Андрэй Федарэнка - Вёска. Новыя прыгоды Несцеркі. Страсці па Аўдзею

Несцерка. То ад добрае душы. Ведае, што ў мяне ні даху над галавой, ні хлеба ў абед — вось і турбуецца.

Пшэбыеўскі (смяецца). Дык, значыць, бургамістр добры чалавек.

Несцерка. Канешне, добры. Калі спіць, і з дубінай прайсці міма можна.

Пшэбыеўскі (смяецца). То добра мовіш. То б запісаць і выдаць ксёнжку ў Варшаве — як фальклор туземны.

Несцерка. Пішыце, пішыце, паночку. (Убок.) Каб табе чэрці віламі па скуры пісалі.

Пшэбыеўскі выходзіць.

Узрадаваўся. Што ты скажаш, як атрымаеш і дулю, а не Ганулю.

Уваходзіць Малання.

Малання. Ну што, работнічак, на другія харчы перайшоў — ці мае не да смаку?

Несцерка разводзіць рукамі.

Нешта ты і носа не паказваеш. Чула, у пана за лепшага сябра. Можа, і пра тое, аб чым дамаўляліся, забыў. А ён ўсё жыццё памятае. Можа, і мне расказаць пану, дзеля чаго ты да яго ўладкаваўся?

Несцерка зноў разводзіць рукамі.

Несцерка. Ты што малоціш?

Малання. А тое, што ў мяне ў гэтым доме таксама вока ды вуха ёсць. Чула, пану Кацьку сватаеш? Хочаш і каля яго, і каля мяне разжыцца.

Несцерка. От дурніца. Табе б у сямнаццаць гадоў да той памяці яшчэ б розум. Гэта ж «манеўр».

Малання. Які «манер»?

Несцерка. Глухому што ні кажы — сваё чуе. Нельга напрамкі лезці — у абход трэба, зразумела? Ты толькі рыхтуй грошыкі. Заўтра вечарам… Адным словам, з’едзе твая саперніца адсюль — табе і карты ў рукі.

Малання. Ох, спрытны ты круцель. Але каб і мяне не падмануў заадно.

Несцерка. Ну, ну — дзякаваць будзеш.

Малання. Гэта я заўсёды гатова — ды ты сам упіраешся. Колькі год адзін шляешся — і да бабы цябе не цягне — га? (Абдымае Несцерку.)

Несцерка. Ну, ну, дзіравага меха не напоўніш, карысці ад вас, ад баб. Вось я лепш сто грамаў вып’ю.

Малання. Эх ты, не тваім носам маліну кляваць. Відаць, і забыўся як.

Чуваць шум.

Ой, Пшэбыеўскі ідзе, трэба схавацца.

Несцерка. Уцякай у другі пакой, а я тута.

Несцерка бярэ бутэльку і лажыцца, быццам п’яны, пад стол. Малання выходзіць. Уваходзяць Пшэбыеўскі і панскі кухар татарын Мустафа.

Пшэбыеўскі (адхінае заслону). Ужо пад сталом валяецца. Дапусці свінню да талеркі. А сёння гэтак і трэба, усё па задуманым. Ты ўсё вывучыў добра?

Кухар. Усё, усё.

Пшэбыеўскі. Прачытаеш — скажаш: «Будзьце мужам і жонкаю» — і хуценька ў алтар. Вопратку скінеш — і на козлы. I адразу кіруйся на Варшаўскі тракт. Гэткае вяселле лепш у Варшаве гуляць.

Кухар. Усё зробім, як дамовіліся. Колькі пан заплаціць?

Пшэбыеўскі. Аб гэтым потым, потым.

Кухар. Грошы адразу. Грэх вялікі.

Пшэбыеўскі. Які табе грэх — ты не хрысціянін. Твая вера гэтага не забараняе.

Кухар. Паганіць касцёл — вялікі грэх. Грошы наперад.

Пшэбыеўскі. Наперад. А ты ўцячэш пасля, а як я дзеўку Кудрачку вярну, хто дакажа, што ты вянчаў?

Кухар. Мяне тады людзі адарвуць мая башка.

Пшэбыеўскі. Затое і грошы табе плачу.

Кухар. Дзеньга — гэта добра. За дзеньга ўсё зробім.

Пшэбыеўскі. Вось яшчэ таксама — туземец. Добра. Палову.

Кухар. Такія — не. Залаты, залаты давай.

Пшэбыеўскі дае мяшэчак з грашыма.

Пшэбыеўскі. Ды ты не турбуйся за сваю галаву. Пажыве дзеўка ў Варшаве — памякчэе, і шуму не будзе ніякага.

Кухар. Пан дзеньга даст — всё будзет харашо, шума не будзет.

Пшэбыеўскі. Пан грошай не пашкадуе. А як прыцямнее — едзь да Кацярыны, скажаш, ад Несцеркі. А то гэтаму прайдзісвету дай коней — ні дзеўкі, ні коней не знойдзеш. Ксяндза адвязеш у суседняе мястэчка. Вось запіска.

Кухар. Усё як пан скажа.

Пшэбыеўскі. Пайшлі, трэба ўсё хутка рабіць, хутка!

Выходзяць. З-за заслоны выходзіць Несцерка.

Несцерка. Вось табе і на! Я яго шапкаю, а ён мяне — абухом!

Уваходзіць Манах.

Манах. Што аслупянеў, як маланкаю стукнула?

Несцерка. Стукнула, брат, ды так стукнула — хоць крычы. А ты што тут робіш — усё на касцёл збіраеш?

Манах. Даўно кінуў гэты занятак. Жыву вось у пана Пшэбыеўскага за вучонага сакратара. А заадно даследую яго вінныя падвалы. Ды ён, відаць, зразумеў гэта. Схаваў ключы. Вось я іх і шукаю. Во яны — ключы пазнання сэнсу нашага існавання праз элексір жыцця.

Несцерка. Няўжо?