Іван Шамякін - У добры час

Калі на свет з'явілася добрая дзяўчынка, выклікаўшая слёзы замілавання ў бабулі і ў бацькі, Ладынін пажартаваў:

— Шанцуе табе, бабка Ірына, чацвёртыя роды ты тут прымаеш — і чацвёртая дзяўчынка.

— Слава богу, — адгукнулася маці Раісы. — Кажуць людзі, гэта добрая прыкмета...

Мыючы рукі, Ігнат Андрэевіч зноў адчуў страшэнную зморанасць. Зноў разбалелася галава. Выпіўшы чарку з шчаслівым бацькам, ён адчуў, што можа заснуць за сталом. Па сутнасці, ён спаў з расплюшчанымі вачыма, бо не чуў, што расказваў Сакавітаў. Голас яго далятаў аднекуль здалёк, цурчэў, булькатаў ручаём, наганяючы сон.

Але раптам Ладынін устрапянуўся, падняў галаву і пільна паглядзеў на Сакавітава.

— Чакайце, як вы сказалі?

Той здзівіўся і незразумеў, што менавіта з таго, што ён гаварыў, раптам зацікавіла ўрача. Здаецца, ён нічога такога не сказаў.

— Хто вы па прафесіі?

Сакавітаў здзівіўся яшчэ больш: добрых дзесяць мінут гаварыў ён пра сваю прафесію.

— Інжынер-гідратэхнік, — больш прымітыўна пачаў тлумачыць ён, — па гідразбудаваннях... Вядома, плаціну Днепрагэса я не будаваў. Але перад вайной працаваў, нядоўга, праўда, на Ніве-два. Ведаеце? Ля Кандалакшы. У вайну, вядома, больш разбураць давялося, чым будаваць. Але пасля перамогі наша сапёрная часць збудавала ў Германіі пару добрых плацін. Для немцаў, дапамагалі ім...

— Слухайце, вы даўно ў нас? — Ладынін ажно нахіліўся да яго, нібы збіраўся сказаць нешта вельмі таямнічае.

— Тыдзень. Сваякоў наведаць прыехаў.

— І за гэты час не паказаліся на людзі? Не зайшлі? Слухайце... прабачце, як ваша імя... Сяргей Паўлавіч? Дарагі, Сяргей Паўлавіч, загляніце на гадзінку як-небудзь неўзабаве. Вельмі патрэбна ваша парада і дапамога.

У марозны і ветраны дзень Сакавітаў, Ладынін і Лазавенка ішлі па берагу замёрзлай Гразліўкі.

Сакавітаў быў у доўгім скураным паліто, у паляўнічых ботах, з кійком у руках. Высокі, спрытны, ён смела скакаў цераз іржавыя лугавыя раўчакі, лёд на якіх трашчаў і ламаўся. Васіль у лёгкай ватоўцы, са стрэльбай ні на крок не адставаў ад яго. Ладынін з цяжкасцю паспяваў за імі.

Яны доўга стаялі на грэблі, каля маста, потым прайшліся ўніз ад Дабрадзееўкі, вярнуліся назад. Спыніўшыся зноў на грэблі, закурылі.

— Пабудаваць, вядома, можна і тут, — Сакавітаў паказаў пад ногі. — Блізка, зручна і прыгожа: за садам — электрастанцыя, возера. Але гэта ўляціць у капеечку, як кажуць. Земляных работ тут — астранамічная лічба кубаметраў. Ды ў дадатак яшчэ ўвесь гэты ваш лужок апыніцца пад вадой, сотня гектараў сенажаці...

Лазавенка нахмурыўся.

— А ўсё-ж, колькі тут работы? Можна падлічыць, напрыклад, у чалавекаднях?

— Паспрабуем. Але здаецца мне — аднаму калгасу гэта будзе не па сіле.

— Вы нашу сілу не мералі.

— Уяўляю.

— Ну, а двум-тром калгасам? — спытаў раптам Ладынін.

— Двум-тром? Тады няма патрэбы будаваць тут. Ёсць на рэчцы месца, дзе, здаецца, сама прырода знарок стварыла ўсе ўмовы для будаўніцтва гідрастанцыі.

Ладынін і Лазавенка адначасова спыталі позіркамі.

— Каля Лядцаў. Асабліва зручная мясціна насупраць іх калгаснага двара. Там будаўніцтва яе будзе ў тры разы танней.

— Ідэя! А, Васіль? — узрадавана спытаў Ладынін. Але Лазавенка не падтрымаў яго захаплення.

— Значыцца, наша станцыя ў «Партызане», за чатыры кілометры?

— Чаму «ваша»? — здзівіўся Ладынін. — Агульная, міжкалгасная... «Волі», «Партызана», «Зоркі». Можам нават украінцам прапанаваць...

— Ну, гэта, Ігнат Андрэевіч, прыгожая палітыка... А як ажыццявіць... з такімі суседзямі?.. Не веру я...

Ладынін здзіўлена агледзеў яго з галавы да ног, нібы ўбачыў упершыню.

— Не пазнаю цябе... Адкуль яны ў цябе, такія прыватніцкія настроі? Ці не ты марыў аб механізаваным буйным калгасе?

Сакавітаў стаяў, глядзеў на іх і моўчкі ўсміхаўся.

— Улічыце, што магутнасць такой станцыі адразу пакрые выдаткі на яе, — заўважыў ён.

Васіль прыкурыў новую папяроску ад свайго недакурка, зацягнуўся дымам.

— Не чакаў, не чакаў ад цябе, — прадаўжаў нездаволена Ладынін. — Сам ты гаварыў аб дапамозе суседзям, аб агульным росце. І раптам... Які ў табе індывідуаліст яшчэ сядзіць!

Васіль раптам усміхнуўся, шырока, прыветліва.

— Ніякага індывідуаліста няма, Ігнат Андрэевіч. Пойдзем, будзем глядзець. Але ведайце, у «Партызане» будуць супраць — я ўпэўнены.

— Нічога не робіцца само сабой, паважаны Васіль Мінавіч. Усё павінна быць падрыхтавана.

Яны пайшлі да Лядцаў і хадзілі там цэлы дзень. Падняліся кілометраў на дзесяць уверх па рацэ, на украінскую тэрыторыю, агледзелі берагі, затокі, пойму, прасякалі ў колькі месцах лёд — мералі глыбіню.