Генрых Далідовіч - Маладыя гады

A Стасюкевіч яшчэ доўга трымаў у руцэ цёплую трубку, здаецца, усё яшчэ чуў, як гудзе, нібы лагодны чмель, Васіль Іванавіч, уявіў, што той ужо недзе звоніць іншаму брыгадзіру i, можа, гаворыць зусім іначай...

На поле, з якога рабочыя звозілі салому, Стасюкевіч пад'ехаў пасля полудня.

Прыпыніў адразу за маладым хвойнікам свае «Жыгулі», вылез, замкнуў дзверцы i па мяккім ужо ад дажджоў, зрудзелым i палеглым іржышчы падаўся да рабочых.

Якраз з-за нізкіх вільготных хмар, ад якіх было цемнавата ды золка, выбліснула сонца, высвеціла павышэлае неба — i пяшчотнае жаўтаватае, зусім нямоцнае святло палілося праменнямі i як хвалямі пабегла па зямлі. Спачатку сіне асвяціла вяршкі далёкага Налібацкага прылеску, пасля — зеляней — блізкі Янкоўскі бор i ўжо тут, паблізу, ярка азеляніла маладняк-хвойнік, сярод якога шмат расло бярэзніку ды асінніку. Жоўтае бярозавае i чырванаватае асінавае лісце засвіцілася, неяк зліваючыся ў адну залатую яркасць, зазіхацела, як зіхацяць пры нечаканым святле ахутаныя туманам царкоўныя купалы (ён бачыў гэта летась у Маскве, калі быў на ВДНГ). Цьмяна зажаўцелася ржышча, сярод яго паярчэла аж да сінізны маладая атава.

Неяк адразу пацяплела, i Стасюкевіч усміхнуўся, адчуваючы, што будзе хутка жартаваць з кабетамі, зірнуў на блізкі грузавік: па яго ўжо вышэй новых, падбудаваных, бартоў было накідана саломы, дзе стаялі два старыя мужчыны ў апушчаных зімовых шапках i раўнялі сахарамі ахапкі саломы, што кідалі зверху, з высокай развершанай скірды, чатыры кабеты.

— Глядзеце, наш начальнік ідзе! — перакрычала ўсіх Вандзя — сярэдніх гадоў, вельмі бойкая на язык кабета, — махнула ў яго бок сахаром — i ўслед за ёю, перастаўшы гаманіць, зірнулі на яго ўсе.

— Ну, яшчэ раз: здарова, грузаке i таптуны! — усміхнуўся Стасюкевіч, абышоў грузавік, ля якога на зямлі ляжала шмат саломы, i прыпыніўся ля скірды, ля наўмысна скінутых зверху пагнілых ад частых дажджоў цёмных пластоў.— Памажы вам божа! — пажартаваў i крыху асекся: наверсе скірды, акрамя старой Стэфусіхі ды Бронісевай Гэлькі, Вандзі, стаяла яшчэ Люся Амельяновіч-Макаловіч. Яна, відаць, цяпер, пасля полудня, падмяніла маці — тая будзе дома пячы дзяўчатам-вясельніцам тарты i булкі.

— Што — божа!— рагатнула Вандзя, паправіла хустку i акругліла шырокі, з велікаватым носам, чырвоны ад ветру твар.— Лезь во сюды i сам памажы. Ест жа сіла — выгуляўся кавалернічаючы, утравеў. Не перадаў надта, на машыне ездзячы... I нам весялей будзя, а то ад'едуцца два гэтыя старыя баравіке, — яна кіўнула на мужчын-пенсіянераў, — i нявесела... Другі раз хоць якога нягоднага, але дай мужчыну. Не ён нас, дык мы яго хоць пакачаем...

— Дзе я вам вазьму тых мужчын? Яны то шафёры, трактарысты, то цялятнікі...— усміхнуўся Стасюкевіч, задраў галаву i, жмурачыся ад лагоднага сонца, пазіраў на кабет: яны высока стаялі ў фуфайках, гумовіках, доўгіх цёплых портках, наверсе ix былі да калень спадніцы — i яны, кабеты, глядзелі на яго, відаць, для ix цяпер малога, шыракаплечага, усміхаліся. Старая Стэфусіха ўсміхалася паблажліва, дробненькая на целе i на твары, прыгожая Гэлька — з сорамам, стараючыся не спатыкацца з ім позіркам, а белатварая красуня Люся — са здзіўленнем ды крыху пасміхаючыся з такіх смелых i не зусім далікатных жартаў.

— Баішся ўжо, мусіць, сахор узяць у рукі, бо адразу мазале будуць...— кпіла Вандзя.— Лезь, хоць патрыся ля нас, то, можа, скарэй ажэнішся... Чапляйся! — i сагнулася, падала ўніз доўгае сахарышча — яно дастала далей палавіны шэрай зверху скірды.— А вы, кабеты, трымайце мяне за плечы!

Стасюкевіч падумаў, а чаму i не паскідаць саломы, пажартаваць, плюнуў на далоні, не падскочыў ды не ўхапіўся за сахарышча, бо ведаў, што не надта ўтрымаюць кабеты яго, а палез на кабіну машыны, пасля ў кузаў на салому, пастаяў, наструніўся i па-дужаму адпіхнуўся нагамі, скочыў да кабет, стараючыся глыбей у скірду засунуць рукі. Ухапіўся, ледзь-ледзь утрымаўся, не сцягнуў край саломы ды не споўз долу, але яго падхапілі за плечукі кабеты i памаглі ўзабрацца наверх. Калі ўстаў i паглыбіўся па калені ў жоўценькую тут, на скірдзе, салому, убачыў, як захісталася машына i як са сполахам прыселі, баючыся зваліцца долу, старыя мужчыны.

— Падмяні во яе, — Вандзя кіўнула ўжо не з жартам, а з хітрым намёкам на Гэльку, — бо ест жа, пэўна, за што...

— Ляскаеш во па-пустому, — ужо не ўсміхаючыся, а незалюбіўшы, адказаў Стасюкевіч.— А ёй потым небалазе...

— Ага, шкода!..— Вандзя, добрая, спагадлівая, але завельмі языкастая кабеціна, крыху збянтэжылася, бо ведала, што, можа, i з-за яе доўгага языка шмат усякіх плётак, але маўчаць не хацела, як апраўдвалася: — Любіш — дык i шкода...