Валерый Гапееў: Пастка на рыцара

Косця кінуўся ў гардэроб.

Пакойчык тэхнічак знаходзіўся ў другім канцы калідора. Трэба было пачакаць, пакуль тэхнічка, цётка Нюра, не пачуе плёск вады.

Прайшло хвіліны тры. Ужо і лужына добрая сабралася, а тэхнічка не ішла.

— Другі варыянт, — прашаптаў Лёшка.

Косця зноў пайшоў да фантанчыка, павярнуў спакойна рэгулятар і потым накіраваўся да пакоя тэхнічак.

— Цётка Нюра, там хтось вады наналіваў, — сказаў ён да тэхнічкі.

— А, Божа, толькі ж выцерла! — завохкала тая. — Многа?

— Ага, лужына, цэлая. — з жалем да тэхнічкі прагаварыў Косця, а сам крадком зірнуў на фанерны шчыток з убітымі ў яго цвічкамі, на якіх віселі ключы. На цвічку, пад якім было напісана "Настаўніцкая", ключ вісеў.

— Давайце, я дапамагу! — Косця забраў з рук тэхнічкі вядро.

Калі праходзілі каля гардэроба, Косця вымавіў умоўныя словы:

— Можа, кран сапсаваўся. Такое бывае…

Гэта азначала, што ў пакоі тэхнічак нікога няма, а ключ вісіць на месцы.

Косця дапамог цётцы Нюры сабраць з падлогі ваду, знаходзячыся увесць час між тэхнічкай і другім канцом калідора, каб нельга было выпадкова заўважыць каля пакойчыка тэхнічак Лёшку. Потым ён пайшоў нібыта на ўрок.

У туалеце яго ўжо чакаў Лёшка.

— Глядзі! Выдатны адбітак! — аж свяціўся ад захаплення сябар. — Адна хвіліна — і ўсе справы. Сёння пасля ўрокаў робім ключ у майстэрні. Я дагаваруся з Сямёнам Паўлавічам, у яго і загатоўкі ёсць.

— А заўтра вечарам забіраем дзённік! — узрушана выгукнуў Косця.

Хлопцы ледзь дачакаліся званка — так доўга цяпер цягнуўся час, калі ў іх з’явілася сапраўдная справа!

Ішоў трэці ўрок, Мікалай Антонавіч расказваў пра Талстога, калі запахла дымам. Зашморгалі насамі, а потым хтосьці выгукнуў:

— Дым!

Утаропіліся на дзверы. А там праз шчыліну запаўзаў у клас белы, ванючы туман. Усхапіўся настаўнік, рыўком расчыніў дзверы, і цэльны клуб дыму, бы жывая істота, уваліўся ў пакой.

Загрукалі дзверы па ўсёй школе, пачуліся крыкі, піск, кашаль. У мітусні, хваляванні праз удушліва затуманены калідор высыпалі на вуліцу вучні. Хто паспеў схапіць паліто, а хто і не. Старэйшыя хлопцы выносілі вопратку, бегалі, шукалі па школе — дзе гарыць? Верхаводзіў завуч, Мікалай Васільевіч.

Знайшлі. На замкненай леснічай пляцоўцы чорнага ходу курэла старая ватоўка. Адсюль цягнуў добры скразнячок, і не дзіва, што ўся школа была задымлена, як пры сапраўдным пажары.

Праз гадзіну праветрылі класы, усе вярнуліся на свае месцы, узрушаныя неспадзяваным здарэннем.

Калі заняткі на гадзіну пазней скончыліся, і настаўніца выйшла, падняўся раптам Грышка-філосаф.

— Гэй! Усе слухайце сюды. Вы кажаце, хлопцы там курылі, вось і ўсе справы? Вось глядзіце! — Ён узняў угару руку з кавалкам нечага жаўтлявага.

— І што? Што гэта?

— Воск!

— Які там воск? Гавары толкам!

— Зараз будзе толк. — Грышка выйшаў да настаўніцкага стала, звычна паправіў акуляры. — Гэты воск я знайшоў там, дзе гарэла ватоўка. І мяркую, што раней гэта была свечка. А цяпер, Ала, пакапайся старанна ў сваім партфелі.

— Навошта? — Ала разгублена, як і ўсе астатнія, глядзела на яго.

— Калі я не дурань, дык твой дзённік будзе ляжаць на сваім месцы. Паглядзі ўважліва.

Ала паціснула плячыма, паслухмяна шчоўкнула зашчэпкай і праз момант з нейкім недаверам, асцярожна, быццам крапівіну, трымала ў руках знаёмы зараз усім блакітны сшытак з ружамі.

— А ну, дай сюды, — папрасіў-загадаў Грышка, і Ала моўчкі працягнула яму злашчасны дзённік.

Грышка ўзяў яго за вокладкі, патрос над сталом. Выпала паштоўка. Грышка патрымаў яе крышку ў руках, усміхнуўся, загадкава паглядзеў на клас.

— Вось так, шаноўныя, глядзіце! — Ён падняў руку высока ўгару, і на адваротным баку паштоўкі ўсе ўбачылі старанна намаляваны крыж у паўкружжы слоў: “Сумленне. Адвага. Годнасць”. — Зразумела зараз ўсе? Ставяць свечку каля ватоўкі, сумленна ідуць на ўрок, потым — дым, тлум, крык, потым — у настаўніцкую, потым — у клас, і дзённік на месцы. Я памыліўся раней — сярод нас нехта ёсць з рыцарскага ордэна! Чаго маўчыце, рыцары?

Хтосьці прысвіснуў. Усхапіўся Генадзь:

— Выдатна! Далей няма куды! Вы ведаеце, чым гэта пахне? Ведаеце? Думаеце, Шаноўны не здагадаецца, што падпал ватоўкі і выкраданне дзенніка — адно цэлае? Вы ведаеце, што можа быць?

— А чаму ты на нас крычыш?

— Таму, што Грышка і на самай справе не дурань! У гэтым ордэне сядзяць ідыёты з нашага класа. І нам патрэбна іх знайсці!

— Ой, дзяўчынкі! — азвалася гарэза-Галінка. — Ой, як цудоўна! Гэтыя рыцары — сярод нас! Як рамантычна! Хлопчыкі, хто яны, га? Цікава так...