Анатоль Бароўскі - Азірніся ў каханні

Аднойчы паклікаў мяне Пушкарчук на экскурсію.

— Куды канкрэтна? — пытаюся, не маючы асаблівага настрою для шпацыру.

— А так, прагуляемся... — ухіляецца ён ад прамога адказу, затоена ўсміхаецца, дадае: — Да дзявок... Ёсць такія прыгожанькія і ладненькія, што вачэй не адвесці. Куды тваёй Наташцы да іх...

Яму за семдзесят, а ён пра дзяўчат — ну і хлус, наскрозь бачу яго. Настрой, мякка кажучы, у мяне кепскі. На душы — пекла. Ды не з-за той майстэрні, не, проста накочваецца часам на мяне — нават і ў шчаслівыя хвіліны такі сум, што і дзявацца няма куды. Не ведаю, ад чаго тое, з дзяцінства назіраю за сабой такое. Хаваю неспакой у сабе, а Пушкарчуку паказваю сваю бесклапотнасць.

— Не пайду, — я ўжо дражнюся, хачу пазлаваць яго, адпомсціць за «дзявок» і за Наташку, і ў мяне цяпер толькі адно тайнае жаданне — выпіць шклянку сухога вінаграднага віна. І толькі чырвонага. «Каберне» ці «Гамзы».

— Дурнем назаву, як не пойдзеш. І потым жа шкадаваць будзеш, што не паслухаў мяне.

— Ты ж ведаеш, Мікола сын Мікітаў, што я ніколі і ні аб чым не пашкадую,— уздыхаю я і падымаюся, накідаю мяккае крэсла ў яго майстэрні.

Ён вядзе мяне да таго вышыннага дома. Ліфт нас падымае на дзевяты паверх. Пушкарчук вядзе мяне па доўгім калідоры, потым адмыкае дзверы — мы падымаемся на дзесяты.

— У госці?

— Ага, — лёгка згаджаецца сябар і не абарочваецца да мяне, прычэсвае рукой рэдзенькія, з сівізной, валасы.

Мы выходзім на пляцоўку, аддыхваемся. Не ад стомы, бо прайшлі ўсяго дваццаць сем прыступак, а ад вышыні — адразу заняло дух.

Перад намі адкрываецца дзівосная панарама — лучына Прыпяці. На тым баку, на лузе, у шызай смузе, стаяць стагі, а па гэты бок, ля падножжа гары, паднялі ў неба свае кроны магутныя дубы.

— Смаката! — удыхаю я паветра і адчуваю, як цяплее мая душа, як мякчэе сэрца ад убачанага.

— Ну во, а ты ўпарціўся, — усміхаецца Мікалай Мікітавіч і дастае з кішэні новую звязку ключоў, падыходзіць да дзвярэй, адмыкае іх.

— Заходзь, отрак, — робіць боскі жэст Пушкарчук, прапускае мяне наперад і падае адначасна паперку: — То табе тэлеграма і пропуск у гэтую хату. Тут цяпер строга — толькі па пропусках.

Чытаю і нічога не разумею: «Рашэннем Маз... гарвыканкома ад 12 мая 1987 года мастаку Антону Мікалаевічу Зялёнку выдзяляецца асобная майстэрня агульнай плошчай...»

— Што сіе азначае?

— А тое, што ты, Антон, тут гаспадар. Пусціш мяне да сябе?

Нешта кальнула ў скроні, зазвінела ўвушшу. Ватнымі нагамі я пераступаю парог і заходжу ў прасторны светлы пакой. У ім нічога няма, чуваць толькі пах фарбы, а пасярэдзіне залы заўважаю столік. А на ім блішчыць золатам пляшка шампанскага. Карабок цукерак побач.

Толькі потым я заўважаю каля акна яе, Наташку...

У адзін міг і столькі нечаканасцей.

Ці пад сілу вытрымаць такое?

Я не вітаюся чамусьці з дзяўчынаю, гляджу на сцены, на падлогу. Потым пераводжу позірк за акно, туды, дзе цячэ Прыпяць, дзе шызая смуга абвалоквае раку — і нічога не бачу. Даўно звыкнуўся з думкай, што страціў Наташу. Апошні тэлефонны званок і яе ціхае «Не звані мне больш...» рашылі ўсё. Я стрываў боль, адпакутаваў (усё паўтарылася, як і некалі з Галінкай), знайшоў у сабе сілы адсекчы ўсё ад сябе і пахаваць у памяці. А тут зноў яна? Навошта? Радавацца мне ці...

Дзяўчына падыходзіць да мяне і кладзе рукі на плечы. Датыкаецца косамі да вуха:

— Што з табой, Антось? Ты не рады майму прыходу?

Дотык яе гарачых рук да шчакі вяртаюць мяне да явы. Пах незразумелых духоў вяртаюць мяне да свядомасці — то яна, канечне ж, яна. Я гляджу то на Пушкарчука, то на яе, не вытрымліваю і крычу:

— Я не хачу больш спаць. Разбудзіце мяне!

Ён рагоча. Наташка прыціскаецца да мяне, і я нараджаюся зноўку — адчуваю, як сэрца пачынае гулка адбіваць удары.

Я адкаркоўваю пляшку, страляю коркам у столь, і наліваю пеністае пітво ў крышталёвыя фужэры. Здаецца, ніколі я не піў такога смачнага напітку.

— Я шчаслівы, што ў мяне ёсць вы, — шапчу я і раблю глыток, адчуваю, як вяртаюцца сілы, настрой, вера ва ўсё добрае і шчаснае.

Як хораша, што ў мяне ёсць такія сябры!

Накіды на загрунтаваным палатне я выканаў хутка. Як даўно рыхтаваўся да гэтага. Я вельмі добра памятаў твар Айца, і даваўся ён мне лёгка. Пэндзаль вылучаў кожны сівы валасок яго шыкоўнай барады, кожную маршчынку і воспінку на твары. А пра вочы і гаварыць не было чаго — нраменьчыкі-іскрынкі, такія добрыя і ўважлівыя, мудрыя ў сваёй прастаце.

У нечым Ойча падобны і на нашага дзеда Міхася, старажыла вёскі. Дзеда ўжо даўно няма, памёр, як мне было гадоў сем. Але тыя вочы, дзіцячыя і ўражлівыя, запомніліся да драбніц.