваслаўныя сьвятары, а сёлета рыхтую аднаго з іх на беларуска- га каталіцкага сьвятара. I такія хлопцы ў мяне не выводзяцца. Яны чакаюць толькі майго слова.

У сувязі з апошнім, я таксама падумаў: “А знайдзі на ўсю “вялікую Расею” хоць аднаго рускага выдаўца, які менавіта так зацікаўлены быў у падрыхтоўцы такой зьмены сучаснай рускай інтэлігенцыі”. Што датычыцца рэлігійных храмаў, дык кожны з тых выдаўцоў абыдзе іх дзясятаю дарогаю, каб яму, камуністу не зрабілі заўвагу ў райкаме ці ня выключылі з роднай партыі. Я ж хаджу ў храмы ўсіх рэлігіяў, якія вызнае мой беларускі народ.

Позна вечарам быў Эдуард Скобелеў. Ен прыехаў з міжнароднага пісь- меньніцкага сімпозіуму, што праходзіць у Ленінградзе па пытаньнях вайны і міру. !ван Чыгрынаў і Віктар Казько засталіся там да 13 кастрычніка. А Эдзік выступіў, здаецца на секцыі публіцыстыкі, да якой ён быў прыпісаны, і ўцёк.

Крыху расказаў пра сваё выступленьне. Думаю, што ён што-небудзь імправізаваў па памяці, але ж падобнае на рэха яго “Катастрофы”. Нарэшце мне трэба было б неяк узяцца за гэты раман. Я ж адолеў толькі ўступ і старонак 5-7 у розных месцах - такая часам у мяне метода.

Апошняй ад мяне пайшла, вядома, мая жонка. Нанесла мне ўсялякіх ле- каў-прысмакаў - галубіку, інжыр, што даслалі з Сочы. Я прасіў яе, каб заўтра адпачыла хоць раз за доўгі час, каб ня ехала на тую дачу. Адной жа да таго ж яшчэ і сумна будзе. Дый навошта так надрывацца!

Вечарам, пасьля ўсяго, я ўважліва прачытаў Галіну працу. Я быў вельмі зьдзіўлены такой дасканаласьцю. Яна мне сказала: “Ты не ўжывай гэтае слова, бо я ведаю свае хібы, хоць мне таксама сапраўды падабаецца”.

Пашкадавала вельмі, што не здагадалася прачытаць свае “Стансы” тым цу- доўным дасьведчаным хлопцам, што былі ў мяне - Лёню і Сяргею.

12 кастрычніка 1985 году. Субота. Зноў учора быў седуксен, і зноў я паспаў нармальна.

Дачытаў “Успаміны пра Iлью Гурскага”... Чытаў усю падрад, як вельмі рэдка я раблю гэта. Багата рабіў падкрэсьліваньняў простым алоўкам прама ў кніжцы. Багата якіх старонак вынес гэтым жа алоўкам на форзац, каб пасьля лягчэй было знайсьці. Агульнае ўражаньне: кніга не абавязковая. Яе магло б і ня быць. Усе 32 успаміны не адрозьніваюцца арыгінальнасьцю. Ніводзін з іх не зьмяш- чае хоць адзін больш-менш цікавы факт, момант, эпізод. Такі, які зацікавіў бы чытача, узяў бы яго, як кажуць, за жывое, каб чытач ці зарагатаў, ці заплакаў. Каб ён захацеў прачытаць гэта яшчэ некаму хто “трапіцца пад руку”.