Анатоль Бароўскі - Азірніся ў каханні

Я буду ведаць не толькі пра гэта. А пра тысячы невядомых чалавецтву ісцін, якія памаглі б людзям пазбавіцца ад фізічных і душэўных хвароб, ад адчування болю. Але такім шчасцем я не змагу падзяліцца, бо парушу няйвялікшую і свяшчэнную тайну на зямлі — навучу людзей быць бессмяротнымі.

Тады ж, у тое самае імгненне, перастане існаваць жыццё...

Восень, лістапад, ліставей...

Падай, падай, срэбразвоннае лісце, укрывай сабою зямлю, каб потым накрыцца новай коўдрай — пульхным цёплым снегам.

А пакуль я ляжу на тваім прасцірадле, буду ўспамінаць, успамінаць, можа, і дакапаюся да прычыны, чаму ж так адбылося і менавіта ў такі перыяд, калі я і без душэўнай траўмы стаю на краі абрыву... Я многае магу ўспомніць — які ранак быў вясной дваццаць гадоў назад і як нас хаваў парасон ад цёплага дажджу, і таму мы забыліся на яго, як прачытаў першую кніжку і калі празвінеў для мяне па-іншаму сэнс вядомых і нязначных слоў кахання...

І яскрава ўспамінаецца ўчарашні, пазаўчарашні дзень, помню, з-за чаго ўпершыню пачало хвалявацца і балець сэрца. Як прагучала першае балючае слова знявагі і папроку. Я помню адценне ў голасе. І на адлегласці бачу яе твар, сумныя вочы. Але голас цвёрды, рашучы.

Ад галінкі адрываецца ліст — вялізны, шырокі, нібы аладак, што пякла мне некалі мама, — як даўно тое оыло. А можа, гэта і не ліст адрываецца, а я, ды не адрываюся, а яна галінка, страсае з сябе непатрэбны груз, пазбаўляецца яго, каб адчуць сябе вольнай. І незалежнай.

А і сапраўды — існуе заканамернасць. Ва ўсім. Ліст у галінкі не пытаецца, ці можна яму не адрывацца. І не просіцца пачакаць яшчэ які час. Гэтак і яна, не зважаючы ні на што, вызваліцца ад непатрэбнага цяжару. І адчуе незвычайную лёгкасць.

А восень плыла, набіралася моцы, ткала сабе стракатыя андаракі і хусткі, прымярала на сябе і тут жа скідвала ўборы на зямлю. У той жа час, як аблятала лісце, чулася шчымліва-салодкая мелодыя.

Як спакойна ляціць лісце ў першым і апошнім сваім палёце! Мне б яго спакойнасць і мудрасць. Добра, што з сабою не цягаю ў лес падрамнік — абавязкова не ўтрымаўся б і паспрабаваў бы перанесці наваколле на палатно. А можа, і не — пашкадаваў бы псаваць пэндзлем такую прыгажосць. Намалюю горш, чым яна ёсць.

Лістапад...

Ліставей... І воблакі нада мной плывуць спакойна і ўрачыста. Узляцець бы на іх, пасядзець, паразважаць пра жыццё, перакінуцца словам-другім з Айцом, параіцца — мо і падказаў бы што пэўнае...

Я, калі шчыра, ужо амаль і не ўспамінаю пра нашае каханне. Яна пашкадавала сваю сям'ю (і правільна зрабіла), не пашкадавала мяне. Але пасля таго я баюся застацца адзін на адзін з жанчынай — баюся, што зноў пачую нейкае ласкавае слоўца. Або не ўтрымаюся і скажу яго сам. Тады і пачнецца, паўторыцца зноў тое ж самае. Каму захочацца зноўку перажываць пражытыя драмы? Лепей глядзець іх у кіно ці на сцэне. Або пачуць ад каго...

Эх, лістапад, лістапад...

2.

— ...Божа, ты ўсё можаш, ты на ўсё здатны, ты ж — усёмагутны. Зрабі так, каб я быў вышэй над людзьмі мог, як і ты, хоць адзін раз зрабіць цуд!

Бог нейкі момант маўчыць, а потым, хітра прыжмурыўшы вока, з'едліва спытаў:

— А не пашкадуеш, ганарлівец?

— Аб чым? — не ўцяміў я.

— Ну, калі навучышся рабіць, тварыць цуды.

— Не! — амаль крыкнуў я. — Не пашкадую. Век на цябе маліцца буду.

Бог зноў хітра глядзіць на мяне, мезенцам да зуба дакрануўся, цікавіцца:

— А цяпер чаму ж не молішся?

Я хуценька перахрысціўся.

Айцец задаволена ўсміхнуўся, усеўся ямчэй на мяккае воблака, бы на канапу, уздыхнуў — рукі склаў на грудзях.

Цяпер павінна адбыцца нешта незвычайнае, чакаю, калі святы Айцец прыступіць да чарадзейства. Можа, ператваруся я ў нейкую іншую істоту? А твар у мяне будзе чалавечы? Ці пазнае тады мяне Наташа? Але нічога такога не адбывалася, і я занепакоена глядзеў на Бога.

Ён маўчаў, склаў рукі на жываце і, здаецца, драмаў, прымружыўшы павекі.

Паўз нас плыў жоўты месяц у бліскучым арэоле, ён свяціўся ў нейкай таямнічай святасці, аж зіхацеў. Айцец на яго не звярнуў аніякай увагі, адно не адрываў позірку ад сваіх худых і белых ног — няўжо дзед ніколі не выстаўляў іх сонцу?

— Ну, што ж, на тым і парашылі, — уздыхае Айцец, кладзе далоньку ў далоньку, і я толькі цяпер заўважаю, што яны ў яго нейкія кашчавыя, маленькія, бы ў нашага дзядзькі Вінцэся, якога скалечыла ў вайну, — быў ён маім суседам. — Дык ось так, дарагі мой, калі я старэчым сваім вухам цябе правільна пачуў, то ты, грэй яго, згодзен на ўсё?