Рычард Бах - Чайка па імені Джонатан Лівінгстан

А Чарльз-Роланд даляцеў да Гары Вялікага Ветру і ўзняўся на дваццаць чатыры тысячы футаў; вярнуўся ён пасінелы ад холаду, узрушаны і шчаслівы, з цвёрдым намерам падняцца заўтра яшчэ вышэй.

Флетчар, а ён, як ніхто, палюбіў фігуры найвышэйшага пілатажу, адолеў шаснаццацівітковую вертыкальную запаволеную бочку, а ўжо на другі дзень завяршыў яе трайным пераваротам цераз крыло. Яго белае пер'е так і ззяла на сонцы, калі ён праносіўся над берагам, адкуль за ім крадком сачыла не адна пара вачэй.

Джонатан увесь час не разлучаўся са сваімі вучнямі: паказваў, падказваў, прымушаў, павучаў. Усе разам яны ляталі з любові да палётаў і ўночы, і ў непагадзь, і ў шторм, тады як астатнія чайкі з Чарады тужліва туліліся адна да адной на зямлі.

Пасля палётаў вучні адпачывалі на пяску і з яшчэ большай увагай слухалі Джонатана. Не ўсе яго шалёныя ідэі ўспрымаліся імі, але шмат якія зусім ясныя думкі былі ім зразумелыя.

З цягам часу вакол гурту вучняў паступова ўночы ўтваралася яшчэ адно кола: цікаўныя чайкі з Чарады гадзінамі слухалі Джонатана, але паколькі кожная з іх не хацела бачыць суседзяў і сама баялася, што суседзі ўбачаць яе, перад світаннем усе яны знікалі.

Мінуў месяц, перш чым першая чайка з Чарады пераступіла мяжу і папрасіла навучыць яе лятаць. Просьба гэтая наклікала праклён на чайку па імені Тэранс Лоўэл, паставіла на яго кляймо Выгнанца і... зрабіла яго восьмым вучнем Джонатана.

У наступную ноч з Чарады прыкульгаў, валакучы па пяску левае крыло, Кірк Мэйнард і паваліўся каля ног Джонатана.

— Дапамажы мне, — папрасіў ён ціха, быццам вось-вось канае. — Больш за ўсё на свеце я хачу лятаць...

— Вось і добра, — сказаў Джонатан. — Узнімайся разам са мною ў паветра, і пачнём.

— Ты не зразумеў. Маё крыло. Я не магу паварушыць крылом.

— Мэйнард-Чайка, ты вольны, каб стаць самім сабою, найсапраўднаю чайкаю Кірк Мэйнард, і нішто не мае сілы табе перашкодзіць. Такі Закон Вялікай Чайкі, такі Закон.

— Ты хочаш сказаць, што я магу лятаць?

— Я кажу, што ты вольны.

І Кірк Мэйнард лёгка і хутка, без аніякіх намаганняў, распасцёр крылы і ўзняўся ў цёмнае начное неба. Ад яго крыку з вышыні пяцьсот футаў прачнулася ўся Чарада.

— Я магу лятаць! Слухайце! Я МАГУ ЛЯТАЦЬ!

На досвітку вакол гурту вучняў Джонатана стаяла каля тысячы чаек, усе яны з цікаўнасцю глядзелі на Мэйнарда. Ім было ўжо ўсё роўна, бачыць іх хто-небудзь ці не, яны слухалі і стараліся зразумець Джонатана.

А ён гаварыў пра рэчы зусім простыя: пра тое, што лятаць для чайкі — гэта яе звычайны занятак, што воля, свабодны палёт дадзены ёй самой прыродай, а ўсё, што перашкаджае волі, павінна быць адрынута і адкінута — звычаі, забабоны, забароны — усё, што абмяжоўвае волю.

— Адкінута, — пачуўся голас з натоўпу, — нават калі гэта Закон Чарады?

— Адзіны правільны Закон гэта той, што вядзе да волі, — адказаў Джонатан. — Іншага не існуе.

— Хіба можна спадзявацца, што мы навучымся лятаць не горш за цябе? — пачуўся другі голас. — Ты — асаблівы, таленавіты, незвычайны, не падобны на астатніх птушак.

— Паглядзіце на Флетчара! На Лоўэла! На Чарльза-Роланда! На Джудзі Лі! Яны таксама асаблівыя, таленавітыя і незвычайныя? Ані не больш, чым вы і чым я. Адзіная, адна-адзіная розніца ў тым, што яны пачалі ўсведамляць сябе, разумець, хто яны такія, і трэніравацца ў гэтым усведамленні.

Усе вучні Джонатана, апрача Флетчара, памуляліся ад няёмкасці. Дагэтуль яны яшчэ самі не ўразумелі, што займаюцца менавіта гэтым.

З кожным днём натоўп павялічваўся; прыходзілі, каб распытаць, каб выказаць сваё захапленне, прыходзілі і каб пакпіць.

— У Чарадзе кажуць, што калі ты не Сын Вялікай Чайкі, — загаварыў Флетчар да Джонатана аднойчы раніцай пасля трэніроўкі ў хуткасных палётах, — дык, значыцца, ты на тысячу гадоў апярэдзіў свой час.

Джонатан уздыхнуў. «Вось яна — цана неразумення, — падумаў ён. — Цябе называюць або д'яблам, або богам».

— А як думаеш ты, Флетч? Апярэдзілі мы наш час?

Флетчар доўга маўчаў.

— Гэтак лятаць, як лятаем мы, можна было навучыцца заўсёды і любому, хто пажадаў бы зрабіць такое адкрыццё, — прамовіў ён. — А да часу гэта не мае ніякіх адносін. Хіба што мы апярэдзілі моду. Апярэдзілі той спосаб, якім лятае большасць чаек.

— Гэта ўжо нешта значыць, — сказаў Джонатан, перакуліўся і паплыў у паветры дагары нагамі. — Гэта ўжо напалову лепш, чым апярэдзіць час.

Гэта здарылася роўна праз тыдзень. Флетчар паказваў прыёмы хуткаснага палёту групе навічкоў. Ён якраз выходзіў з піке, якое рабіў з вышыні сем тысяч футаў, і тонкай шэрай палоскай праносіўся за некалькі дзюймаў ад пляжа, калі на дарозе ў яго апынулася нейкае птушаня, што з крыкам «Мамачка!» выконвала свой першы ў жыцці палёт. Птушаня ляцела наперарэз. Каб пазбегнуць сутыкнення, Флетчар Лінд за дзесятую долю секунды рэзка рвануўся ўлева і на хуткасці дзвесце міляў у гадзіну ўрэзаўся ў гранітную скалу.