Андрэй Федарэнка - Вёска. Новыя прыгоды Несцеркі. Страсці па Аўдзею

Езус Марыя, Езус Хрыстус, — дапамажы.

Бургамістр. А, душагубцы! Я табе пакажу, як людзей рэзаць! Законнага мужа! Я вас выведу на чыстую ваду. Змова! На ўладу руку паднялі — га?!

Брындзюкоўна. А-а, Езус Марыя, дапамажы!

Бургамістр. Я табе дапамагу — і да Пшэбыеўскага дабяруся! Ён на мяне даўно зубы вострыць — бач, дарогу яму перайшоў. Я вам пакажу! Мужа рэзаць!

Брындзюкоўна. А-а-а-а, я не рэзала, гэта ўсё ён навучыў!

Бургамістр. I да яго дабяруся! Не пагляджу, што Пшэбыеўскі! Усе на катаргу пойдзеце! Бургамістр проста так не дасца! (Кідае плётку, становіцца насупраць Брындзюкоўны і паказвае ёй фігу.) Зарэзаць — а вось бачыла?

Брындзюкоўна (хапае яго за руку, але Бургамістр штурхае яе, і яна садзіцца на падлогу). Не хацела я рэзаць!

Бургамістр. Смерці мае захацела?

Брындзюкоўна. Не смерці я хацела, а кахання… А-а-а…

Бургамістр. Якога кахання?

Брындзюкоўна. Такога, як тады, калі пажаніліся, каб не бегаў па патаскухах… А-а-а…

Бургамістр. Ты што вярзеш?

Брындзюкоўна. А-а-а… (Мацае плечы.) Што толькі не рабіла — і зеллем паіла, і шаптух вадзіла, у, казёл пракляты, як да жонкі — дык яго няма — усё па патаскухах. Валацуга гэты і параіў выгаліць тры валасіны пад барадою і — ад іх, кажа, усё зло. Ці ж я не законная жонка, ці ж я не хачу кахання?! А-а-а…

Бургамістр. Які валацуга?

Брындзюкоўна. У ратушы ў тваёй, калі застала цябе з гэтай макрахвосткаю — а-а-а! — прападзі ўсё пропадам, у манастыр пайду ад такога жыцця — а-а-а… (Паўзе на карачках праз усю сцэну.)

Бургамістр. Стой! Стой!

Брындзюкоўна спыняецца і аглядваецца.

Успомніў. Успомніў, дзе я яго бачыў! Гэта ж ён у мяне ля рэчкі штаны ўкраў! I Яцаку прадаў — а я яго чуць у астрог не пасадзіў! Гэта ж Несцерка! Гэта ж яму стары Пшэбыеўскі коней прайграў! Ага! Дык вось як яно?! Ну пачакай! Я цябе дастану! Толькі трэба ўзяцца з розумам! Я табе выпішу пашпарт! Паглядзім, хто каго!

У панскім палацы — сцэна, на ёй рэпеціруюць дзяўчаты, на першым плане Кацярына, да яе падыходзіць лакей.

Лакей. То хай пані пачакае, пан зараз прыйдзе.

Уваходзіць Несцерка.

Кацярына. Дзядзечка Несцер!

Несцерка. Вось табе і на — мне пан загадаў сетку сплесці ды птушку злавіць — а яна сама ў клетку прыляцела.

Кацярына. Што вы тут робіце?

Несцерка. Я то заўсёды пры пану, як тая блыха пры сабаку. А вось ты як сюды трапіла?

Кацярына. Бацька прыслаў. Пан хоча, каб я яго тэатр паглядзела.

Несцерка. Э-э, пан не толькі гэтага хоча, ды, бачу, і бацька твой таксама.

Кацярына. Ведаю, ведаю, дзядзечка, што яны хочуць. (Закрывае твар рукамі.)

Несцерка. Ну, не трэба слёзкі ліць. Паглядзі, у якой прыгожай клетцы жыць будзеш.

Кацярына. З мілым і ў запечку добра.

Несцерка. А пан што — не мілы? Багаты і знатны. А які на погляд — як важна выступае, які гонар. (Паказвае, як пан ходзіць.) Не тое што які мужык — Андрэй, напрыклад, — ні форсу, ні грошай у кішэні.

Кацярына. Ды затое як прытуліць ды як прыгалубіць, ой, што гэта я кажу!

Несцерка. То і кажаш, што ў думках. Каханне і кашаль не схаваеш. Толькі забудзь пра свае каханне. Якая з яго карысць? Самая непатрэбная рэч на свеце. Будзеш жыць у палацах, у Варшаву паедзеш, у золаце будзеш хадзіць, на Андрэя свайго і не паглядзіш, а на дзядзьку Несцера і плюнуць не захочаш.

Кацярына. Ой, дзядзечка, не рвіце душу, я і так усе ночы праплакала.

Несцерка. Няўжо праплакала? Няўжо паненкаю быць не хочаш?

Кацярына. Каб бацьку не ў астрог — збегла б куды вочы глядзяць. А каб прымусілі — то і ў ваду б.

Несцерка. Э, да ты не ў бацьку, ты ў маці нябожчыцу. Памятаю яе, зямля ёй пухам. I цябе з калыскі памятаю, птушачка ты мая. I калі ты сапраўды за панствам не гонішся, у бядзе не пакіну.

Кацярына. Ой, дзядзечка Несцер! (Абдымае Несцерку.)

Несцерка. Ну, ну. Толькі вось бацька твой — ці з розуму зжыўся, ці ў падпанкі яму свярбіць…

Кацярына. Вінен ён пану тысячу рублёў — пасадзяць яго ў астрог. Каб не гэта…

Несцерка. А і пасядзеў бы крыху — можа, розуму дабавілася б.

Кацярына. Не, дзядзечка, я гэтак не згодна. Лепш век гараваць, чым бацьку ў астрог аддаць.