Неизвестно - Дубянецкі

3. Ніл Гілевіч нават у ЦК КПБ, напэўна, у аддзеле культуры паставіў пыта­ньне пра перавод яго брата Міколы Гіля на пасаду загадчыка рэдакцыі Збораў твораў і выбраных твораў. Дазнаўся, што мы няпэўна вырашылі, неканчаткова. На гэтае пытаньне ў нас з Серафімам аказалася аднолькавая думка. Дарэчы, такая самая думка і ў Сяргея Законьнікава.

4. Валодзю Паўлаву Камітэт ня дасьць сваю Ганаровую грамату да 5О-гадо- вага юбілею. Серафім сказаў, што Дзялец папярэдзіў ужо, каб і не прасілі. Я прапанаваў Серафіму зрабіць у выдавецтве, як сьлед, падрыхтаваць добры загад, прэміяваць звычайнай у такіх выпадках прыміяй - сто рублёў, падрыхтаваць прыгожы цёплы адрас, правесьці сход з кветкамі, выступленьнямі, вершамі. А далей яго справа, як ён паступіць.

5. Паскардзіўся Серафім на Аляксандра Антонавіча, што той крычыць “Чаго гэты прафесар хоча ад пробаў ілюстрацыяў да “Пана Тадэвуша” А. Міцкевіча”. “Прафесар” - гэта Васіль Шаранговіч. I Дзялец націскае, каб фарсіравалі. “Мне сорамна, - кажа ён, - сустракацца з польскім генконсулам”. Я супакоіў Сера- фіма: “Толькі лінія Шаранговіча заслугоўвае павагі: яна за якасьць выданьня. А тыя астатнія - кар’ерысцкія. Такім настроям не патакаць”.

6. На кастрычнік вельмі мала ўзята да выпуску назваў. Здаецца, менш дзе- сяці. Мне Жана Сьцяпанаўна абяцала выслаць план месяца. Я прасіў, каб і “зірнуць” на праект кварталу.

7. Дамовіліся рыхтаваць пасяджэньне рэдакцыйна-выдавецкага савету. Пытаньні: 1) абмеркаваньне праекту плану выпуску літаратуры ў 1987 годзе і плану рэдакцыйна-падрыхтоўчых работ у 1987 годзе (пад выпуск 1988 году); 2) інфармацыя Серафіма пра вынікі ММКВК-85.

8. Адносіны з цэнзураю. Асноўнае - гэта тое, што яны зрабілі там шмат купюраў у 4-ым томе Максіма Гарэцкага, у яго рамане “Камароўская хроніка”. Прынята, кажа Серафім, рашэньне з Камітэтам, каб “падганяць” том пад пат- рабаваньні Цэнзуры. Я прапанаваў абавязкова месцы купюраў - усіх без вы- ключэньняў - пазначаць адпаведным умоўным знакам - квадратнымі дужкамі з шматкроп’ем у іх: [...].

Недзе Серафім чуў, што Валянціна Пепяляева хочуць выгнаць з Галоўліту. Гэта цікава! Значыць, і там ёсьць здаровыя сілы, якім ён стаў косткай ў горле. “Падвядуць”, як таго Аблова. Дай-та Бог!

Дарэчы, Савелія Паўлава “народная чутка” зноў некуды накіроўвае - не ў Дзяржкамвыд, дзякаваць Богу, а адны ў Iнстытут гісторыі партыі, другія

- рэктарам Менскай вышэйшай партыйнай школы. Цуд! Абедзьвюма рукамі прагаласую за гэтыя абедзьве пасады. На культуру беларускую і на гарматны стрэл яго нельга падпускаць.

14 кастрычніка 1985 году. Панядзелак. Дзень не для наведваньняў, а Толя Кудравец прарваўся. Ды яшчэ перад абедам. Маіх сужыцеляў не было, дык хоць удосталь нагаварыліся. Ад тэмы майго захворваньня да міжнародных пытань- няў: у такім ракурсе, што ў маіх старых бальшавікоў-аднапалатнікаў палопаліся б барабанныя перапокі ў вушах. Найбольш, канешне, круціліся вакол Саюзу

- таго, дзяржаўнага кангламерату, і гэтага, якім кіруе Гілевіч.

Зноў гаворка зайшла пра дзіўнае сяброўства: Ніл - Барыс (Сачанка - рэд.). Барыс сказаў Гілевічу, што калі з чарговага зьезду ня выбяруць яго сакратаром, тады ён нават і ня ведае, што будзе рабіць далей. Я ня думаў, што ён носьбіт такога махровага кар’ерызму. Прыгадаем сапраўдных пісьменьнікаў, вялікіх на любыя найпрыдзірлівейшыя меркі, скажам У. Караткевіча, В. Быкава, дый Янку Купалу, - дык яны ж, як агню, баяліся ўсіх пасадаў. Бо пісьменьнік на пасадзе, гэта ўжо ў лепшым выпадку паўпісьменьніка, а затое чыноўнік, а то і бюракрат, на ўсе сто працэнтаў.

Сказаў Толя, што А. Кузьмін, выступаючы днямі на справаздачна-выбарным партыйным сходзе ў Саюзе пісьменьнікаў, сказаў, што сёлетняе зьніжэньне “тыражоў на беларускую літаратуру” - гэта “ў нейкай меры віна таксама і ЦК, што своечасова не адрэагавалі на паніку і скаргі з боку выдавецтва. Больш таго, прызнаў, што “у справе мовы таксама ёсьць віна ЦК”. Вось гэта здорава! Але ж ні ў якім разе верыць нельга гэтым кракадзілавым сьлязам - час ад часу мы ўжо бачылі іх. Сёньня Кузьмін, а заўтра могуць быць той Дзяржыморда Паўлаў ці тая дзева Мазай, і ўсё пойдзе яшчэ горш. Ня-ве-рым!!! I будзем змагацца, змагацца самаахвярна. Я гатоў прынесьці сябе ў ахвяру на алтар маёй Радзімы! Каб толькі яна сапраўды “заняла пачэсны пасад сярод народаў”. Але ж не такі пасад! I не сярод савецкіх народаў! Я не прызнаю такіх народаў. Есьць народысьвету. Народы еўрапейскія. Народы амерыкан- скія. Народы азіяцкія. Народы афрыканскія. Былі паднявольныя каланіяльныя народы жахлівай Расійскай імперыі... Што ж, павод- ле гэтай аналогіі можам замяніць хіба слова “Расійскай” на слова “савецкай”. У такім сэнсе Беларусь займае свой няўтульны куток, паліты крывёю сваіх лепшых сыноў, у жалезабетоннай жахлівай турме мностваў няшчасных, народаў, што абразьліва называюцца са-вец-кі-мі!