Міхась Андрасюк - Мясцовая гравітацыя

Адкуль паявіліся на вакзале Болiк i Папусь не ведаю. У Папуся тырчала зза пляча неадлучная гiтара, ён усмiхаўся на ўсе зубы, як усмiхаюцца людзi, хто хоча сказаць: „Глядзiце, якi прыгожы свет. А я гэтаму свету ўласнiк”.

Болік прытаiўся крок ззаду, па прывычцы, моўчкi лускаў семушкi, ды пляваў пад ногi чорна-белымi лупiнамi.

Я ніколі не мог зразумець, якая сіла спалучае гэтыя дзве, крайне розныя асобы — упэўненага ў сваю выключнасць гаваруна Папуся і Боліка, які ад страху перад нечаканасцямі свету, прыкідваецца маўклівай воўчай скурай, а ў кожную хвіліну гатоў кусаць усё, што падступіць бліжэй за працяг рукі.

— Пазнаёмiш з дамай? не чакаючы адказ, Папусь какетлiва зазiрнуў у вочы Зосi. Я, Папусь.

— Дзiўнае iмя сказала Зося.

— Як i я дзiўны. Увесь свет ужо такi. I гэтае мястэчка таксама дзiўнае. Чароўнае. Ведаеш нашае мястэчка? Ты адкуль будзеш? Ты даўно тут? адно за другім пасыпаліся пытанні. А калi Зося назвала сваю мясцоваць, Папусь бесцырымонна працягнуў руку:

— Пайшлi, глянем тое, што не вiдаць на цэнтральнай вулiцы.

I мы, не спяшаючы, нага за нагою, пайшлi глядзець мястэчка. А калi Зося, спынiўшыся побач нейкай выстаўкi, адстала на некалькi крокаў, Папусь спытаў:

— Трахаецца?

Менавiта так, груба і нахабна спытаў ён, быццам бы ў краме даведваўся пра свежы хлеб, або скажам аб уласцiвасцi легкавушкі „Волга” пытаў: якую хуткасць набiрае ў дзесяць секунд, якi рухавiк там, а якiя тармазы.

I ў такi момант трэба было даць Папусю ў морду. Па-мужчынску, звычайна. А я адно ўсмiхнуўся i адказаў:

— Сам пераканайся.

А Папусь спытаў яшчэ раз:

— Напэўна дазваляеш?

I трэба было другi раз заехаць яму ў мызу, бо важныя справы вырашаюцца неадкладна, зараз, адным махам. У другім выпадку бяруць сабе толькі вядомы напрамак, ніякавеюць, распаўзаюцца ў выпадковасць. І цераз дзень, цераз хвіліну не згарнуць іх, не паставіць на прадбачаныя рэйкі. Але я не заехаў Папусю ў мызу. Заціскаючы зубы, сказаў:

— Дарма прыдзіраешся.

I прыйшоў на памяць суботнi вечар, у Зосi, на вёсцы. Дом культуры званы „святлiцай”, запоўнены пад завязку, натоўп пажылых цётачак прыпятых да сценаў цвiкамi цiкавасцi: трэба ж сачыць iм за ўсялякiмi выкручастымi фiгурамi, што ў нiякiм выпадку не прыпамiнаюць добра знаёмыя вальсы або полькi. Пад поўнач, калi салiст-гiтарыст ад рэзкiх рок анд ролаў накiраваўся ў фанетычныя настальгii, мае вусны дакранулiся да яе вуха. „Siedem dziewcząt z Albatrosa, tyś jedyna” — мiжвольна прашапталася ўслед салiсту. I Зося збянтэжана адвярнула твар, напружылася, засаромелася. Не трэба, глядзяць жа зірнула на сцены аблепленыя жаночымi фiгурамi.

— Лiшнi клопат, Папусь, падбадзёраны ўспамiнамi, мой голас памацнеў, набраў упэўненасць. Але Папусь не адступiў. Ён пачухаўся ў патылiцу, крыва ўсміхнуўся:

— Налiём, увiдзiм.

Я не адразу зразумеў у чым справа.

А потым у спажывецкай краме мы прыдбалi дванаццаць пляшак звычайнага вiна.

— „Кордыял”, дванаццаць штук так менавiта сказаў Папусь. I напаткаўшы здзiўленне ў вачох прадаўшчыцы, дапоўнiў:

— Чатыры чалавекi, кожнаму тры пляшкi.

— А я не п’ю Зося сказала якраз тое, на што я спадзяваўся.

— Ну, хлопцы, тады нам задача. Або ўтраiх змагацца, або пераканаць i яе, падмiргнуў Папусь i вярнуўся да ранейшага:

— Усё-такi дванаццаць, проша панi.

А ў наш бок:

— Дык куды пойдзем? Болюсь, мо да цябе? Мацi, як нармальна, у царкве зараз?

— А як жа iначай. Там i жыла б, бляха, калi б бацюшка нанач дамоў не вытурыў пацвердзiў Болюсь.

І мы павярнулі з цэнтральнай вуліцы, павалакліся між драўляныя домікі, што ўзвяліся неахайнымі пальцамі тымчасовасці, а зараз выстойваюць чарговае дзесяцігоддзе.

З парога Папусь узяўся выпаўняць абавязкi гаспадара. Заехала на стол першая бутэлька, зараз жа i распранулася на чатыры шклянкi.

— Ну, за знаёмства, узняў пасудзiну. I старое, i новае, а мабыць i блiжэйшае. Kropla drąży cnotę, як кажуць старыя палякі апошнiя словы кiраваў чамусці мне.

Зося ўзiралася ў сваю порцыю бронзавай вадкасцi, яе вочы закруглялiся ад здзiўлення, як заўсёды, калi чалавек упершыню бачыць нейкае дзiва.

— Я нiколi не пiла такое....

— Заўсёды бывае той першы раз. Усё, што мае канец, мае i пачатак.

Шукаючы бяспечную прыстань, яна ўтулiлася ў маё плячо.

А Папусь глядзеў мне ў вочы як экзатычная кобра ўзiраецца ў нявiнную ахвяру, гiпнатызiруе яе, а затым безбалесна i не бач калi каўкае. А можа зусiм iначай было? Мабыць мiж нашымi вачыма iшло нямое сiлаванне, выклiканае раней, на вулiцы яго нахабнiцкiм: „трахаецца?” i маiм упэўненым у перамогу „пераканайся сам”. Урэшце рэшт Папусь раз’явiў рот, пералiў туды змесцiва шклянiцы. А пакуль Зося ўсё яшчэ не вырашыла, што далей, падштурхнуў i яе: