Эрнест Хемингуэй - Стары чалавек і мора

— Калі б ты быў маім, хлопчык, я ўзяў бы цябе ў мора, рызыкнуў бы, — сказаў ён. — Але ты — бацькаў і матчын сын, і ты на шчаслівай лодцы.

— Ці магу я налавіць табе сардзін? І я ведаю, дзе можна дастаць чатыры прынады.

— У мяне яшчэ сённяшнія засталіся. Я паклаў іх у скрынку з соллю.

— Дазволь мне дадаць чатыры свежыя.

— Адну, — сказаў стары чалавек. Вера і надзея ніколі не пакідала яго. Але цяпер як быццам ветрык атуліў іх сваім павевам.

— Дзве, — сказаў хлопчык.

— Дзве дык дзве, — пагадзіўся стары чалавек. — Ты іх не свіснуў?

— Бывала і такое, — сказаў хлопчык. — Але гэтыя купіў.

— Дзякуй, — сказаў стары чалавек. Ён быў занадта просты, каб дзівіцца: калі да яго прыйшла пакора? Але ён ведаў, што яна прыйшла, і ведаў, што ў ёй няма ганьбы і яна не прычыніла аніякай страты праўдзівай гордасці.

— З гэткай плынню заўтра маецца быць неблагі дзень, — сказаў ён.

— Куды ты рушыш лавіць? — спытаўся хлопчык.

— Як найдалей, а вярнуся, калі пераменіцца вецер. Хачу выйсці давідна.

— Я пастараюся зрабіць так, каб мой рыбак таксама лавіў далёка, — сказаў хлопчык. — Калі ты зачэпіш на кручок нешта сапраўды буйнае, мы зможам прыйсці табе на дапамогу.

— Ён не любіць працаваць занадта далёка.

— Не любіць, — згадзіўся хлопчык. — Але я ўбачу гэткае, чаго ён не можа ўбачыць: да прыкладу, птушку, што лётае над вадой, каб падабрацца да рыбіны, і выпраўлю яго ў пагоню за дэльфінам.

— Ён так кепска бачыць?

— Амаль сляпы.

— Дзіўна, — заўважыў стары чалавек. — Ён ніколі не лавіў чарапах, а якраз гэта псуе вочы.

— Але ж ты не год, не два лавіў чарапах каля Маскітавага берага [2] Вузкая паласа зямлі на ўсходзе Нікарагуа. , але зрок у цябе добры.

— Я — дзіўны стары чалавек.

— Але ці дастаткова ў цябе цяпер сілы, каб справіцца з сапраўды буйнай рыбай?

— Думаю, што так. І, апроч таго, ёсць розныя хітрыкі.

— Давай занясем прычындалле дадому, — сказаў хлопчык. — Тады я вазьму сетку і пайду па сардзіны.

Яны сабралі ледзь не ўсе снасці. Стары чалавек нёс мачту на сваім плячы, а хлопчык нёс драўляную скрынку з туга скручанымі карычневымі шнурамі, бусак і гарпун са стралой. Скрынка з прынадамі заставалася пад кармой лодкі разам з дубінкай, якую ўжывалі, каб аглушыць рыбу, калі тую падцягвалі сеткай да борта.

Ніхто не краў у старога чалавека, але не шкодзіла забраць ветразь і цяжкія шнуры дадому, бо ад расы яны маглі адсырэць, і хоць стары чалавек пэўна ведаў, што ніхто з тутэйшых людзей не паквапіцца на яго маёмасць, бусак і гарпун былі б непатрэбнай спакусай у лодцы.

Яны разам узняліся па дарозе да халупы старога чалавека і ўвайшлі ў яе праз адчыненыя дзверы. Стары чалавек прыставіў мачту разам з абкручаным вакол яе ветразем да сцяны, хлопчык паклаў скрынку да іншае начынне ля яе. Мачта была ў даўжыню амаль гэткая, як адзін пакой халупы. У халупе, зробленай з моцных прылісткаў каралеўскай пальмы, што завуцца guano, меліся: ложак, стол, адно крэсла і на земляной падлозе месца для гатавання на драўнінным вугалі. На карычневых сценах з разгладжаных лістоў трывалага валакністага guano, якія перакрывалі адзін аднаго, вісела каляровая карцінка з Найсвяцейшым Сэрцам Гасподнім ды яшчэ адна з Кабрэнскай Маці Божай. Яны засталіся ад ягонай жонкі. Раней тут на сцяне была і падмаляваная жончына фатаграфія, але надта журботна яму рабілася, калі ён глядзеў на яе, і тая зараз ляжала на паліцы пад ягонай чыстай кашуляй.

— Што ты маеш есці? — спытаўся хлопчык.

— Гаршчок жоўтага рысу з рыбай. Не хочаш трохі?

— Не. Я буду есці дома. Зрабіць мне табе агонь?

— Не. Я зраблю пазней. Альбо буду есці рыс халодны.

— Ці магу я ўзяць сетку?

— Ага.

У халупе не было жаданай сеткі, і хлопчык памятаў, калі яны прадалі яе. Але яны гулялі ў гэтую байку штодня. Не было ані гаршка з жоўтым рысам і рыбай, і хлопчык гэта ведаў таксама.

— Восемдзесят пяць — шчаслівая лічба, — сказаў стары чалавек. — Што ты скажаш, калі рыбіна, якую я прынясу, разабраная заважыць тысячу фунтаў?

— Я вазьму сетку і пайду лавіць сардзіны. Ты будзеш сядзець на парозе на сонцы?

— Але. У мяне ёсць учарашняя газета, і я прачытаю пра бейсбол.

Хлопчык не ведаў, ці не выдумка і ўчарашняя газета, але стары чалавек выцягнуў яе з-пад ложка.

— Перыка даў мне ў bodega [3] Карчма (гішп.). , — растлумачыў ён.

— Я прыйду, калі налаўлю сардзін. Пакладу твае і мае разам у лёд, і мы падзелім іх раніцой. Калі я вярнуся, ты раскажаш мне пра бейсбол.