Вінцэсь Мудроў: Зiмовыя сны

Надвор'е зусiм сапсавалася. У паветры вiсела iмжа, шэрыя хмары плылi над самай галавою, хаваючы ад вачэй кроны высокiх дрэў i дах вакзала, а сам вакзал жоўтай плямай дрыжэў у сутоньнi змрочнай каламуцi.

Гэткiм надвор'ем яму заўсёды блажыла: шчымела патылiца, хвараблiвая млосьць апаноўвала цела й сэрца амаль што ня бiлася. Сёньня ж яно, сэрца, ня бiлася зусiм. Выбiраючыся з чыгуначнага тупiка, ён колькi разоў спыняўся, сядаў на валiзу i лез рукою пад кашулю, мацаючы тое мейсца, дзе павiнна было грукаць сэрца. Сэрца, аднак ня грукала i Яўхiм, расьцiраючы на драбах халодныя кроплi поту, што лiлiся з-пад пахаў, зь нейкiм шалёным спакоем разважаў: цi дабярэцца ён да вакзалу, цi памрэ тут, мiж вагонаў, тыцнуўшыся носам у чорную дзындру?

Апошнiя мэтры ён цягнуў валiзу на вяроўчыне, а дацюпаўшы да вакзальнага сквэру, павалiўся на крайнюю, няўтульна-мокрую лаўку. Шапка звалiлася з галавы, закацiлася ў лужыну i ветрык прыемна ахаладзiў узмакрэлую лысiну. Хвiлiн дзесяць ён ляжаў, амаль непрытомны, з заплюшчанымi вачыма, а калi, зьлёгку апрытомеўшы, зiрнуў на сьвет, дык убачыў у шарым тумане дзьве чорныя плямы - адну нерухомую й адну рухавую: гэта нейкi надта ж гаспадарлiвы грак хадзiў вакол шапкi, шкадуючы, вiдаць, што яе нельга зацягнуць на дрэва й прыстасаваць пад гняздо. Неўзабаве рухавая пляма зьнiкла зь вiдавоку - грак адляцеў упрочкi - i перад вачыма, ужо даволi выразна, паўсталi зьбiтыя кiрзовыя боты.

- Во напiўся чалавек. I шапка ў лужыне, - зумкнуў ля вуха вiсклявы жаночы голас i шапка, узьняўшыся ў паветра, халоднай рэхвай абхапiла патылiцу.

- Пiва даюць вуньдзека... Дык яны тут i п'юць, i сьпяць, i сцаць, азвалася другая, мяркуючы па голасу, больш старая кабета.

Кабета кашлянула, зьбiраючыся, як бачна, яшчэ нешта сказаць, ды тут затрашчалi кусты й да Яўхiмавых вушэй даляцеў асiплы мужчынскi воклiч:

- Ой, бля-а...

Пасьля такога воклiчу ў вачох канчаткова праясьнела, Яўхiм павярнуў голаў i ўбачыў плячыстага здаравiлу, якi лез па кустох, уадначас глытаючы пiва з бутэлькi. Квадратны здаравiлавы кадык прагна варушыўся, пiва завiлым цурком зьбягала з падбародзьдзя й Яўхiму ад такога вiдовiшча стала крыху не па сабе. Спынiўшыся ля лаўкi, чалавек дапiў трунак, пацёр пустой пляшкай па грудзiне i, узьняўшы вочы дагары, iзноў - цяпер ужо прачула й малiцьвенна, - прастагнаў:

- Ой, бля-а...

Ногi Яўхiмавы мiжволi падкурчылiся. Здаравiла задаволена адрыгнуў, плюхнуўся на край лаўкi i, ляпнуўшы даланёй па дрогкай Яўхiмавай галёнцы, запытаў:

- Что, батяня, хоря давим?

Яўхiм ня ведаў - што адказаць; яшчэ больш скурчыўся i ў гэты момант за сьпiнаю зноўку затрашчалi кусты й да лавы падышлi яшчэ два хлопцы, якiя трымалi ў руках тузiн пiўных пляшак.

- ... Потом, короче, Талян принёс два пузыря, - гракнуў здаравiла, працягваючы, вiдаць, перарваную размову i, пасунуўшыся на сярэдзiну лаўкi, прымусiў Яўхiма сесьцi. - Потом ещё самогоняры замандячили - тут я и в-вырубился н-нах-х... - апошнiя зыкi захрасьлi - зашэрхлi ў луджанай глотцы.

Адзiн з хлопцаў - той, што быў маладзейшым, - прысеў на кукiшкi, а другi чалавек дарэшты схуднелы i зь лёгкай сiвiзною ў чарнявых валасах, - зь вiдочнаю неахвотаю прымасьцiўся на другiм канцы лавы. Здаравiла зубамi адкаркаваў пляшку, выплюнуў корак, прыпаў губамi да рыльца й Яўхiм са зьдзiўленьнем убачыў, што здаравiлавы кадык нават не зварухнуўся: пiва лiлося ў нутро, раз-поразу выбухаючы ў бутэльцы хлапякамi белай пены. Апаражнiўшы пляшку, здаравiла каторым разам выгукнуў: - Ой, бля-а... - адкаркаваў новую, але цяпер ужо пiў паволi: рабiў пару глыткоў i, ставячы пляшку на калена, зморана аддзiмаўся.

Пазiраючы на тройцу, Яўхiм адчуў раптам нясьцерпную смагу. Яму - аж да сьвербу ў пятках - закарцела прыпасьцi вуснамi да рыльца бутэлькi i, заплюшчыўшы вочы, глытнуць гаючага пiтва. Ён пакруцiў галавой, выглядаючы дзе там даюць пiва, i сусед па лаўцы, скасiўшы на яго асавелыя буркалы, спачувальна запытаў:

- Что, батяня, тяжко?

Яўхiм лыпнуў вачыма й сусед працягнуў яму вiльготную пляшку, у якой яшчэ было ладна пiтва.

- На, добивай.

... Пiва цёплай хваляй разьлiлося па целу i Яўхiм нават крэкнуў ад асалоды. Паказваючы ўсiм сваiм выглядам, што яму i сапраўды цяжка пасьля ўчарашняга, ён з робленай цiкаўнасьцю слухаў здаравiлу, якi апавядаў нейкi надта ж доўгi анэкдот i апавядальнiк, натхнёны такой увагаю, колькi разоў хапаў яго за руку й захоплена прамаўляў:

- Прорвёмся, батяня-а!

Скончыць показку здаравiлу, аднак, не давялося. Маладзён, што сядзеў на кукiшках, пачаў раптам iкаць - кожнага разу гучней i залiвiсьцей, - i здаравiла, перапынiўшы аповед, дакорлiва прасiпеў: