Альгерд Бахарэвіч - Сарока на шыбеніцы

– Чаму? – Юрген пазяхнуў. – Бо сканчаецца на “у”.

***

Чэслаў зайшоў да яе а палове на шостую, прынес тэчку з дакумэнтамі, пасядзеў крыху ў крэсьле для наведнікаў, распавёў, што давядзецца яму сёньня прабавіць вечар у філярмоніі. “Тры вечары запар сям’ю ня бачыў”, – паскардзіўся ён, ласкава гледзячы на Вераніку, – “бяда з гэтымі сьвятамі, унучка”. Яна паспачувала яму, як магла, зусім стары быў начальнік, Вераніка й ня ведала толкам, як такіх суцяшаць. Чэслаў выслухаў са зморанай усьмешкай яе няўмелыя спагадлівыя словы, пагладзіў па галаве ды паехаў у сваю філярмонію. За вакном мігцела засьнежаная плошча. Тут жа ў кабінэт крадком зайшла Ларыса, ужо нафарбаваная, у футры, з сумачкай. “Чэслава ўжо сёньня ня будзе”, – прашаптала яна, робячы вялікія вочы. “Хадзем!”. Але Вераніка паказала на тэчку, разьвяла рукамі... Справы насамрэч можна было зрабіць і заўтра, а пакуль, да шасьці, яна вырашыла паслухаць музыку. Дастала плэер, уключыла радыё: ёй пашанцавала, там якраз быў Віктар Вецер, песенька з забытага дзяцінства: “Белая лэдзі Ноч”... У вачох зашчыпала, нос засьвярбеў, і Вераніка, каб ня трапіцца незнарок каму-небудзь у такім выглядзе, вырашыла яшчэ раз прагледзець фоткі, яна сёньня іх якраз забрала падчас абеду... Вось яны з Ларысай у парку, вось бацькі, трэба ім падарыць здымачак... Вецер завёў яшчэ адзін свой гіт, пра чорных лебедзяў, радыё Настальжы... Вераніка зрабіла гучней. Гэта яны ўсім аддзелам. Такія здымкі цікавілі Вераніку больш за ўсё. Бо там, і толькі там, яна магла параўнаць сябе зь іншымі.

Яна стаяла збоку ад Чэслава, які заплюшчыў вочы ды ашчэрыў зубы, няйнакш як п’яны сват, за сьпіной Веранікі разгублена ўсьміхалася практыкантка, але гэтае дзяўчо з родавай траўмай у разьлік можна было не прымаць... Ён – Ён стаяў за Чэславам, як гераічны ды трохі сумны бюст, хітра пасьміхаўся, як заўсёды, непараўнальны, і такі жывы, такі цёплы ды пэўны, што хацелася пагладзіць здымак рукой, правесьці па ім халоднымі кончыкамі пальцаў. Выпадковы супрацоўнік аддзелу адукацыі зьняў іх у фае, на фоне стэнду з аб’явамі, і на адсечаныя хвасты словаў глядзець было займальна. Побач зь Ім, відавочна намагаючыся прыціснуцца шчыльней, стаяла сакратарка. Тое, што ў чалавека адна нага карацейшая за другую, на здымку было ясна відаць. На плячы Веранікі ляжала рука Чэслава, але ўвогуле можна было разгледзець сябе ў поўны рост. Вераніка з задавальненьнем адзначыла, што пераўзыходзіць калегаў па ўсіх парамэтрах... Ногі, касьцюм, твар... Ды сама пастава выдавала ў Вераніцы маладую ды прыгожую жанчыну. Толькі вось нешта замінала Вераніцы атрымліваць асалоду. Так і ёсьць: вушы. Раптоўны скразьняк адкінуў яе валасы на сэкунду з вушэй, і ў гэты самы момант фатограф націснуў кнопку. Вераніка прыгледзелася, і сумненьняў больш не засталося. Яна стаяла тварам да фотаапарата, але на здымку можна было разгледзець нават цені ў вушной ракавіне. Вось гэтыя шэрыя плямы. Вушы, як у сланяняці. Троль. Вушы загіналіся наперад, вушы – як крылы чорных лебедзяў. Праклятыя вушы.

Вераніка яскрава ўявіла сабе, як Ён паглядае на яе з інтарэсам, з акна або з паўзмроку калідору, або з другога канца начальніцкага стала падчас нарады, ды ягоны ўсё большы інтарэс разьбіваецца ўрэшце аб адно імгненьне, адзін выпадковы, але скінуты кімсьці ў жыцьцё Веранікі, проста ў эпіцэнтар яе магчымага шчасьця ракурс... Вераніка? А, гэта тая вушастая... Вушы. Вераніка невядома чаму падумала пра жывёлаў. Калісьці даўно, яшчэ ў школе, яны хадзілі ў заапарк. Мілыя зьвяры станавіліся агіднымі пачварамі, калі бачыць у іх толькі вушы. Дзікі сабака Дынга, паглядзіце не міргаючы на ягоныя органы слыху пяць хвілінаў, бачце толькі іх. Што застанецца ад сабакі... Толькі вушы. Нібы адрэзаныя. Яна сама прыдумала тады гэтую гульню, ёй было гадоў чатырнаццаць. Прыдумала, мучылася, не магла спыніцца. А цяпер вось успомніла... Вушы марудна выплылі зь нябыту ды зазьзялі ў арэоле сваёй дурной велічы. Вераніка вырашыла паспрабаваць яшчэ раз. Яна прысунула фатаздымак бліжэй і пастаралася засяродзіцца на вушах. Вецер завёў чарговую песьню, але яна ўжо ня слухала. Забытая гульня аказалася такой жа дзейснай: неўзабаве Вераніка бачыла перад сабой толькі вушы. Ампутаваныя вушы. Жаночыя ды мужчынскія. Вушы. І самыя вялікія належалі калісьці ёй. А што калі паспрабаваць на іншых? На ідэалах, да прыкладу? Вераніка не здымаючы плэеру дастала дрыготкімі рукамі з шуфляды маляўнічы каляндар з фатаграфіямі айчынных фотамадэлек. Выніку давялося чакаць доўга, але момант усё ж надыйшоў: вушы. Прыклееныя да гладкіх прыпушаных галоваў, звараных у фаташопе. Фатаграфія вушэй, на якую выпадкова трапілі іншыя, другасныя часткі цела. Цур мяне, цур!.. Яна зьняла навушнікі й толькі цяпер пачула, што звоніць тэлефон. Ён трэнькнуў апошні раз ды замоўк. Выключаючы радыё, Вераніка зірнула, хто званіў, і паволі разарвала фота напалам.