Янка Брыль - Жменя сонечных промняў

— Глядзець — няхай сабе глядзяць, а свае гіяграфіі больш расказваць не буду!..

На сямейным застоллі малады гасладар, вясёлы калгасны шафёр, расказвае гасцям пра свае пчолы:

— Паабсякаюць яны трутням крылы — ляжаць тыя ўхаджоры, як збанкі. А раней як ж а ix хораша запрашалі туды!.. От дзе, браточкі, наша мужчынская доля!..

Стары рыбак, пад чаркай, раіць маладому дачніку:

— Калі, не дай бог, што здарыцца, дык не бяры ты, браток, удавы. Ведае яна, зараза, усе ходы і выхады!.. Бяры лепш зноў маладую.

Старшыні калгасаў у раённай цырульні. Адзін сядзіць ужо намылены, другі чакае чаргі.

Намылены:

— Федзьку Капусніка мы вывучылі на баяніста.

З чаргі:

— Ну i колькі ж ён вам дае на сто гектараў ворыва?

Дама-ўрач, прыкметна закаханая сама ў сябе, вальсуе ў доме адпачынку, лёгка i важна носячы вакол кавалера свой здаровы, выдатна вядомы ёй арганізм.

Хлопец танцуе не толькі культурна, але і скульптурна,— без усякага выразу твару, з аднастайна i нудна правільнымі рухамі. Так будуць весяліцца робаты?

Стары яўрэй, кравец у майстэрні, заваленай маладымі порткамі, якія хочуць стаць вузейшымі і — як мага хутчэй.

— Вы ведаеце, што такое мода? Вазьміце бочку i кладзіце туды порткi — год, два, тры... А потым, калі яна ўжо будзе поўная, перавярніце бочку i даставайце порткі — год, два, тры...

У Доме творчасці. Маладая сястра-гаспадыня сустрэла пажылога пісьменніка, што вярнуўся з праходкі па лесе:

— А да вас, Іван Анатольевіч, прыязджалі нейкія маладыя людзі. Машыка нумар ЖТ 89-62.

— А хто яны, вы не спыталіся? Не? Ах, Зіна, Зіна, як тут у вас не пазнаць, што муж — шафёр?..

Калі знялі рэдактара газеты, сакратар — таварыш рухавы ды з паслухмянай усмешачкай — тры дні хадзіў на працу ў новым гарнітуры, повен затоенай, хвалюючай надзеі...

Пасля надзеў старэйшы гарнітур i... радасна сустрэў новае начальства.

На скверы, каля газетнай вітрыны, вясковы дзяцюк чытае, стоячы, нейкі артыкул i ціха — каб лягчэй чыталася — рыпае на гармоніку вальс.

Загадчык базы, пакуль папаўся на недастачы, закладваўся з жонкай, хто з ix з'есць больш шакаладных цукерак.

Гаворка пра гэта ідзе на судзе.

Мешчанін, які «ўмее жыць». Поўны буфет бутэлек i закусак. Частye з паузамі:

— Можа яшчэ адкрыем гэтую кансерву?..

Еж, значыцца, i адчувай: усё гэта — грошы.

Пасля вайны ў адным з райцэнтраў і гасцініца, і чайная — усё было напісана на шыльдах у двукоссі.

Гаваркая, прыемная гаспадынька, палячы раненька ў печы, расказвае праезджаму начлежніку:

— Пляменніца мая, Анюта, сястрына дачка, у вайну была ў Германіі. Вывезлі ix, усю сям'ю... Потым амерыканцы ix аслабанілі. I Анюта ледзь не выйшла, кажа, за аднаго француза. Таксама вывезены быў, толькi што з Францыi... Цяпер ужо Анюта замужам. I чалавек, здаецца, нішто сабе, i дзеткі харошыя. А яна ўсё шкадуе, што за таго свайго Жана не выйшла. Ніхто, кажа, не ўмее так хораша ўхаджваць, як французы... Можа быць.

Кавалер з другое вёскі, каб паказаць сябе, насыпаў у кішэню портак дробязі. Скача польку са звонам.

А падшыванцы бегаюць, хіхікаюць, крычаць;

— Дзядзька, дай цвік!

— У Miкалаеўшчыне, браце, i бабы баявыя,— успамінае дзядзька.— Неяк там нашы мужчыны ішлі ды прылеглі над Нёманам адпачыць. іхнія бабы раку з таго боку ўброд пераходзілі. Пападнімаліся, вядома. А наш Сёмка Самусік — аж вылупіўся, так глядзіць. I сораму няма, нібы блазнюк. Адна, што першая ішла, выйшла на бераг — ледзь не да самага пупа паднятая.

— Ну што,— пытаецца ў Самусіка,— як, хараша?

— Ого,— кажа ён,— яшчэ як хараша!

А тая павярнулася кругом:

— Дык на яшчэ i барыша!..

Шафёры сумуюць на ганку райвыканкома. Гарачыня. Начальства пакуль што нікуды не едзе — нарада. Лена перабрэхваюцца, мала рагочуць.

Вось грукоча брукам на матацыкле нейкі хлопец або, можа, і дзед... Не пазнаць — даўно не голены, ледзь не да самых вачэй абвязаны хусткай. Ленае слова самага веселуна:

— Гэты ўжо, хлопцы, лішняга слова не скажа.

I вялыя ўсмешкі.

Вясёлы дзядзька, калгаснік:

— Калісьці маці мая ішла замуж, дык не магла дастаць панчох пад вянец. Паперы накруціла беленькай у хадакі... Спадніца доўгая — яно i не відаць, як там вышэй. А цяпер у аднаго мяне тры дзеўкі модныя. Дальбог, братко, мяхі старым капронам завязваю!..

— Яшчэ пасля вайны, як толькі калгасы арганізоўвалі, быў у нас конік Аршын. Збракавалі яго потым і прадалі на беражэнскія хутары. Аднаасобніку. Дык ён назад уцякаў, у калгас. Дзядзька, што купіў,— верхам на суседскага каня i наўздагон. Пёр, пёр наш Аршын, а потым, хлопчыкі,— брык! — і інфаркт! Ca страху, што трэба вяртацца на хугар. Caз-на-цяль-ны!..