Ніл Гілевіч - Сказ пра Лысую гару

Яму кругом пашанцавала —
I тут пайшло ў яго на лад:
За свата выбраў генерала,
А ў генерала — шмат салдат.

Таму гарод не быў пустэльняй:
Абы прыходзіла пара —
Салдаты з поўнаю цыстэрнай
Так і газуюць да двара!

А паспрабуйце даць вы рады
Без генеральскае радні!
Ну, хоць ты сам кладзіся ў грады
I загнівай на карані!

Знайшлася першай паэтэса:
Сярод пустых яшчэ сядзіб
На ейных сотках, побліз лесу,
Шпакоўня вырасла, як грыб.

"Раз аніхто з іх не даўмеўся —
Хай — дурні — бегаюць сюды.
Пакуль спахопяцца — за месяц
I гною будзе для грады..."

Тым часам іншыя шукалі:
Хто — чарназём, хто — буры торф,
Хто — проста смецце, хто — фекалій,
Каравякі збіраў прафорг.

I кожны Кучару зайздросціў
I дэталёва ўспамінаў,
Як той у цырку па знаёмству
Браў угнаенне з-пад слана.

Як чуўся крытык вінавата
I ў цыркача сярод двара
Пытаў: "Скажы, а ці багата
Ён валіць гэтага дабра?"

Цыркач скрывіўся, цыркнуў слінай
I даў блатмайстару адказ:
"Ты і за плечы не закінеш,
Што ён нахляпае за раз!.."

Адзін рэдактар меў удачу:
Купіць гуана бочку змог,
Прыпёр упоцемку на дачу
I начапіў цяжкі замок.

Тады, на сорам чалавеку —
Ад слаўных будняў убаку —
I ўзнік ганебны лозунг веку:
"Гаўно трымайце на замку!"

У звязку з гэтаю праблемай,
Якой жылі гаспадары,
Дыскусій шмат было й палемік
На схілах Лысае гары.

— Абы дзярмо! — аднойчы ўвечар
Сказаў Няхай і тут жа скіс.
Але пісаку запярэчыў
Удумны Сачанка Барыс:

— Ну, не кажыце: гной няроўны.
Найлепшы той, што зробіш сам.
Бо ён жа твой, уласны, кроўны,
Як твор, які ты напісаў.

Мне гной уласны найдарожшы
За ўсякі куплены другі,
Хоць, пэўна, добры гной у Прокшы,
I ў Лукшы, мабыць, не благі.

Ну, а вазьмі Шашкова з Гродневым?
Хто знае, што яны ядуць
I што за гной табе дадуць?
Якая вырасце гародніна?

Калі глядзець на ўсё цвяроза,
Дык, можа, ў іх і гной такі,
Як іх няякасная проза,
Дзе рост не ў клубень, а ў пукі.

Ну, каб замучыла мінтрэга,
То я б адзін-другі камяк
Узяў бы толькі ў Сані Шлега —
I то за тое, што зямляк...

Тым часам творцы зразумелі,
Што ў паэтэсы выйгрыш ёсць,
I пачалі шпакоўні-келлі
На ўласных сотках ставіць скрозь.

Паколькі ўсе былі маэстры
I тэарэтыкі былі —
Пра адпаведнасць формы зместу
Не дбаць пры гэтым не маглі.

I кожны мучыўся маральна,
Часова ходзячы за куст:
Якой па форме прыбіральня
Павінна быць, каб чуўся густ?

Каб не пароў у вочы ўсякі,
Каму надарыцца зірнуць:
"Ну, вось — сучасныя пісакі,
А ад жыцця, бач, адстаюць!"

Бо што стандартная шпакоўня?
Даўно ўжо збрыдзела! Шаблон!
Ці ў ёй падумаеш спакойна
Над віратлівым бегам дзён?

Не, тут стандарт — не суцяшэнне.
Нялёгка, як ты не круці,
Архітэктурнае рашэнне
Такой будыніны знайсці!

Ды ўсіх абставіў Сіла Гусеў:
Зрабіў кабіну — будзь здароў!
Пачырванець ажно прымусіў
Прафесароў і дактароў.

Ён форму ўзяў для туалета —
Што аж зайздросна паглядзець:
Як ёсць касмічная ракета,
Вось-вось гатовая ўзляцець!

I гэтай формы сэнс быў ясны:
Заходзь, садзіся і ўключай!
Ну, а ці быў там змест сучасны —
Ты ўжо, чытач, мне выбачай!

БУДАЎНІЦТВА

І грады ёсць, і прыбіральні,
I ўжо на градах узышло,
Але і ў позні час, і ў ранні
Спакою творцам не было.

Ну, скажам, вырасце радыска,
А дзе гарантый плот і дрот,
Што сам з'ясі? Сусед жа блізка:
Залезе ў творчы агарод!

Ці ж прывыкаць да плагіяту
Хапугам розным уначы?
I калі ты не зробіш хату,
Дык як жа грады сцерагчы?

Сабаку й то патрэбна будка,
Каб ён не мок і не калеў.
I вось на ўчастку кожным хутка
Закрасаваў часовы хлеў.

Але ў часовым — надта ж мулка!
Вунь колісь быў Часовы ўрад —
I той застаўся без прытулка,
Як далі выспятка пад зад.

Наш век суровы пэўнасць любіць,
А пэўнасць — гэта не хляўчук.
I дом з бярвенняў тут не зрубіш,
Бо адбяруць сякеру з рук.