Іван Шамякін: Пошукі прытулку

— За абразу я на цябе падам у суд.

— Давай, давай. Найцікавейшы працэс будзе. Хвіліну «госць» перад дзвярыма бубніў нешта неразборлівае, потым сказаў плаксівым голасам:

— Ах, вы так? Дык я лягу перад вашымі дзвярамі i... памру. Памру! Няхай людзі скажуць...

Што скажуць людзі, Аксён Пракопавіч не пачуў, бо Ірына ўчапілася ў яго рукаў, адвяла ад дзвярэй, горача зашаптала:

— Сеня, ён сапраўды можа легчы, п'яны ён, што вар'ят... дурны. Калі ён ішоў ад тралейбуснага прыпынку, то прамок. A ў нас у пад'ездзе скразняк. A ў яго мінулай зімой было запаленне.

— Добрая душа. Дык, можа, адчыніць яму? I падставіць яму морду? Няхай б'е. Некалі хацеў пабіць яго... I ад гэтага п'янага жадання атрымаў шчасце — цябе.

— А што рабіць? Што?

Камяк змоўк, але гукі за дзвярамі засведчылі, што ён сапраўды лажыцца.

Тэлефонны апарат стаяў у прыхожай на палічцы. Аксён Пракопавіч набраў нумар i гучна крыкнуў:

— Міліцыя!

Ірына павісла на яго руце.

— Не трэба, Сеня, не трэба!

Ён прашаптаў:

— Не перашкаджай. Я набраў нумар сваёй кафедры.

У яе здзіўлена расшырыліся вочы. А ён зноў гукнуў:

— Міліцыя! Да нас у дзверы ломіцца п'яны хуліган. Пагражае. Хто гаворыць? Прафесар Крапіўка. Наш адрас... Выязджаеце? Прашу хутчэй! Я бяссільны даць яму адпор. I суседзі баяцца.

Ірына прытулілася да яго.

— Які ты вынаходлівы.

— Цішэй. Чуеш?

За дзвярыма пачулася крахценне, лаянка, а потым, сціхаючы, злыя крокі на лесвіцы — Камяк уцякаў.

— Нахабнік i трус!

Ірына нервова засмяялася.

— Перашкодзіў дапісаць старонку. Ну, ды Бог з ёю. Будзем слухаць музыку. Яна супакойвае. Пра яго забудзем.

Нейкі час глядзелі i слухалі канцэрт моўчкі.

Але Ірына не стрымалася, уздыхнула.

— Баязлівец i ... п'яны дурань. Але мне шкада яго. Несалодка, відаць, з Ядвігай...

— Выкінь з галавы, Іра! — бадай сурова загадаў Аксён.

Яна сцялася, захуталася ў пуховую хустку.

— Я даўно забылася. Даўно. I каб ён не з'явіўся...

— Не верадзі душу. Ты ж добра знаеш фантазію п'яных.

— Яго фантазіі я знаю. Перад суседзямі няёмка.

— Растлумачым. Няхай пасмяюцца. З нас смяяцца не будуць. Бачаць, як мы жывём.

— Дзякуй табе, Сеня.

— Табе дзякуй, Іра, — павярнуў галаву i пацалаваў яе шчаку, да якой вярнулася заўсёдная смуглявасць. Яна ўзяла яго руку i пацалавала, чым збянтэжыла яго, хоць цалавалі яны рукі адно аднаму сотні разоў. I столькі ж прызнаваліся ў каханні — як юныя. I на гэты раз Ірына не ўстрымалася:

— Я люблю цябе, Сеня.

— А я дзякую Богу, што ён падарыў мне тваё каханне.

Аксён Пракопавіч выйшаў з двара бальніцы i ўбачыў сваю былую жонку. Ядвіга спускалася з ганку прыёмнага пакоя з пакетам у руцэ.

У яго не было ніякага жадання сустракацца з ёй, але сутыкнуліся тварам у твар — не схаваешся.

— А, Аксён! — бадай радасна выгукнула жанчына. — Здароў, прафесар!

— А-а, ты, — ён як бы здзівіўся. — Наведвала кагось?

— Не. Сама выпісалася.

— Хварэла? Што з табой?

— Ты не ведаеш, з чым ляжаць у гэтай бальніцы? Калі была з табой, я двойчы аказвалася тут — у «камандзіроўках». Ад цябе тайна. Ты — карась-ідэаліст, не зразумеў бы. А ты чаго аціраешся каля бабскай бальніцы?

— Я? — на хвіліну завагаўся: казаць? не казаць? А чаму не сказаць пра радасць сваю! — Я... мне толькі што Іра праз акно паказала дочачку нашу, тры дні назад нарадзілася. Вылітая Ірачка.

Ядвіга пазелянела i як бы збянтэжылася. Але на міг. Тут жа саркастычна хмыкнула:

— Ты робішся бабай, пан прафесар. «Вылітая Ірачка!» Ірачка! Якая сентыментальнасць! Усе бацькі такія слюнцяі?

— Чаму ты такая злосная? Зайздросціш?

— А чаму мне радавацца?

— Табе нявесела жывецца?

— Вельмі весела.

— А весялосць i ёсць радасць.

— Зануда ты, Аксён. «Вылітая Ірачка»... Ха!

— Ірыну не чапай.

— Цаца-цаца. Парадзіха па-за падазрэннем, як каралева. Маўчу. Але пачастуй мяне.

— Чым?

— Я хачу выпіць. A ў мяне няма грошай. Мама не перадала. Мяне цягне выпіць!

— Не зрабіся алкагалічкай.

— А можа, я ўжо стала ёю. У пад'ездах, праўда, не валяюся. Дама рэспектабельная... Але выпіць люблю. Хіба пры табе я не піла? Святы адзін ты... Усе астатнія грэшныя.

Хацеў сказаць, што ў яго няма грошай, але пабаяўся, што яна можа вылаяць яго, сапсаваць радасны настрой. I трохі шкада яе стала. Ды i ўрэшце, чаму i яму не выпіць чарку каньяка ці бакал віна за сваю Славяначку... Імя прыдумала Ірына, але яму спадабалася.

Пайшлі ў бок Вяснянкі.

— У цябе не цяжкая торба? Дай я пранясу.