Адам Глёбус: Смерць — мужчына

Вось так мы i жывём утраiх у адным пакойчыку, другi праветрываецца. Калi-небудзь пах выветрыцца. Дзякуй Богу, няма ў гэтым свеце вечнага.

— Вось папера. Бяры i пiшы, як i чаму ты забiў чалавека, — загадаў следчы.

— Пiсаць толькi пра забойства цi пра Сiнi пад'езд таксама? — перапытаў Тарас.

— Пiшы пра ўсё. Чым болей — тым лепей.

* * *

Цяпер я — вырадак i забойца.

А раней кнiгi любiў, не часопiсы i газеты, а кнiгi. Спынiўся, упаў, разгарнуў, i цябе няма, i ўсё адно, якi ўздымаюць сцяг. Ты далёка-далёка. Мора, белая лодачка плыве...

Та-ара-ас!!! Гэта мяне. Далей, далей ад свайго iмя, ад клiчу, ад загаду. I можна ўцячы. А як збегчы ад нянавiсцi да самога сябе, ад уласнай баязлiвасцi, ад калецтва?

Вырадак! I лепш пра мяне не скажаш. Баюся, што не пераадолею сваiх вар'яцкiх намераў. Вось з iх i пачалося...

Раптам у мяне з'явiлася неадольнае жаданне схапiць нож i ўдарыць у жаночую шыю крышку вышэй ключыцы.

Яна мыла посуд, а я пiў гарбату. Яна толькi што запарыла свежую гарбату ў парцаляным iмбрычку. Я схапiў цыгарэты i ўбачыў, як у мяне калоцяцца рукi. Закурыў. Жаданне зарэзаць чалавека перавярнулася ў сполах. Забаяўся самога сябе. Спалохаўся.

I не было каму пярэпалах загаварыць. Яе звалi Рыта. Тупое iмя, нiбыта старое рыдлёвачнае дзяржальна. Рры-та-та-та. I ўся тупасць у "та-та-та". А твар у яе быў круглы i чысты, як зiмовая поўня. Пастава — пругкая, зграбная. Сцёгны шыракаватыя, але гэта як каму.

— Ты ж не пакрыўдзiўся, праўда? — Рыта гаварыла да сушылкi, куды састаўляла посуд. — Ты ж адзiны, каму можна ўсё расказаць. За гэта i люблю цябе.

Яна азiрнулася. Вочы ў яе былi, што ў казулi перасоўнага заацырка.

— Ну хочаш, я аддам табе грошы? — Яна выцiрала паружавелыя ад вады рукi.

— Грошы твае.

— Давай тады падзелiм напапалам.

Рыцiна iнфантыльнасць была бязмежная. Яна мяне абяззбройвала, як i ружовасць яе пальцаў. I жаданне ўдарыць мокрым нажом у белую шыю падалося мне смешным...

* * *

Посуд Рыта мыла ранiцай, а напярэдаднi ўвечары я пайшоў у бар.

Пасля сямi я звычайна хадзiў у бар, калi не iшоў у кiно. Канцэрты, тэатры, стадыёны — не маё. Цырк перарос, а шкада. Любiў блазнаў. Уга-гi-га-го... Сам хацеў на арэну ў велiзарных чаравiках выбягаць. Не выйшла. Мая арэна — склад на РВП "Кiнатэхпрам". Замест стракатага камбiнезона ды рудога кудлатага парыка — сiнi халат ды чорны берэт. А пасля сямi — бар.

Рыта сядзела за столiкам пад адчыненым акном, i над яе буйнымi рудымi кудзерамi мiльгалi i пастуквалi абцасы, — бар у сутарэннях.

— Паставiш вiна? — замест прывiтання кiнула яна мне.

— Заўтра, i то з умоваю, што сёння пойдзем да мяне.

— А што, зусiм нi капейкi?

— Так, дробязь. Заўтра атрымаю.

Рыта ўзняла густанаведзеныя бровы i сцяла вусны.

— Зараз знойдзем, — я паспрабаваў прагнаць Рыцiна расчараванне, хацелася, каб яе вусны ўсмiхалiся.

— Добра, сягоння iду да цябе. Толькi ты нiчога не думай i не кажы.

Да нас за стол падсеў Сяржук. Рот да вушэй. Усмешка крыху адцягвала ўвагу ад вялiзнага носа, i ён навучыўся насiць яе амаль заўсёды.

Раней Сяржук хадзiў з Рытаю. Гэта ён прывёў яе ў наш бар. Потым яны пасварылiся, але гэта мала што змянiла, таму мне зрабiлася непрыемна ад насатае ўсмешкi i Рыцiнай радасцi. Трэба было адразу паслаць iх куды падалей.

— Скiнемся? — Сяржук паказаў роўныя, як нежывыя, зубы.

Мы паслухмяна вывернулi кiшэнi. Дробязi назбiралася толькi на сок. Вось тады Сяржук i прапанаваў прадаць Рыту. I я ўзрадаваўся. Сапраўды.

Угаворвалi доўга. Яна пiла сок з лёдам праз саломiнку i ўсё скардзiлася, што баiцца. Мы запэўнiвалi, што нiчога страшнага не здарыцца, калi яна зробiць усё, як мы скажам. Мне абрыдлi ўгаворваннi, а Сяржук зазлаваў i папярэдзiў: калi яна зараз адмовiцца, дык вылецiць з бара праз акно i больш сюды не зойдзе.

Мне ўявiлася, як напаўаголеная Рыта заходзiць у бар, як усе прысутныя паварочваюць галовы i вымаўляюць доўгае "о".

Рыта згадзiлася.

— Чорт з вамi, жабракi, — яна пусцiла бурбалкi ў шклянцы з сокам.

Знайсцi пакупнiка — справа, як адразу ж i высветлiлася, няпростая. Бар маленькi. Усе ўсiх ведаюць. Не прадаваць жа знаёмым, дый якiя там грошы?

Мы ўжо ледзь не расчаравалiся ў Сержуковай прапанове, калi заўважылi каля стойкi камандзiровачнага. Такiх здалёк пазнаеш па зашуганай паставе, адразу вiдаць чужанiцу. Горад, калi не свой, адразу накладзе на твар пячатку страху, нiдзе не дзенешся. Ён узяў дарагi кактэйль з маслiнаю i сеў у самы светлы куток, блiжэй да дзвярэй. Такiм больш пасуе куфель пiва, а не келiх з гнуткай саломiнкаю.