Boleslav Prus - La faraono

—Morgaŭ venos freŝaj regimentoj kaj postmorgaŭ mi kolektos la venkitajn … Mi ripetas al vi, ne okupu vin per vantaîoj … Unu momento da karesoj valoras pli multe ol unu jaro da povo …

Unu horon post la subiro de la suno, la faraono forlasis la loĝejon de Hebron kaj estis revenanta malrapide al sia palaco. Li estis revema, dormema kaj li pensis, ke la ĉefpastroj estas grandaj malsaĝuloj, se ili kontraŭstaras al li. De la tempo kiam ekzistas Egipto, ĝi ne havis pli bonan sinjoron ol li.

Subite el figa bosko elglitis homo en nigra mantelo kaj baris la vojon al la faraono. La sinjoro, por pli bone vidi lin, proksimigis sian vizaĝon al lia kaj subite ekkriis:

—Ah, tio estas vi, fripono?… Venu en la gardejon …

Tio estis Likon. Ramzes kaptis lin je la nuko; la Greko siblis kaj ekgenuis sur la tero. Samtempe la faraono eksentis bruligan doloron en la maldekstra flanko de la ventro.

—Vi mordas ankoraŭ? — ekkriis Ramzes.

Per ambaŭ manoj li potence premegis la kolon de la Greko, kaj kiam li ekaŭdis la krakon de la rompataj vertebroj, li forîetis lin kun abomeno.

Likon falis, skuata de la antaŭmortaj konvulsioj. La faraono foriris kelke da paŝoj. Li palpis sin kaj trovis la tenilon de la ponardo.

—Li vundis min?…

Li eltiris el sia flanko la mallarĝan ŝtalan pecon kaj kunpremis la vundon.

—Mi volus scii — pensis li — ĉu iu el miaj konsilantoj havas plastron.

Li sentis naŭzon kaj plirapidigis la paŝojn.

Proksime de la palaco renkonte al li kuris oficiro kriante:

—Tutmozis ne vivas plu — La perfidulo Eunana mortigis lin!…

—Eunana? — ripetis la faraono. — Kaj la aliaj …

—Preskaŭ ĉiuj memvoluloj, kiuj forveturis kun Tutmozis, estis subaĉetitaj de la pastroj …

—Bone, mi devas fini tion! — diris la sinjoro. — Trumpetu, por kolekti la aziajn regimentojn …

Eksonis la trumpeto, kaj la Azianoj komencis amase eliri el la soldatejoj, tirante post si la ĉevalojn.

—Ankaŭ al mi oni donu ĉevalon — diris la faraono. Sed li eksentis fortan kapturnon kaj aldonis:

—Ne, oni donu al mi portilon … Mi ne volas min lacigi …

Subite li falis ŝanceliĝante sur la brakojn de la oficiroj.

—Mi preskaŭ forgesis — diris li per estingiĝanta voĉo.

—Alportu mian kaskon kaj glavon … la ŝtalan glavon … de Sodaj Lagoj … Ni iras al Memfiso …

El la palaco alkuris altranguloj kaj servistoj kun torĉoj. La faraono, subtenata de la oficiroj, havis grizan vizaĝon kaj okulojn, vualitajn de nebulo. Li etendis la manon, kvazaŭ serĉante armilon, movis la lipojn kaj, en la ĝenerala silento, ĉesis spiri, li la sinjoro de la du mondoj: la mondo de la vivantoj kaj la mondo okcidenta.

De la morto de Ramzes XIII ĝis la tago de lia enterigo reĝis la ŝtaton la plej nobla San-amen-Herhor, kiel la ĉefpastro de la teba Amon kaj vic-reĝo de la mortinta faraono.

La kelkmonata regado de la vic-reĝo estis tre prospera por Egipto. Herhor kvietigis la ribelojn de la popolaĉo kaj, kiel estis iam, permesis al la laboristoj ripozi ĉiun sepan tagon. Li enkondukis severan disciplinon inter la pastroj, ĉirkaŭis per sia protekto la eksterlandulojn kaj precipe Fenicianojn, kaj faris traktaton kun Asirio, ne cedante tamen Fenicion, kiu restis tributano de Egipto.

Dum la mallonga regado justeco estis plenumata rapide, sed sen krueleco, kaj iu ajn ne kuraĝis bati la egiptan kamparanon, kiu povis sin turni al la tribunalo, se li havis sufiĉe da tempo kaj atestantoj.

Herhor sin okupis ankaŭ pri la ŝuldoj, ŝarĝantaj la faraonon kaj ŝtaton. Por ĉi tiu celo li igis Fenicianojn rezigni parton de la sumoj, ŝuldataj al ili de la ŝtato, kaj por pagi la reston li prenis el Labirinto grandegan sumon da tridek mil talentoj.

Dank’al ĉi tiuj rimedoj, post tri monatoj ekregis en la lando trankvilo kaj bonstato, kaj la regnanoj ripetis:

—Benata estu la regado de la vic-reĝo, San-amen-Herhor! Vere, la dioj destinis lin esti regnestro, por ke li liberigu Egipton de la malfeliĉoj, kiujn altiris Ramzes XIII, senreligia virinamanto …

Kelkdeko da tagoj sufiĉis, por ke la popolo forgesu, ke ĉiuj verkoj de Herhor estis nur plenumo de la intencoj de la juna kaj nobla faraono!

En la monato Tobi (oktobro-novembro), kiam la mumio de Ramzes XIII jam estis metita en la reĝajn kavernojn, en la templo de la teba Amon kunvenis ĉiuj plej altrangaj personoj de la ŝtato. Estis tie preskaŭ ĉiuj ĉefpastroj, nomarĥoj kaj generaloj, kaj inter ili Nitager, la kovrita de gloro maljuna ĉefo de la orienta armeo.

En la sama grandega ĉambrego, ĉirkaŭita per kolonoj, kie antaŭ duono de jaro la pastroj juĝis Ramzeson XII kaj montris sian malbonvolon al Ramzes XIII, en la sama loko kunvenis hodiaŭ la altranguloj por solvi, sub la prezido de Herhor, la plej gravan ŝtatan aferon. La 25-an de Tobi tagmeze Herhor, portante la tiaron de Amenhotep, sidiĝis sur la trono, la aliaj sur seĝoj, kaj la kunsido komenciĝis.

Ĝi daŭris ekstreme mallonge, kvazaŭ ĝia rezultato estus antaŭe preparita.

—Ĉefpastroj, nomarĥoj kaj militestroj! — komencis Herhor. — Ni kunvenis ĉi tien por tre malĝoja kaj grava afero. Kun la morto de la eterne vivanta Ramzes XIII, kies mallonga kaj uragana regado finiĝis tiel malfeliĉe …

Herhor eksopiris.

—Kun la morto de Ramzes XIII ne nur estingiĝis la faraono, sed la glorplena dinastio XX …

Murmuro traflugis inter la kunvenintoj.

—La dinastio ne finiĝis — intermetis preskaŭ malĝentile la potenca memfisa nomarĥo. — Vivas ja la respektinda reĝino Nikotris, al ŝi do apartenas la trono …

Post momento Herhor respondis:

—La plej nobla mia edzino, la reĝino Nikotris …

Ne murmuro, sed krio eksonis nun kaj daŭris kelke da minutoj. Kiam ĉio eksilentis, Herhor daŭrigis trankvile kaj klare:

—Mia plej nobla edzino, la reĝino Nikotris, nekonsolebla post la morto de sia filo, rezignis la tronon …

—Pardonu!… — ekkriis la memfisa nomarĥo. — La plej nobla vic-reĝo nomas la reĝinon sia edzino … Tio estas fakto tute nova, kiun oni devas, antaŭ ĉio, kontroli …

Herhor faris signon. La plej alta teba juĝisto montris la akton pri la edziĝo de la plej nobla ĉefpastro de Amon, Sanamen-Herhor, kun la reĝino Nikotris, vidvino de Ramzes XII kaj patrino de Ramzes XIII.

Post ĉi tiu klarigo ekregis tomba silento. Herhor daŭrigis:

—Ĉar mia edzino, la sola heredanto de la trono, forlasis siajn rajtojn, ĉar tiamaniere finiĝis la regado de la XX dinastio, ni devas elekti novan monarĥon … Ĉi tiu monarĥo — daŭrigis Herhor — devas esti homo matura, energia kaj sperta en la regado. Tial mi konsilas al vi, ekscelencoj, elekti por ĉi tiu plej alta posteno …

—Herhoron!… — ekkriis iu.

—Elekti la plej gloran Nitageron, la ĉefon de la orienta armeo — finis Herhor.

Longan momenton sidis Nitager kun fermitaj okuloj ridetante. Fine li leviĝis kaj diris:

—Neniam, sendube, mankos homoj, pretaj akcepti la titolon de faraono. Oni eĉ eble havus tro multe da ili. Feliĉe la dioj mem, forigante la danĝerajn konkurantojn, montris al ni la homon, plej indan ricevi la faraonan povon. Kaj ŝajnas al mi, ke mi faros prudente, se anstataŭ akcepti la kronon, favore proponitan al mi, mi respondos:

—Vivu eterne lia sankteco San-amen-Herhor, la unua faraono de la nova dinastio!…

La ĉeestantoj, kun malmultaj esceptoj, ripetis la ekkrion, kaj samtempe la plej alta juĝisto alportis sur ora plado du ĉapojn: blankan de Supra Egipto kaj ruĝan de Malsupra. La unuan prenis la ĉefpastro de Oziriso, la duan la ĉefpastro de Horus kaj transdonis ilin al Herhor, kiu, kisinte la oran serpenton, metis ambaŭ sur la kapon.

Poste komenciĝis la ceremonio, kiu daŭris kelke da horoj: ĉiuj prezentis sian respekton al la nova sinjoro. Fine, oni skribis konforman akton, la partoprenantoj en la elekto surmetis siajn sigelojn, kaj de tiu momento Sanamen-Herhor fariĝis la vera faraono, la sinjoro de la du mondoj, kaj de la vivo kaj morto de siaj regnanoj.