Винцесь Мудров: Рыбалка ў Бычках (на белорусском языке)

Душа адляцiць, а ты будзеш ляжаць - нерухомы, з задзёртай калашыной, i калi цень ад таполi перапаўзе зь сiняй лыткi да загарэлага плеху, на ходнiку спынiцца сухарлявая бабуля. Бабуля стане на дыбкi, заклапочана страсяне пустой сумкай, а каржакаваты, зьлёгку падпiты дзядзька, якi будзе iсьцi мiма, сiпла зазначыць:

- Зараз мянты абудзяць.

"Мянты" зьявяцца адвячоркам, калi памутнелае сонца схаваецца за дахам суседняга дома. Малады мiлiцыянт рашуча схопiцца за сiнюю лытку, потым адхiнецца, зачапiўшыся фуражкай за вецьце. Вакол дрэва пачнуць зьбiрацца людзi, i чырвонатвары сяржант, нядобра зырнуўшы на натоўп, кароткiм мацюгом канстатуе:

- Канец.

Быў момант, калi Макар ужо зьбiраўся павалiцца пад куст, бо сьвет хiтнуўся ў вачох i слых напоўнiўся замарачным шумам, але, угледзеўшы пасярод небясьпечна нахiленай вулiцы двух хлопцаў з пiўнымi торбамi, роспачна крыкнуў:

- Дзе даюць?!

- У "камсе"! - адказалi хлопцы й Макар, змахнуўшы лiпкi пот з лоба, зразумеў: ад сьмерцi яго можа ўратаваць глыток халоднага пiва.

У двары ўнiвэрмага "Камсамольскi" было як нiколi шматлюдна. Рабацягi з навакольных дамоў (усе скрозь у лiнялых "спарцiўках"); вайсковыя пэнсiянэры (у тэпцях на голую нагу i ў пакамечаных капронавых капелюшах); хлопцы-пэтэвушнiкi (iхныя стрыжаныя патылiцы прыкметна вылучалiся на тле загарэлых лысiн) i, нарэшце, мясцовыя алкашы (з тварамi, такiмi ж шэрымi, як хлапечыя патылiцы i такiмi ж пакамечанымi, як капелюшы) шчыльным кальцом атачалi пiўную бочку. У паветры пахла нейкай брыдой - цi то прэлымi шкарпэткамi, цi то кашэчымi сцакамi, i ад таго паху ў прадоньнi Макаравай душы зварухнулася сьвярблiвае жаданьне - шпурнуць у натоўп гранату, цi, у крайнiм выпадку, заехаць якому алкашу кулаком мiж вачэй. Жаданьне было такiм палкiм, што Макар скрыгатнуў зубамi i пацёр параносьсе, згадваючы - куды ён падзеў падораную прапаршчыкам Базылём "лiмонку" Ф-2, а суняўшы шал, выцягнуў шыю i пашукаў у натоўпе сяброў.

Натоўп бязладна гаманiў, варушыўся i дзесьцi ў самых нетрах ягоных чуўся прарэзьлiвы голас алькагалiчкi Нiнкi-Пятлюры.

- Нiна! - крыкнуў Макар, склаўшы рупарам далонi, але тая, да каго ён зьвяртаўся, не пачула.

Краем вока Макар згледзеў у канцы двара драцяную скрыню, на якой сядзеў сiвы дзядок i, падышоўшы да старога, падняў таго за плечы.

- Нiнка, йо..! - крыкнуў Макар другiм разам, глянуўшы на натоўп з вышынi драцяной скрынi i Нiнка, мiргнуўшы падбiтым вокам, незадаволена адгукнулася:

- Ну шчо тобi?

Макар мацюкнуўся, дэманструючы недарэчнасьць такога пытаньня й разьвёў рукамi.

У нетрах таўпенi захвалявалiся. Хтосьцi здушана войкнуў, зь нечай лысай галавы зьляцеў капялюш, i Нiнка, вiскнуўшы, як цыркулярка, скаланула абшар гаўклiвым воклiчам:

- Што ты став, як хер моржовы?! Грошы давай.

Паперка з чырвоным зубрам паплыла над галовамi, Макар праводзiў яе ўстрывожаным позiркам, нэрвовай хадою прайшоўся ў бок унiвэрмагу, сьцепанаючыся ад кожнага мацюга, што вырываўся з натоўпу. Мацюгi тыя з кожнай хвiляй рабiлiся ўсё больш рашучымi й гiстэрычнымi.

- Ну куды, куды лезеш хахляра?!

- Заткнi ляпу, йiврэй!

Пасьля такога дыялёгу з лысай галавы iзноў зьляцеў капялюш, уладальнiк капелюша тузануўся, штосьцi крыкнуў, але, атрымаўшы пустой полiэтыленавай канiстрай па лобе, суцiх i зьнiк зь вiдавоку.

Нiнка вылезла з натоўпу хвiлiн празь пяць. Трымаючы на ўзьнятых руках торбу з пiвам, яна нiяк не магла супакоiцца й мацюкалася, пасылаючы праклёны паўзьверх людзкiх галоў. Каб суняць мацюкальнiцу, Макар пiхнуў ёй у рот цыгарэту, пстрыкнуў запальнiчкай, але й захлынуўшыся дымам, Нiнка не супакойвалася i сiплым голасам абяцала начысьцiць рэпу "старому йiврэю".

Торба была паўнюткай - пiва халадзiла руку, варушылася на далонi. Уеўшыся зубамi ў полiэтылен, Макар цэдзiў гаючы напой, не пераводзячы дыху. Пiва лiлося ў нос, залiвала вушы i калi б можна было патануць у iм, пахмельны пакутнiк зрабiў бы гэта зь вялiкай ахвотай. Заглынуўшы добрых тры лiтры, вернуты да жыцьця пакутнiк плюхнуўся на драцяную скрыню, зморана i ўадначас задаволена выдыхнуў:

- Ой, бля-а...

Галава ўмэнт праясьнела, сьвет набыў натуральныя фарбы й Макар, прымружыўшыся, разгледзеў колер трусоў, што вiселi на Тамарчыным гаўбцы. Пару хвiлiн ён ачмурэла глядзеў на чырвона-зялёныя трусы, а сёрбнуўшы з торбы, уголас прашаптаў:

- Можа i сапраўды ўзяць гэтага ёлупня?

Макар падхапiўся на ногi, аддаў торбу з рэштай пiтва дзядку, якога кагадзе сагнаў са скрынi, парывiстым крокам рушыў па ходнiку.

Хоць Тамарка i жыла непадалёку - "хрушчоба" ейная стаяла на другiм канцы вулiцы, - бываць у сястры даводзiлася рэдка. Сёлета, прыкладам, толькi раз i заходзiў, калi сястра папрасiла павесiць дыван на сьценку. I то, перад тым, як прыйсьцi, пяць разоў перапытаў - цi будзе мужык дома? Не хацеў са шваграм сустракацца, бо памiж iмi, яшчэ за даўнiм часам, прабегла, узьняўшы хваста, чорная кошка. Шыбуючы па ходнiку, Макар прымружыў левае вока, зварухнуў спачатку вуснамi, потым пальцамi, - а налiчыўшы сямнаццаць гадоў, уражана пачухаў падбародзьдзе.