Вячаслаў Адамчык - Голас крыві брата твайго

З шорсткіх, што церушылі за карак асцюкамі, пацямнелых ад дажджу снапоў, якія пара было звозіць у гумно, Жэнік Рэпка перайшоў у той вузенькі, зроблены ў сенях схрон, а адтуль ужо глухою восенню перабраўся да клыпатага сваяка ў далёкую прылесную вёску, дзе ўжо на яго разам з акружэнцам, што быў прыбіўся ў адну хату не то за прымака, не то за парабка, натрапіла партызанская група і грозна, нібы падазраючы ў чым, загадала збірацца ў дарогу — іх тады пагналі пад шашу рэзаць тэлеграфныя слупы. Адтуль яны ўжо нават неспадзявана трапілі ў атрад.

Цяпер яны былі зноў разам — вярталіся якраз з задання з Дварчанаў і зазірнулі да Рэпкі ў хату, каб перачакаць да вечара, як тут пад акно з парадзелага ўжо туману, у якім выбівалася белаватае сонца, выплылі сані з грузным дварчанскім папом.

Цяжкі тупат конскіх капытоў і нечаканы лопат курэй і абудзіў усіх у хаце.

Старая Рэпчыха, шмаргнуўшы скурчанаю рукою па шыбе і сцершы на ёй густую луску поту, вобмельгам зіркнула ў акно і перапалохана забожкала: «Ах божа мой, поп прыехаў». I пачала адступацца да стала, за якім сядзелі асалавелыя, з чырванаватымі вачамі ад бяссонніцы і самагоннай чаркі Жэнік Рэпка і бялявы, вуграваты Пашка Лобаў, што сёння раненька, яшчэ старая не запальвала печы, усунуліся ў хату.

— Хто там? — першым крутнуўся на зэдліку і скочыў да вінтоўкі, што стаяла пры зеленаватым, распісаным у жоўтыя кветкі, невялікім куфры, Пашка Лобаў.

— Дварчанскі Карыба бацюшку прывёз,— Рэпчыха зяхнула ледзьве жывым, перапалоханым голасам.

— Таго самага... Дэконскага? — Жэнік, выціраючы локцем тлуставатыя, блішчастыя ад падсмажаных скварак губы, таксама азірнуўся на акно.

— А каго ж яшчэ... Хаты, мусіць, высвенчвае,— дагадалася нарэшце і трохі паспакайнела Рэпчыха.

— Ну, мы зараз яго пасвенцім,— Пашка скрывіў свой бялявы, пабіты сінявата-ружаватымі балячкамі твар і захіліўся за печ, прыслухваючыся ўжо да шоргату і глухаватага тупату ў дашчаных дзіравых сенцах.

— Дзеткі, пабойцеся бога, не чапайце,— здушаным голасам зашаптала старая і кумельгам падбегла да дзвярэй, каб адчыніць цяжкую, што западала, клямку.

Угнуўшы перад адчыненымі дзвярмі голаў, каб не зачапіцца чорнаю стаўбунаватаю камілаўкай за папярочку, Дэконскі на міг застыў у сенях і, пазнаючы ў старой Рэпчысе тую кабету, што, здаецца, колісь прасіла заступіцца за сына, нехаця пераступіў парог.

Ён дагадаўся таксама, што насуплены, нацяты хлопец, які сядзеў бокам да стала, перакінуўшы нагу цераз зэдлік, і быў, мусіць, той самы савецкі міліцыянер, за якога і прасіла заступіцца гэта худая, з востра задзёртым носам і сівымі, рэдкімі, што выбіліся з-пад хусткі, валасамі нізенькая жанчына.

На стале, які хтосьці чапіў, калыхнулася недапітая бутэлька з каламутнай самагонкай. Пілі, напэўна ж, ужо яны, партызаны. Чаму ж толькі той дурыла, што застаўся стаяць пры санях, не папярэдзіў, не даў знаць, што ў хаце могуць быць лясныя госці. Але ўцякаць адсюль ужо не было як, і Дэконскі, перамогшы свой раптоўны, задушлівы страх, што гарачым потам шугануў па спіне, зычна гукнуў у нізкую хату:

— Слава Ісусу Хрысту!

Вялікая, жаўтлявая яго рука ашчаперыла бліскучы латунны крыж і перахрысціла той кут, дзе сядзеў таксама трохі ўстрывожаны Жэнік Рэпка.

— Слава-слава,— скоранька зашаптала і махнула ў сябе перад носам рукою старая Рэпчыха.

— Хі-хі,— прарваўся за печчу нечаканы і недарэчны смяшок.

Дэконскі павёў краем вока і змеціў, як з-за белага мурка выслізнула і схавалася зноў цёмна-сіняватая руля вінтоўкі з пярсцёнкам мушкі.

— Низыди, сатана,— зычны голас Дэконскага нібы трохі залекацеў, але вялікая жаўтлявая рука, узяўшы крапідла, тыцнула ім у пустое вядзерца і тройчы з глухаватым шумам махнулася на хату.

— А крапідла-то сухое,— з-за нізкай печы нарэшце высунуўся драбнаваты ў плячах, схуднелы, ў рудаватым шарачковым пінжачку Пашка Лобаў. Шчака яго, шчодра ўсыпаная сіняватымі балячкамі ад вугроў, крывілася ад здзеклівага смяшку.

— Дзеткі мае, ці вам ужо вучыць бацюшку,— Рэпчыха баязліва і скрыва паглядала на вінтоўку, якую паставіў сабе на мокры, раскіслы чаравік танклява-худзенькі партызан.

— Чаму ж яму і праўда вады ўжо шкода,— перакінуў сваю кароткую ногу цераз зэдлік і ўстаў ужо каля стала натапыраны Жэнік Рэпка.

— Ты вот памаўчы,— азірнулася на яго старая.

— А чаго маўчаць, помніш, як ты плакала?.. Ручкі яму цалавала, во гэтыя, вялікія, як клешні, і валасатыя.— Жэнік знізу ўверх змераў прыціхлага каля парога і ссутуленага папа. Твар у таго скамянеў да жаўтлявай мярцвянасці.