Array Лонг - Пастушыная гісторыя пра Дафніса і Хлою

22. Дом аказаўся побач, я падыходжу i пачынаю стукаць i крычаць у наглуха зачыненыя дзверы. Нарэшце нейкая дзяўчына адзываецца. "Гэй, ты, — кажа, — чаго грукочаш у дзверы? Пад якi заклад хочаш узяць пазычку? Хiба ты адзiн не ведаеш, што, апроч золата i серабра, у нас нiчога не прымаюць?" "Пазыку? Ну не. Зыч мне, — кажу, — чаго-небудзь лепшага i хутчэй кажы, цi ўдому твой гаспадар?" "Вядома, — адказвае яна, — а навошта ён табе патрэбен?" "Я прынёс яму пiсьмо ад Дамеi з Карынфа". "Зараз далажу, — адказвае, — пачакай мяне тут". Сказаўшы гэта, зноў замкнула дзверы i пайшла. Праз некалькi хвiлiн адчынiла i кажа: «Запрашаюць».

Уваходжу i бачу, што гаспадар ляжыць на канапцы i збiраецца палуднаваць, а каля ягоных ног сядзiць жонка. Ён паказаў мне пустое крэсла. "Вось, — кажа, калi ласка". "Дзякую", — кажу i перадаю яму пiсьмо ад Дамеi. Хутка прачытаўшы яго, ён кажа: "Я ўдзячны майму Дамеi за тое, што ён прыслаў мне такога гасця!"

З гэтымi словамi ён загадвае жонцы адступiць мне сваё месца. Калi я пачаў сцiпла адмаўляцца, ён схапiў мяне за крысо. "Сядай, — кажа, — другiх крэслаў у мяне няма. Мы асцерагаемся злодзеяў i таму не набываем рэчаў у дастатковай колькасцi". Я выканаў ягонае жаданне. Тады ён кажа: "I па далiкатнай манеры трымацца, i па гэтай амаль дзявочай сцiпласцi я зрабiў вывад, што ты нашчадак высакародных продкаў, i мой Дамея ў сваiм пiсьме мне тое самае паведамляе. Дзеля гэтага, прашу, не грэбуй сцiпласцю нашай хацiны. Вось гэты пакой побач будзе табе досыць прыстойнай кватэрай. Будзь ласкавы, спынiся ў нас. Гонар, якi зробiш майму дому, узвысiць яго, а табе надарыцца магчымасць iсцi за слаўным прыкладам: задавальняючы сябе сцiплым памяшканнем, ты будзеш пераймаць Тэзея, знакамiтага цёзку твайго бацькi, якi не пагрэбаваў простай гасцiннасцю старой Гекалы. — I, паклiкаўшы прыслужнiцу, кажа: — Фацiда, забяры рэчы госця i палажы iх асцярожна ў той пакой. Пасля прынясi з каморы алею для нацiрання, ручнiк выцерцiся i ўсё iншае, а таксама звадзi майго госця ў лазню, бо ён стамiўся пасля такой далёкай i цяжкай дарогi".

24. Слухаючы гэтыя загады, я ўспомнiў пра характар i скупасць Мiлона i, маючы намер цясней з iм зблiзiцца, кажу: "У мяне ёсць усё неабходнае для падарожжа. I лазню я сам знайду. Галоўнае, каб мой конь, якi так усю дарогу стараўся, не быў галодны. Вось вазьмi, Фацiда, гэтыя грошы i купi за iх аўса i сена".

Калi рэчы былi зложаны ў маiм пакоi, я накiраваўся ў лазню, але перш трэба было паклапацiцца аб харчах, дык iду на рынак. Бачу шмат разложанай дабрэннай рыбы. Пачаў таргавацца, i замест ста нумаў мне адпусцiлi яе за дваццаць дынараў. Я ўжо збiраўся iсцi, ды нечакана сустракаю свайго сябра Пыфiя, з якiм калiсьцi вучыўся ў атыцкiх Афiнах.

Спярша ён досыць доўга не пазнае мяне, а пасля кiдаецца да мяне, абымае i сардэчна цалуе. "Ах мой Луцый, — кажа, — як доўга мы з табой не бачылiся, сапраўды, ад таго часу, як рассталiся з Клiцiем, нашым настаўнiкам. Што занесла цябе сюды?" "Заўтра, — кажу, — даведаешся, але што гэта? Цябе можна павiншаваць? Вось i лiкраты, i розгi — увесь чыноўнiчы набор!" "Харчамi займаемся, — адказвае, — i выконваем абавязкi эдзiла. Калi хочаш што купiць, дык магу быць карысным". Я адмовiўся, бо ўжо зрабiў запас рыбы на вячэру. Аднак Пыфiй, заўважыўшы кашолку, пачаў ператрасаць маю рыбу, каб лепш яе разгледзець, i пытаецца: "А па колькi ты плацiў за гэту дрэнь?" "Ледзь, кажу, — уламаў рыбака аддаць мне за дваццаць дынараў".

25. Пачуўшы гэта, ён хапае мяне за руку i зноў вядзе на рынак. "А ў каго купiў, - пытаецца, — гэта смецце?" Я паказаў старога, якi сядзеў у кутку. Тут ён накiнуўся на яго i пачаў распякаць бедака па-эдзiльску: "Так вы абыходзiцеся з нашымi сябрамi i наогул з усiмi прыезджымi! Прадаяце паршывую рыбу па гэтакай цане! Вы даведзяце гэты горад, кветку фесальскай вобласцi, што ён апусцее, як скала! Але дарма вам гэта не пройдзе! Ты даведаешся, як пад маiм кiраўнiцтвам абыходзяцца з ашуканцамi!" I, высыпаўшы з маёй кашолкi рыбу на зямлю, загадаў свайму памочнiку стаць на яе i растаптаць нагамi. Задаволiўшыся такой строгасцю нораваў, мой Пыфiй дазваляе мне iсцi i кажа: "Мне здаецца, мой Луцый, што гэтакая ганоба будзе гэтаму старому дастатковым пакараннем".

Здзiўлены i збянтэжаны гэтым здарэннем, кiруюся ў лазню, пазбаўлены дзякуючы дасцiпнай выдумцы свайго энергiчнага сябра i грошай, i вячэры. Памыўшыся, вяртаюся ў дом Мiлона i iду проста ў свой пакой.

26. Тут служанка Фацiда кажа: "Клiча цябе гаспадар". Ведаючы ўжо Мiлонаву паўстрыманасць, я ветлiва тлумачу, што, маўляў, дарожная стома больш патрабуе сну, чым ежы. Атрымаўшы такi адказ, ён сам уваходзiць i, абняўшы мяне, цягне да сябе. Я то адмаўляюся, то далiкатна ўпiраюся. А ён кажа: "Не выйду без цябе!" I клятвай пацвярджае гэтыя словы. Я неахвотна падпарадкоўваюся яго ўпартасцi, а ён зноў вядзе мяне да сваёй канапкi, усаджвае i пачынае: "Ну, як маецца наш Дамея? Як яго жонка, дзецi, хатнiя?" Расказваю пра ўсiх i кожнага паасобку. Распытвае дакладна пра мэты майго падарожжа. Усё грунтоўна яму расказваю. Старанна выпытвае пра мой родны горад, пра яго сама знакамiтых жыхароў, а ў канцы нават пра нашага ўладара, пакуль не заўважыў, што, вельмi змораны цяжкой дарогай, я ўтамiўся доўгай гутаркай i засынаю пасярод фразы. Замармытаўшы нешта незразумелае, нарэшце адпусцiў ён мяне ў спальню. Так пазбыўся я агiднага старога i яго балбатлiвага галоднага пачастунку, змораны сном, павячэраўшы не стравай, а толькi казкамi. Вярнуўшыся ў свой пакой, я аддаўся жаданаму сну.