Уладзімір Дубоўка - Пялёсткі

Неяк у 1939 годзе далі нам тэрміновае заданне: закласці ў Новым Бірабіджане штук дванаццаць фундаіментаў пад васьмікватэрныя дамы. Чаму тэрмінова - набліжалася зіма. Да маразоў трэба было забетанаваць усё. А на гатовым фундаменце дом можна ставіць і ў маразы.

Каля нашай пляцоўкі была якраз невялічкая азярынка. Мы да яе і блізка не падыходзілі: не было часу і патрэбы. Але вось адзін наш сталяр, вельмі цікаўны, прайшоў да азярынкі. І што ён там заўважыў - поўна рыбы! Прыбягае ён да нас і спавяшчае аб гэтым. Пайшлі, зірнулі - праўда! Але часу не было рыбу браць. Узяліся працаваць. А пра тую азярынку не забыліся. Калі зімой нам давялося канчаць новы дом, пастаўлены на нашым фундаменце, той самы зух, які першы згледзеў рыбу, узяў лом і выбіў з азярынкі вялікую крыгу лёду. Рахаваў ён так, што амаль уся вада зледзянее, а рыба застанецца на самым дне. Так і сталася. Пад выварачанай крыгай рыба ляжала проста радамі. З аднаго-двух квадратных метраў набралі паўнюткае вядро. Рыбу згатавалі ў вёдрах, са смакам з'елі і юшку. Так, адбіваючы штодня па метру-два лёду, за паўзімы наша брыгада з'ела рыбу з усяе азярынкі. А азярынку ўсё роўна трэба было засыпаць, каб падрыхтаваць добрую пляцоўку пры новых дамах...

Вялі мы тэлеграфную лінію паўз раку Яўрын, прыток Бурэі. Займалі вялікі адрэзак, у адпаведныя пункты яго і хадзілі раніцой па трое-чацвёра, у залежнасці ад таго, якія менавіта слупы трэба было рыхтаваць і стаўляць: анкерныя, супрацьвятровыя, кутнія. У нашым звяне было якраз чацвёра: два цесляры, два спецыялісты-манцёры. Праўда, на самую пастаноўку збіралася па тры-чатыры звяны. Але справа не ў гэтым. Работа нам падабалася тым, што, ідучы да свайго пункта, а ўвечары да жытла, мы былі сам-насам з прыродай, любаваліся цудоўнымі краявідамі, скаламі, сопкамі, нават асобнымі дрэвамі, такімі непадобнымі адно да аднаго. Ля нашае сцежкі стаяла, крыху наводшыбе ад самай тайгі, на невялічкай паляне, адна вялізарная яліна. Не менш чымсьці метраў паўсотні было ў ёй вышыні, а сукі яе ніжнія займалі круг, мабыць, блізу таго. Адным словам, не дрэва, а званіца. Неяк мы заспрачаліся: якой таўшчыні можа быць ствол у гэтага дрэва, бо мы яго не бачылі, ён быў закрыты ад нас абвіслымі сукамі, прычым канцы самага першага яруса засыпаны снегам зусім. Стваралася ўражанне, што гэта нейкі цудоўны снегавы шацёр.

- А чаго доўга думаць? - сказаў адзін з нашых таварышаў. - Зойдзем пад гэты шацёр і змерым таўшчыню. Такога дрэва мы, пэўна, у жыцці не пабачым...

З гэтымі словамі ён падышоў да магутнай яліны, узяўся дзвюма рукамі за сук і вырваў яго са снегу.

Мы спачатку не зразумелі, што тут сталася. Праз вялікую дзірку, якая ўтварылася ў гэтым снегавым доме, вырвалася, выбухнула нейкая шэрая хмара і прамчалася, нібыта маланка, у тайгу. А на гэтай хмары, закрычаўшы немым голасам, праляцеў і наш таварыш. Толькі метраў праз дваццаць ён зваліўся на снег. Пасля ўскочыў на ногі і выбег да нас, на палянку.

- Козы! Дзікія козы! А я трапіў якраз на казла. Ён і пранёс мяне на сабе ладны кавалак. Мог зусім акалечыць.

Мы зайшлі ўсе ў той апусцелы казінец. Там быў сапраўдны хлеў. Толькі адна адтуліна мелася на супрацьлеглым баку, праз якую козы заходзілі нанач і выходзілі раніцой. Нават цёпла было, так яны нахукалі ўсім статкам. Відаць, не адзін год трымалі свой стан пад гэтай ялінай. Мы аж пашкадавалі, што праз нашу цікаўнасць бедныя козы змушаны начаваць немаведама дзе. Памералі і ствол. У ім было паўтара метра ў дыяметры. Выйшлі мы, зноў паставілі на месца вырваную галіну-лапку, нават прысыпалі снегам з парушанага боку. Але ці прыходзілі козы начаваць зноў - не ведаем, бо самі мы перасунуліся па трасе кіламетраў за трыццаць - сорак ад гэтага месца...

Паехалі мы неяк у камандзіроўку з Бірабіджана ў тайгу, на адным важным аб'екце вадаправод рамантаваць. Нас - чацвёра. Папрацавалі мы там, зрабілі ўсё, што трэба, а начавалі ў прачкарні. І надумаліся мы бліноў напячы. Пайшлі, купілі мукі, алею, адным словам - дасталі ўсё, што для гэтай справы і стравы патрабуецца. Развялі бліны, распалілі пліту. Бяры налівай на патэльню ды і падпякай іх там... А патэльні і няма. Пра патэльню мы і не паклапаціліся за добрым часам. Не пойдзеш ноччу да каго: «Пазычце нам патэльню, мы надумалі бліны пячы...»

Сталі адзін супраць аднаго і маўчым. Пасля нехта адзін з'едліва так звяртаецца да мяне ды на «вы», з фасонам:

- А можа, вы, Уладзімір Мікалаевіч, зробіце нам патэльню з чаго-небудзь і як-небудзь?