Ніл Гілевіч - Сказ пра Лысую гару

Я — не Шамякін і не Броўка!
Я не вазьму сабе грады!
Пакуль на свеце ёсць Дуброўка —
Яе пясняр я назаўжды!..

I так махнуў рукою бурна
I крутануўся так Антон,
Што па інерцыі з трыбуны
Пайшоў на публіку вінтом.

Ды ў той жа міг падняўся Ставер
(Ста-ры, іначай, вер-шаплёт).
Як кавялу, нагу адставіў
I даў фантазіі палёт:

— Ў мяне ў любым раёне грады,
У кожнай вёсцы — свой народ!
Куды прыеду — там і рады,
Там і вядуць мяне ў гарод.

Там рэдзьку з хрэнам ем ад пуза,
Турнэпсы ўволю храбашчу,
А як налопаецца Муза —
Да ночы вершамі трашчу!

У баразне й начую часам —
I сніцца розная херня:
То Скрыпка з Эвентавым разам,
То нейкі Чавускі-Вірня!..

Тут Дзеружынскага заела:
— Я ж першы ў спеўніках стаю!
Мне балбатня ўжо надаела —
Лепш я вам песню прапяю!..

Тады змяніўся з твару Вітка,
Нервова шкелачкі працёр,
Яму, напэўна, стала брыдка,
Бо выйшаў ціха ў калідор.

"Ну і актыўнасць, — думаў горка, —
Такая з роду не была.
О, каб і творчая гаворка
На ўздыме гэтакім ішла!.."

I Лупсякоў, якога жонка
Прывалакла сілком на сход,
I ён адчуў сябе няёмка
I плітануў праз чорны ход.

3 балючай скрухай на абліччы
Спыняў сустрэчных: — Слухай, брат!
Яны ж мяне вар'ятам лічаць,
А дзе — вар'яты? Хто — вар'ят?..

Між тым далёка ў заднім радзе
Сядзеў вядомы драматург,
I ясна ўсё было ў паглядзе,
Што думаў ён пра тлумны гурт.

"Чаго гавэнда гэта варта?
Увесь ваш крык — адна камедзь.
Такога хутара-фальварка,
Як мой — ніколі вам не мець!.."

Ды вось падняўся Хведаровіч —
Сівагаловы аксакал —
I песімістам нездаровым
Рэвалюцыйны даў запал:

— Прашу, таварышы, паверыць,
Што калектыў — адзіны шлях,
I я найду вам грады мераць
3 чырвоным бантам на грудзях!

Я ў тундры марыў, як аб цудзе,
Што прыйдзе гэтакі дзянёк.
А тут — такая закусь будзе!
Свая цыбулька! Свой часнок!..

Як заўжды, з месца Барадулін
Перагукнуўся думкай з ім:
— Да часнаку і да цыбулі
Патрэбен побач магазін!..

Ды гэту рэпліку паэта
Не ўчуў узнёслы Гаўрусёў:
— Мой агарод — мая планета!
А грады — глупства гэта ўсё!

Ну, каб узяў сабе Скапараў —
I я б адвёў калі душу.
А так — пакуль іх ускапаю,
Дык лепш паэму напішу!..

Макаль з Вярцінскім меркавалі:
"Спакусны ўвогуле раён!
I мы б не раз падначавалі,
Каб там адкрыўся пансіён..."

Тады падняўся ва ўсю веліч,
Пад пахай сціснуўшы саф'ян,
Паэт-вучоны Ніл Гілевіч —
Вялікі друг усіх славян.

— Мяне, браткі, хвалюе гэта
Не больш, чым Ставераў "сцішок",
Хоць для сям'і і я штолета
Здымаю ў Купе катушок.

Дык там жа Нарач нас купае,
Як маці дзетак-галышоў,
Ды і кампанія якая:
Сам Танк, Лынькоў і Куляшоў!

Я ж там і ў возеры, і ў лазні
Па голых класіках магу
Дакладна зверыць рост уласны
I на Алімп заняць чаргу.

А ў гэтым гамузе вялізным
Мяне й не ўбачаць і затруць.
Дый як жа будзе з камунізмам,
Калі ўсе грады пабяруць?..

Шушкевіч глянуў на гадзіннік:
Ці не даволі ўжо размоў? —
Сябры! Дык вывад наш адзіны:
Падзелім грады — і дамоў!..

I вось, штурхаючы ў гаворцы
Адзін другога пад бакі,
Наперад рынуліся творцы
Цягнуць на шчасце нумаркі.

Цягнулі творцы і не зналі,
Б'ючы пярэдніх у каршэнь,
Што ўжо найлепшае паклалі
Арганізатары ў кішэнь.

Што быў усцешаны ўжо досыць
Увесь часопіс "Беларусь":
Шаўня, Шыловіч, Гроднеў, Досін —
Магутны аўтарскі хаўрус!..

А ўвечар, позна да паўночы,
Навокал Лысае гары
Пісакі, вытрашчыўшы вочы,
Шукалі ўчасткаў нумары.

О, творчы пошук над гарою!
Калі б у гуле нашых дзён
Свайго станоўчага героя
Шукалі так — які б быў плён!

ПРАБЛЕМА

Адвеку знаюць у народзе,
Што калі гною не дасі,
То будзе пуста ў агародзе —
I бога нават не прасі.

Каб агародніна буяла,
Ва ўсю шугала на градзе —
Патрэбен гной. Ды і нямала.
А дзе ж узяць яго? Ну, дзе?

Загаравалі лысагорцы
Сярод няўгноеных палёў.
I прыгадалі ў скрусе творцы:
Які шчаслівец Кавалёў!