Адам Глёбус: Смерць — мужчына

Сяржук падсеў да госця i пачаў:

— Вам наш горад падабаецца?

— Акуратны, чысты, — камандзiровачны выдаваў, што спакойны.

— Мы любiм парадак. Толькi сумна ў нас, не хапае яшчэ колькi мiльёнаў насельнiцтва, каб стала па-сапраўднаму весела.

— Мне дык не сумна, — запэўнiў госць, нiбыта ён сарамлiвая i разважлiвая жанчына, а не васьмiдзесяцiкiлаграмовы мужык.

— Аднаму заўсёды сумна, — гнуў сваё Сяржук.

— Ты ж не адзiн.

— У тым i справа, — Сяржук правёў даланёю па твары, нiбыта страшэнна стамiўся. — Я на працы.

Я паклаў руку на Рыцiна калена, яна накрыла маю руку сваёй. Захацелася звалiць. I трэба было сысцi, забраць Рыту i сысцi да мяне цi проста куды-небудзь.

— А што за работа ўвечары, дый яшчэ ў бары? Можа, ты пры выкананнi? — госць заўсмiхаўся, пэўна, уразумеў, куды заварочваецца размова.

— Дапамагаю самотным, — намёк на праваахоўныя органы Сяржук пакiнуў без увагi.

— Атрымлiваецца?

— Давай пойдзем, — зашаптала Рыта мне на вуха.

— Пасядзiм, — я зняў руку з яе калена.

— Звычайна абломлiваецца, — запэўнiў Сяржук камандзiровачнага.

— А што трэба, каб абламалася? — той адсунуў келiх з костачкай ад маслiны на край стала.

— Жаданне мець жанчыну.

— Жаданне ёсць.

Тут бармен запусцiў рок-н-рол, i я толькi ўбачыў, як Сяржук гаворыць, як камандзiровачны хiтае галавой i завязвае на вузел саломiнку.

Па дарозе да нашага стала госць узяў кактэйль, але калi сеў, дык паставiў келiх перад Рытаю. А яна замест "дзякуй" выдала "ну-ну". Мне падалося, што праз халоднае "ну-ну" ўсё i ляснецца, але я памылiўся.

— Знаёмцеся, наш госць... — пачаў быў Сяржук.

— Не трэба фарматворчасцi, — госць махнуў рукой, нiбыта адганяў камара. — Нiколi не думаў, што ў вас усё так лёгка вырашаецца.

— А ў вас iнакш? — пацiкавiўся я.

— Цяжэй. Можна знайсцi жанчыну, але горад невялiкi, i плёткi разлятаюцца iмгненна, а ў мяне пасада.

— Спачуваю, — Сяржук пагладзiў пальцам дзюбу свайго носа. — А колькi каштуе ў невялiкiм горадзе палавое задавальненне?

Рыта пачырванела, але ў прыцемку пунсовасць на твары была ледзь заўважная, можна скiнуць на алкаголь. Я паклаў далонь на яе калена.

— Усё залежыць ад часу i месца, — адказаў камандзiровачны.

Мне тады згадаўся школьны падручнiк па грамадазнаўству — месца, час, вярхi, нiзы, могуць, хочуць, працэнты...

— Месца — аднапакаёўка прыбраная i чыстая. Час — дзве гадзiны. Ну, а гэта Лiза.

— Дваццаць пяць, — падсумаваў госць.

— Гэта Лiзе. У сталiцы ўсё значна даражэй.

— Вам па сто пяцьдзесят каньяку.

— Па дзвесце пяцьдзесят, пляшка, — удакладнiў я i зняў далонь з Рыцiнага калена.

Камандзiровачны прынёс ад бармена каньяк у шкляной колбе.

— Мы тут пачакаем, — Сяржук пстрыкнуў па колбе, — за каньяком.

Задаволены госць i сумная Рыта, а цяпер Лiза, пайшлi.

Сяржук узяў каньяк, падышоў да бармена i папрасiў схаваць. Колба знiкла за стойкаю.

* * *

Праз кухню i склад мы з Сержуком трапiлi ў цёмны, застаўлены прыватнымi машынамi двор. Шпаркай хадою выйшлi на праспект, прабеглi праз сквер, паўз фантан, мiнулi тэатр i нарэшце апынулiся каля шэрага будынка з вялiкай вазаю на франтоне. У iм быў толькi адзiн пад'езд з найменнем Сiнi. Назоў Сiнi пад'езд атрымаў толькi за тое, што дзверы на гарышча былi пафарбаваны ў брудна-блакiтны колер. Праз гарышча можна патрапiць у суседнi дом, так што ў Сiнiм ажно тры выхады i адпаведна ўваходы. Галоўны, цi асноўны, уваход — металёвыя дзверы з грувасткiм парталам на вулiцы Карла Маркса (апошнiм часам яе называлi Маркеса); другi, цi чорны, выводзiў у двор; трэцi, той, што праз гарышча, на вулiцу Фрыдрыха Энгельса. Нават па назовах вулiц вiдаць, што дом стаiць у самым цэнтры сталiцы. Адпаведна, фасад абвешаны мемарыяльнымi дошкамi. Ажно два профiлi рэвалюцыянераў, анфас лаўрэата ўсiх магчымых на Беларусi лiтаратурных прэмiй i анфас вядомага этнографа i даследчыка старажытных культур Блiзкага Усходу. На адзiн будынак дык i занадта, здаецца.

Пэўна ж, некалi ў прасторным пад'ездзе i кiлiмы ляжалi, а цяпер трэба пад ногi глядзець.

Сяржук згасiў святло. Мы схавалiся ў нiшу, дзе па задуме архiтэктара павiнна была б стаяць скульптура, якая-небудзь напаўаголеная Венера з падносам для вiзiтовак у мармуровых руках.

Рызыка сутыкнуцца з выпадковым чалавекам у Сiнiм пад'ездзе была мiнiмальная, бо жыльцы такiя паважаныя i старыя, што нават сваiх хвастатых сяброў выгульваюць удзень.

— Мала мы ўзялi з камандзiровачнага. Што гэта за грошы, пляшка каньяку? — зашаптаў я.

— Яшчэ возьмем, — атрымаў у адказ.