За што яны менавіта нас? Пытанне ў саменькае вока, але адказу няма ні ў смузе стагоддзяў, ні ў аглядным мінулым. Ні хера няясна. Ні-хе-ра. Вуліца Прытыцкага спусцела, спустошылася, толькі чуваць, як да нас нясцерпна крадзецца ціша.
Дзяўчынка, дзяўчынка, дзьмухаўцы знайшлі нашу вуліцу, цяпер шукаюць наш дом.
Сядзім з надкусанымі лакцямі. Як жа мірна ўсё пачыналася: веснавы двор, бязмежная савецкае дзяцінства і кармёжка з нажа.
З цягам часу мы з гэтым усім неяк так паабвыкліся, паабжыліся. Потым нават злаўчыліся і ўхапілі Бога за бараду, і вось цяпер на пачэснай пасадзе гаспадароў жыцця ўжо самі прызначалі прыёмныя гадзіны для іншых насельнікаў вальера. Нас папярэджвалі: як нарадзіліся, то ўсе адназначна і паўміраеце, але ні слова пра тое, што праміж будзе гэтак пагана. Які запавет пакінуць унукам? «Не стой, унуча, пад стралой»? І што тут успомніш цяпер, калі пад вокнамі ўжо жаўцее смерцяносны палетак?
А распрацоўкі былі. Футурыстычныя, фантастычныя. Яшчэ ў 70-ыя. Нейкі геній-адзінотнік, просты санітар хуткай дапамогі з Маладэчна, распрацаваў інжынерны план узнясення БССР на неба. Жыць і гадаваць бульбу ды гуркі на лятучых тэрасах са шкла і бетону, нараджацца, жаніцца і засаджваць турнэпсам паветраныя аранжарэі. Яшчэ тады праектнаму воку маладэчанскага празорцы адкрылася Паднябесная Беларусь: адарвацца ад зямлі, не слухаць яе поклічу, стацца свабоднымі. А ўжо ў вольную часіну, у адных прадэзынфікаваных сланцах і плаўках разам з вечаровай прахалодай спускацца на планету, старую нашу порхаўку, і заміраць у шэзлонгу сярод мройнай цішы яе пустэльняў. Начапляць артапедычныя акуляры з сятчастымі шкельцамі і, закусіўшы свежавырванай рэдзькай-дзічкай, лежачы, слухаць выдмы.
Варта прызнаць, дзьмухаўцовыя карані Ліха вымагалі іншай тактыкі ды іншай зброі. Падземных войскаў (ПЗВ), атамных ліхтарыкаў і дыяментавых рыдлёвак. А ля ног падземнікаў на ланцугах вызвяраюцца адмыслова навучаныя, забрызганыя белай пенай краты-аўчаркі. Але нічога не здзейснена – усё так і засталося на гэтай бездапаможнай паперы. Але, па шчырасці, што тут паробіш? Па вадзе яшчэ сяк-так крочыць можна, вось паспрабуй ісці праз зямлю.
Дзяўчынка, дзяўчынка, дзьмухаўцы знайшлі наш дом, цяпер шукаюць наш паверх.
– Габрэйская секцыя, вы як?
– Трымаемся. А вы, нямецкая секцыя, што?
– Нармалёва.
– Як там вугорцы маюцца?
– Хто-хто?
– Венгры.
– Та нармуль.
– Гут.
– Гут.
У клас заходзіць дырэктарка харэаграфічнага каледжа.
– Так, яўрэйская секцыя, перапіс наяўных сілаў... Хто з вас мае вайсковы досвед?
– Я быў ухілістам у ізраільскім войску, сядзеў два месяцы ў гарнізоннай турме.
– Лена, выдай ухілісту ТТ – цяпер начальнікам яўрэйскай секцыі будзе ён... Як вас?
– Павал то бок, Саўл.
– Усім членам секцыі загадваю – слухайце Саўла – ён ваш камандзір. Лена, раздай яўрэйскай секцыі па «калашы».
– Адкуль яны ў вас, дырэктаркі харэаграфічнага каледжа?
– Камандзір Саўл, не задавайце дурных недарэчных пытанняў.
Потым яшчэ выдаюць энзэ – бляшанку свіной тушаніны з надпісам: «Кашэрна, з дазволу галоўнага рабіна ўсяя Беларусі, рэбе Менскага і Бабруйскага, Сруля Кузлачыка». Але я ўжо маўчу. Сруль Кузлачык – гэта галава.
Сядзім, паелыя, у нягеглых хлапечых абдоймах трымаем «калашы». Чакаем дзьмухаўцовай навалы. Прыгадваю аднаго паўзнаёмага маляра, які не любіў зялёнага колеру. Чуючы, што нехта хоча пафарбаваць фасад або плот у зялёны, дужа злаваўся: «Замала вам зялёнага: лясы, трава?! Колькі, ваць машу, можна памнажаць тугу?».
– Я не хачу паміраць, я такі малады і таленавіты, у мяне студэнты, навуковы працэс без мяне не пойдзе! – раптам крык. Пазнаём голас прафесара, знаўцы слуцкіх паясоў Цімаці Шнайдэра.
– Зможа, не баісь, – цэдзіць у адказ знаўца беларускай літаратуры, прафесар Арнольд Макмілер.
– Нашто я пайшоў да беларусістаў?.. Мяне ж запрашалі на з’езд паланістаў ў Літавэл і літуаністаў ў Палангу...
– Будзь мужыком, вазьмі «калаш» у рукі, – злавесна шэпча знаўца белліту.
– Але ў нас іншая зброя – М-16, надзейная вінтоўка амерыканскай пяхоты... Я хачу М-16!..
– Няма тут М-16, што тут незразумела?! Вось арэхавы прыклáд, вось баёк – наладаваў, націснуў курок, наладаваў зноў. І калі трэба, памрэш, сабака, за беларускую літаратуру.
–There is nothing to die for!
–You told me!
На вэрхал, круцячы пагрозлівым вокам Сарумана (двума) завітвае дырэктарка харэаграфічнага каледжа:
– Чаго, яўрэйская секцыя, усхадзіліся?!
Читать дальше