Вінцэсь Мудроў - Марсіяне над вёскай

Народу каля клуба сёння больш чым калі. І ўсе скрозь гамоняць пра начную падзею.

- Сеанс закончыўся, я ўжо дахаты ішла, аж бачу - ляціць нешта, - сіпата апавядае Мандрычыха гурту вясковых цётак. - Не магу нават сказаць - што гэта было. Свеціцца, ківаецца, і не зразумець - высока яно ляціць, ці нізка. Я яшчэ тады падумала - ці не марсіяне гэта?

Мы з Мішкам пераглядваемся і разам закідваем у рот па арэху. Цяпер, відаць, Мандрычыха зменіць кружэлку. Тры гады пра быльнік апавядала, а зараз пра марсіян будзе дзяўбсці.

- Там, я чула, унутры свечка гарэла і анёлы спявалі, - прамовіла сухарлявая цётухна ў чорнай хустцы і тройчы перахрысцілася. Цётка была нетутэйшай. Відаць, прыехала з Азярышча і цяпер чакала аўтобуса.

- Гэта ўсё Амерыка. Яна нам калараду падкінула, а цяпер во, калі хочаш, і хаты спаліць, - паведаміла дзябёлая цётка, што працавала ў калгаснай канторы бухгалтаркай. - Мая Нінка прыйшла з танцаў, і новая сукенка аж па пояс падзёртая. Казала, лезла праз штыкетнік ды за цвік зачапілася.

- А ці вялікі хоць стог згарэў? - спытаўся нехта за нашымі спінамі.

- Ды які там вялікі. Капешка. На адны вілкі падхапіць можна. Старшыня прапанаваў па пяцьдзясят капеек з хаты сабраць. Усё ж такі гарод Авадзіхі добра стаўклі.

- Дык а што там ляцела? - я пазнаю па голасу Юрку Гуля - вадзілу, што возіць малако ў Азярышча.

- Табе ж кажуць: шаравая маланка, - адказвае Васька Бохан - наш сусед па вуліцы.

- Шаравая маланка зыркая, вочы слепіць, - прамовіў Юрка, прыпальваючы папяросіну.

- А ты яе бачыў? - уедліва пытаецца Бохан, і Юрка, каб пазбегнуць адказу, ляпае па спіне спачатку мяне, а потым Мішку. - А ці не вашы гэта штукі, браты-бязбацькавічы? Казалі, вы ўчора нешта ў кустах хавалі.

Мы панурваем вочы - не любім, калі нас бязбацькавічамі клічуць.

- У арэхі хадзілі, - панура гугнее Мішка, - аж за Балбекі зайшлі, таму вярнуліся позна.

- У гарэхі? А дзе ж яны?

Мішка лезе ў кішэнь, сыпе малакавозчыку ў далонь тузін спелых лузаноў.

З павароткі выязджае аўтобус, усе бязладна гамоняць, але тут жа аціхаюць ды гамузам паварочваюць галовы ў бок кінабудкі. Адтуль выводзяць карэспандэнта. Двое мясцовых хлопцаў яго вядуць, а трэці нясе капялюш. Карэспандэнт ужо не ўпершыню завітвае ў вёску. Цяпер хоць неяк варушыць нагамі, а мінулым разам так напіўся, што яго паклалі на перамотны стол, дзе ён і праспаў да раніцы.

- Усё ж такі добра я прыдумаў з арэхамі, - шапоча Мішка, і я ўхвальна ківаю галавой.

Сёння маці, калі прыйшла на абед, таксама пыталася: дзе гэта я цягаўся так позна? А я ўзяў ды сыпануў на стол Мішкавых арэхаў. Маці адразу палагаднела і нават адзін арэх пакаштавала, чапялой раскалоўшы.

Праз тры дні, такой жа вечаровай парой, я сядзеў на кухні, еў яечню на вячэру, але тут, як заўсёды абрывіста, знадворку свіснуў сябра. Давялося схапіць недаедзеную лусту хлеба і пад матчыны нараканні: «Паеш ты як чалавек!», - бегчы на надворак.

Мішка стаяў ля весніц і махаў газетай.

- Во, раёнка прыйшла. Пачытай... на апошняй старонцы.

Я схапіў газету і няўцямна, жуючы сухі акраец, уголас прачытаў:

- «З рэдкай атмасфернай з’явай сутыкнуліся ў мінулую суботу жыхары вёскі Бычкі. Прыкладна ў 22 гадзіны 30 хвілін у небе з’явілася шаравая маланка. Яна ляцела з боку райцэнтра ў паўночным напрамку. Завіснуўшы над клубам, маланка паляцела ўздоўж галоўнай вясковай вуліцы і нечакана падпаліла вялізны стог...»

- Ды які там вялізны... - прамовіў я, папярхнуўшыся, і сябар тыцнуў мяне ў бок, маўляў, чытай далей.

- «Вялікую бяду магла прынесці нязваная нябесная госця, калі б не зладжаные дзеянні мясцовай добраахвотнай пажарнай дружыны, якую ўзначальвае М. Мандрык».

- Гэта хто, Мандрычыха? - спытаў я і зноўку адчуў штуршок у бок.

- «Ачаг узгарання быў своечасова лакалізаваны, і агонь патушаны. У тушэнні пажару вызначыліся механізатар К. Марштрупа і кінамеханік Бычкоўскага кінастацыянара П. Лебядко. Наш кар.»

- А што за наш кар.? - запытаўся я, голасна ікнуўшы.

- Карэспандэнт... ну той, які з Марштрупам і Лябёдкам у будцы піў.

Сябрук выхапіў з маіх рук газеціну.

- Ёсць у мяне адна ідэя. Калі ўсё атрымаецца, да нас не нейкія там азярышчанскія п’яніцы, а сапраўдныя карэспандэнты прыедуць. А ідэя такая, - сябрук мружыць вочы, паглядаючы ў бок Дабранскай гары, - капаем звечара яму, раскладаем у ёй вогнішча і награваем камень...

- Навошта?

- Ды пачакай ты... - крывіцца сябар. - Камень я ўжо прыгледзеў - чорны, як сапраўдны метэарыт. Карацей, награваем яго, вакол ямы насыпаем порах