Альгерд Бахарэвіч - Сарока на шыбеніцы

***

З аднаго боку, гэта файна, што ў нас мір і на вуліцах не страляюць. А з другога – няхай бы адзін раз стрэлілі на вуліцы, толькі б пазбавіцца гэтае страляніны ў вушах... Гэта проста жахліва, ад гэтага болю хочацца памерці. Ён хутка вучыць быць асьцярожным ды баязьлівым. Толькі ён сьціхае – ты пачынаеш баяцца любога руху, бо варта паварушыць галавой, кашлянуць, чыхнуць, адрыгнуць, ды нават і сказаць нешта: і галаву працінае ягоны стрэл, ад якога хоць на сьценку лезь... Вераніка ведала, адкуль гэта, – прапахлая лекамі ды з распухлай галавой, яна ўсё ж здолела разабраць па костачках прамінулы дзень, бо надта ж ён быў цяжкі, гэты дваццацігадзінны маратон, крос або поўзаньне па-пластунску, як гэта яшчэ можна назваць?.. З ранку было шмат наведнікаў, і ўсе зь нейкімі дробязямі: у адных сусед чытаў фашыстоўскую кніжку ў сваім садзе, у другіх сумленнага чалавека выкінулі з працы з-за ананімкі, у трэціх сын трэці дзень як не размаўляе... Яна так стамілася, што нават не пайшла на абед, папіла кавы ў кабінэце й толькі страшэнным намаганьнем волі прымусіла сябе не заходзіць у інтэрнэт... А, яшчэ Гілюк завітваў, як жа безь яго, зноў тлуміў ёй галаву, пасьля таго выпадку зь пераломам ён стаў больш нахабны і ўжо аднойчы пагражаў Вераніцы, пакуль што так, жартоўна, што пойдзе да главы, запішацца на асабісты прыём... Вераніка глядзела на яго і ўжо сумнявалася: а што калі й праўда, знойдзе гэты пэнсіянэр сваю праўду, даможацца свайго, тады вінаватай зробяць яе, і нікога іншага. Падвядуць пад які-небудзь бюракратычны артыкул. Гэта ж яна раз за разам адмаўляла вэтэрану, пісьмова ды вусна, а Гілюк – няпросты пэрсанаж, такі й дыктафон можа з сабой насіць, Вераніка ўжо навучылася вызначаць такіх, апантаных членаў Саюзу журналістаў з 1917 году... На думках пра Гілюка вушы зноў забалелі, пранізьліва й рэзка, і Вераніка цьвёрда вырашыла: хопіць, пайду ды нап’юся, калі бацька спаць уляжацца. Аднак кіслата падзейнічала, і Вераніка зноў задумалася пра свой сёньняшні працоўны дзень. Па абедзе яна паехала ў лягер, адна, на заўсёдным службовым аўтобусе, і была такая стомленая, а яе яшчэ нагнаў голад. Яна сядзела ля акенца, акурат ля таго, якое не зачынялася да канца. Вось там яе й прадзьмула... Але такая была неймаверная зморанасьць, як у старой, – ні моцы ні жаданьня перасаджвацца. Што гэта зь ёй здарылася? Няўжо час ісьці ў адпачынак? А хто ж цябе пусьціць.

Яна паднялася з ложка ды села за кампутар. Бацькі ўжо выключалі тэлевізар. У суседзяў нехта хроп. Сьвет тануў у ночы, як тоне ў акіяне цяжка нагружаны карабель. Трэба паведаміць Мэдыку, што сёньня яна пас. Па дарозе Вераніка, моршчачыся ад болю, вырашыла ўсё ж праверыць пошту ды распрастала плечы ад радаснай неспадзяванкі. Ня можа быць – Ён напісаў ёй, далібог, напісаў. І неістотна, што яе адрэса даўно была ў даведніку адміністрацыі, і што дагэтуль ніводнага ліста ад Яго яна не атрымлівала. Значыць, час прысьпеў, і Ён сасьпеў таксама...

“Мілая Веранічка, пісаў Ён, а вось ці не магла б ты заўтра падмяніць мяне ў лягеры. Гэты замежны госьць будзе ў нас а дзясятай раніцы, аўтобус мы замовілі на палову адзінаццатай. Выручай, Веранічка, калі, натуральна, ты не жадаеш памерці”.

Пляваць на тое, што гэта пісаў намесьнік начальніка, пляваць на тое, што так мярзотна баляць вушы, пляваць на тое, што заўтра выходны. Пляваць на тое, што ліст Ён напісаў нібыта па працоўных справах. Затое: мілая Веранічка. Мілая Веранічка. Як сярнічка, як зьнічка. Ягоная Веранічка. Ты не жадаеш памерці разам са мной? Яна шчодра змачыла вату, абвязала галаву пуховай мацярынскай хусткай ды выпіла нагбом паўшклянкі гарэлкі, і вушы прыемна анямелі. А назаўтра яна спускалася па прыступках адміністрацыі ўсьлед за легканогім і загарэлым Юргенам, які ўсё нецярпліва азіраўся, і ў вушах Веранікі стаяла такая страляніна, што перад вачыма было цёмна. У аўтобусе яна выпіла адразу дзьве пігулкі й на нейкі час зусім перастала адчуваць сваё цела, толькі пяткі былі халодныя, бы сьнег.

Юрген, здавалася, не хацеў заўважаць, што Вераніцы блага. Ён круціў сваім вяснушчатым тварам туды-сюды, сьветлыя валасы стаялі тарчма, кожнае ягонае пытаньне было афарбаванае непрыхаванай іроніяй. “А колькі ў вас зорачак на пагонах?” – нібыта прастадушна кідаў ён праз плячо, і апранутая ў звычны свой дзелавы касьцюм Вераніка доўга разважала, ці слушна яна зразумела. А ён размаўляў па-расейску правільна, як эстонец. Вераніку, якая думала, што ёй давядзецца тлумачыцца жэстамі, як, напрыклад, памежнік у сталічным міжнародным аэрапорце, які сустракае пасажыраў, гэта зусім ня цешыла.