Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

– Добра сёньня было! – Лявон усьміхнуўся Рыгору, вылушчыў плястыкавую саломку і ўторкнуў яе ў пакуначак. – Чым ты пырскаў у печ, півам ці квасам?

– Піва трохі да вады дадаў. Чыстае піва на камяні ліць нельга, смаленым будзе пахнуць, – ахвотна адказаў Рыгор і глынуў з бутэлькі. – Навак?

– Так, у гэтай лазьні я ўсяго пару разоў быў, ды і то ўнядзелю. Лявон, – назваўся Лявон.

– Рыгор.

Рыгор ссунуў талеркі адна на адну, каб было месца для Лявона. Ён ужо разгледзеў суразмоўцу, адзначыўшы ягоную маладосьць і просты, але не бязглузды твар. «Машыны ў яго вядома няма, і жонкі няма. Студэнт», – зьмеркаваў ён.

– А ў саўну ходзіш? – працягваў Лявон.

– Не люблю я яе, кволая. Гэта для ўсялякіх там спарцмэнаў і для хворых, каму грэцца пажыўна, але хто ў сапраўднай лазьні памерці можа.

– Дакладна! – Лявон усьміхнуўся зноў, быццам згаджаючыся. Калі задумацца, дык ён і насамрэч быў згодны, але Лявон не задумваўся. Рыгоравы словы нават не адпалі ў ягоную памяць; зараз яму проста падабалася слухаць гук голасу і разумець, што ён зьвернуты менавіта да яго.

Яны пагаварылі пра лазьню, потым пра сок, чаму Лявон п'е сок, а ня піва. Лявон сказаў, што нічога супраць піва ня мае, здароўе ў яго таксама добрае, проста ён звыклы да апэльсінавага соку і любіць яго. Тады Рыгор усхваліў тутэйшыя бутэрброды – і хлеб, і каўбаса, і сыр сьвежыя. Лявон адказваў, што таксама абавязкова паспрабуе, толькі трошкі пазьней, зараз яму да тога хораша, что нават жаваць ня хочацца. Потым за столікам у дальным куце нягучна засьпявалі, і іхная гутарка перайшла на музыку. Высьветлілася, што Лявон музыку любіць, але пэўных музычных прыхільнасьцяў ня мае і нават цяжарыцца ўзгадаць хоць бы колькі сваіх улюбёных запісаў. Рыгор дапіваў другую бутэльку піва, ён ужо прыхмялеў і не зьдзіўляўся на такія дробязі. Ён спытаў Лявона, што той думае пра клясыкаў, рамантыкаў і мадэрністаў, і Лявон аддаў ім усім роўную пашану. Калі Лявон глядзеў яму ў вочы, Рыгору рабілася добра, утульна і лёгка, ён адчуваў увагу да сваіх слоў і праз гэта казаў яшчэ болей і лепей.

Падыйшоў буфэтнік, каб прыбрацца са стала. Рыгор напаўголасу спытаў яго, што за песьні сьпяваюць за столікам у куце, незнаёмыя нейкія. Гэта ціхія песьні, адказаў буфэтнік. Лявон падняў вочы да столі, успамінаючы, дзе ён ужо чуў пра іх, а Рыгор засьмяяўся:

– Я чую, што ціхія, а ня гучныя! Хто напісаў іх, вось я пра што, – буфэтнік ня ведаў, і Рыгор махнуў рукой. – Ну дый добра, ня ведаеш дык ня трэба. Прынясі мне яшчэ пару бутэраў з каўбасой, зрабі ласку. І два «Сябра». Вып'емо «Сябра», Лявон? Я частую.

– Не, мне соку, – папрасіў буфэтніка Лявон. – Даруй, Рыгор, я ўсё-ткі соку. Няма сёньня настрою на піва, дзякуй. А дзе ты працуеш?

Ягоная ўсьмешка была такая добрая і чыстая, што Рыгору і ў галаву не прыйшло крыўдаваць на адмову. Ён сам зьеў абодва бутэрброды, шчодра іх запіваючы, і ахвотна расказаў Лявону пару пацешных выпадкаў з жыцьця аўтасьлесара. Потым Рыгор сказаў, што ўжо заседзеўся і хоча надвор, да паветра. Калі яны выйшлі вонкі і спыніліся на прыступках, Лявон звыкла падняў галаву і загледзеўся на нябёсы. Цела было ў прыемным паслабленьні, кожны збытны рух патрабаваў намогі. Шлях дадому здаўся Лявону непамерна доўгім, замарылася пра ровар. Рыгор глядзеў на юны Лявонаў профіль на фоне вечаровых нябёсаў і таксама думаў пра вяртаньне дадому, але з раздражненьнем і бадай што з агідай. Асабліва непрыемнымі зараз былі думкі пра тату і пра сваю несвабоду.

– Гэх, Лявон, дзе грошай здабыць? – чула ўздыхнуў ён. – Дужа патрэбна ўжо кватэру купіць нарэшце. Зрабіцца гаспадаром і сабе самому, і сям'і. Вось ты глядзіш на мяне дый цяміш – дарослы мужык? Самастойны? А вось і не, дружа, не. Табе яшчэ гэта незразумела, але чым ты старэйшы, тым горай ад некага залежаць...

– Дзе наогул людзі грошы бяруць? – задуменна і адасоблена спытаў Лявон, не адрываючыся ад нябёсаў. – Я б таксама не адмовіўся. Купіў бы сабе ровар, езьдзіў бы.

Рыгора насьмяшыла гэткая дробязь, ровар, і ён, забыўшыся пра свой сум, глынуў яшчэ піва, рагатнуў ды прапанаваў абрабаваць банк. Лявон ветліва і запытальна ўсьміхнуўся, быццам не разумеючы, пра што гаворка.

– Чаму не? Рызыкнем аднаго разу, затое потым! Усе праблемы адразу вырашацца. Я куплю хату, куплю хай-эндавую апаратуру, выпішу па каталёгу вагон фірмовых дыскаў, – Рыгору відавочна спадабалася ягоная ідэя, ён натхніўся.

Лявон паківаў галавой і з сур'ёзным выглядам пагадзіўся:

– Давай абрабуем, я ня супраць. Толькі як? Падкапаем пад суседняй вуліцай? Ці пераапранемся ў інкасатараў? Ці заскочым з аўтаматамі?