Джэймс Олдрыдж: Паляўнічы

Рой падняў маленькую палявую мыш, якую выпусціла сава. Мыш была жывая, але ўся здранцвела са страху. Рой паклаў яе ў бяспечнае месца паміж двух карчоў і вярнуўся да савы. Яна смяротна разбілася. Рой адышоўся, двойчы стукнуў бярозавым суком па яе галаве, і сава сцішылася. Ён падумаў: «І чаму гэта сава, начны птах, задумала паляваць днём? Відаць, ад старасці? Альбо з голаду?» Ён паглядзеў, як шмыгнула далей ад страху апрытомнелая мыш, пасля рушыў па дарозе далей.

Ён збочыў з яе, калі ўбачыў агні крамы Дзюкэна. Ён перасек пустку і збіраўся нырнуць у піхтавы маладнячок, калі спераду, крокаў за пяцьдзесят, з'явіўся чалавек, які, відаць, чакаў яго. Рой рэзка павярнуўся і імгненна знік, з усяе сілы дзеручыся праз густы зараснік. Ён спыніўся толькі тады, калі пачуў, як яго кліча знаёмы голас. Калі павярнуўся, дык убачыў за спінай худую постаць з сякерай у руцэ і пачуў смех Джэка Бэртана.

— А ты становішся неабачлівым, — сказаў той. — Я заўважыў цябе за мілю, яшчэ на спуску.

— Фермер Джэк! — радасна ўсклікнуў Рой. — Што ты тут робіш?

— Падпільноўваю цябе, а ты прэш як мядзведзь.

— Я так і ведаў, што гэта ты, бо іншай такой худзізны няма ў цэлым Сент-Элене.

— Ты думаў, што гэта інспектар, — адказаў Бэртан.

Рой пасмяяўся і з Бэртана і з сябе.

— Аднак што ты тут усё-такі робіш? — спытаўся ён яшчэ раз.

Бэртан узяўся за сякеру:

— Карчую вось гэтую пустку.

— Дык ты батрачыш на матухну Дэніс?

— Я фермер, — сказаў Бэртан. — У сваім жыцці я не буду ні на каго батрачыць. Дровы матухне Дэніс, зямля мне.

— Абкрадваеш бедную старую, — сказаў Рой.

— Ты мяне паслухай, — адказаў Бэртан. — Адным цудоўным днём інспектар падпільнуе цябе і, калі ўбачыць, што ў тваім мяшку пушніны звыш нормы, адбярэ ў цябе ўчастак, а самога аддасць пад суд!

Гэта была помста, але гэта было і цвярозае папярэджанне чалавека, што ведаў, якім няшчасцем было б для Роя пазбаўленне свайго паляўнічага ўчастка і права на паляванне. А гэтае няшчасце пагражала Рою падчас кожнага вяртання ў Сент-Элен, бо ён, як зарэгістраваны трапер [1] Трапер — у Паўночнай Амерыцы паляўнічы на пушнога звера, які скарыстоўвае пасткі. , меў права на пэўную колькасць скурак кожнага пушнога звера і не больш.

Спыні і абшукай яго інспектар зараз — гэта было б канцом для Роя-паляўнічага, бо, вядома ж, у яго за спінай было шмат больш за норму, і Джэк Бэртан гэта добра ведае.

— Ну, інспектару яшчэ трэба злавіць мяне, — прамовіў Рой.

Згадка пра даўні паядынак з інспектарам была прыемнай для Роя, але папярэджанне Бэртана на імгненне засмуціла яго.

— Адным цудоўным днём ён зловіць цябе, Рой, — сказаў Бэртан і перавёў гаворку на іншае. — Як паляванне? — спытаўся ён, абмацваючы заплечны мяшок Роя.

— Вясновы бабёр, андатра, — прамовіў Рой, — некалькі лісіц і катоў. Мала становіцца, Джэк, вельмі мала.

— Калі ж ты збіраешся выправіцца на поўнач, Рой?

— Калі так будзе працягвацца, дык не затрымаюся. Вылаўлены ўвесь участак. Хіба што за Чатырма Азёрамі знойдзеш ладную бабровую хатку. А норак мне за цэлы год ніводнай не трапілася. Канчаецца для нас паляванне, Джэк.

— Пра гэта ты казаў яшчэ чатыры гады таму.

— Казаў і зараз кажу, — мірна запярэчыў Рой. — З Муск-о-гі скончана. Можна аддаць тэрыторыю Бобу і іншым Аджыбуэям.

У свой час Муск-о-гі быў паляўнічай тэрыторыяй індзейскага племені Аджыбуэяў. Гэта яны назвалі так недаследаваную прастору, якая раскінулася на поўнач ад возера Гурон аж да хрыбта Срэбны Даляр. Піянеры выжылі адтуль індзейцаў, і на працягу двухсот гадоў заказнік Муск-о-гі добра служыў паляўнічым і дробным фермерам. Ён і зараз карміў іх, асабліва тых трынаццаць трапераў, якія мелі там паляўнічыя ўчасткі; але Рой перакананы, што ў Муск-о-гі хутка паляўнічым не будзе чаго рабіць.

— Праўда, Джэк, — сказаў ён, — вось і дапаляваліся.

— Дык што ж цябе тут трымае? — спытаўся Бэртан. — Трэба хутчэй перасоўвацца на поўнач, а то будзе позна. Усе паляўнічыя Муск-о-гі разявяць рот на новыя ўчасткі на поўначы, і на будучы год ты застанешся са сваім інтарэсам. Дык што ж цябе тут трымае? — Джэк Бэртан ведаў, што ўтрымлівае Роя. Рой любіў вяртацца з лясоў у сваё абжытае жытло. Рою цяжка будзе падацца далёка на поўнач і адрэзаць сябе ад сваіх, стаць бяздомнай лясной скацінай. Але, з іншага боку, за пятнаццаць гадоў сумеснага палявання Бэртан ведаў, як патрэбен Рою лес. У Роя не было іншага жыцця.

— Але калі ты не прыспешыш свае пярэбары на поўнач, Рой, табе давядзецца тут калупаць зямлю за кавалак хлеба. — Зважаючы на тое, што Рой адразу ж стаў змрочны, Джэк зразумеў, якая для яго гэта страшэнная пагроза, і пашкадаваў, што сказаў пра гэта падкрэслена выразна.