Boleslav Prus: La faraono

—Vivu eterne nia sinjoro, Ramzes XIII, la protektanto de la premataj!…

—Rigardu — eksonis voĉo de malproksime — la brutaro mem revenas de la paŝtejoj, kvazaŭ proksimiĝus la vespero …

—Lasu la brutojn … Antaŭen kontraŭ la pastroj!…

—Vi tie — ekkriis la grandegulo antaŭ la pordego.

—Propravole malfermu al ni, por ke ni konvinkiĝu, pri kio diskutas la ĉefpastroj kun la nomarĥoj …

—Malfermu!… alie ni rompos la pordegon!…

—Stranga afero — oni parolis de malproksime — la birdoj kuŝiĝas por dormi … Estas ja nur tagmezo …

—Io malbona fariĝas en la aero …

—Dioj! la nokto jam falas, kaj mi ne kolektis ankoraŭ salaton por la tagmanĝo … — miris iu knabino.

Sed ĉi tiujn rimarkojn sufokis krioj de la ebria bando kaj la bruo de la palisoj, batantaj la kupran pordegon de la templo.

Se la popolamaso estus malpli okupita per la agoj de la atakantoj, ĝi jam rimarkus en la naturo ian eksterordinaran fenomenon. La suno lumis, sur la ĉielo estis neniu nubeto, kaj malgraŭ tio la taga lumo komencis malgrandiĝi kaj blovis malvarmeta vento.

—Donu ĉi tien ankoraŭ unu palison!… — kriis la atakantoj. — La pordo cedas!…

—Forte!… ankoraŭ unu fojon!…

La rigardanta amaso bruis, kiel fulmotondro … Tie ĉi kaj tie komencis foriĝi de ĝi malgrandaj grupoj kaj kuniĝi kun la atakantoj. Fine la tuta popola amaso malrapide proksimiĝis al la templo.

Kvankam estis tagmezo, la krepusko pligrandiĝis; en la templo de Ptah komencis kanti kokoj. Sed la furiozo de la popolo estis jam tiel granda, ke malmultaj rimarkis la sanĝojn.

—Rigardu! — kriis almozulo — jen proksimiĝas la tago de juĝo … Dioj …

Li volis daŭrigi, sed ekbatita per bastono je la kapo falis sur la loko.

Sur la murojn de la templo komencis grimpi homoj nudaj, sed armitaj. La oficiroj alvokis la soldatojn al la armiloj, certaj, ke baldaŭ oni devos subteni la atakon de la popolaĉo.

—Kion tio signifas … — murmuretis la soldatoj, rigardante la ĉielon. — Oni ne vidas nubojn, tamen la mondo havas aspekton kvazaŭ dum la ventego?…

—Batu!… rompu!… — oni kriis antaŭ la templo. La bruo de la palisoj sonis pli kaj pli ofte.

En ĉi tiu momento sur la teraso super la pordego aperis Herhor, ĉirkaŭita de sekvantaro de pastroj kaj civilaj altranguloj. La plej nobla ĉefpastro havis oran diservan veston kaj ĉapon de Amenhotep, ĉirkaŭitan de la reĝa ureuso.

Herhor ekrigardis la grandegan popolamason, kiu sieĝis la templon kaj sin klininte al la atakanta bando, diris:

—Kiuj ajn vi estas, fideluloj aŭ idolanoj, en la nomo de la dioj mi alvokas vin lasi la templon trankvila …

La tumulto eksilentis kaj oni aŭdis nur la batadon de la palisoj kontraŭ la kupra pordego. Sed baldaŭ ankaŭ tio ĉesis.

—Malfermu la pordegon! — kriis de malsupire la grandegulo. — Ni volas konvinkiĝi, ĉu vi ne konspiras perfidon kontraŭ nia sinjoro …

—Mia filo — respondis Herhor — falu sur la vizaĝon kaj petegu la diojn, ke ili pardonu al vi la sakrilegon …

—Vi mem petu la diojn, ke ili ŝirmu vin!… — ekkriis la ĉefo de la bando kaj preninte ŝtonon, îetis ĝin supren al la ĉefpastro.

En la sama momento, el la fenestro de la pilono falis sur la vizaĝon de la grandegulo io, kvazaŭ maldika akva strio. La gvidanto de la bando ekŝanceliĝis, baraktis per la manoj kaj falis.

Liaj plej proksimaj najbaroj eligis krion de teruro; la pli malproksimaj vicoj, ne sciante, kio okazis, respondis per ridoj kaj malbenoj.

—Rompu la muron!… — oni kriis de malproksime, kaj ŝtonoj, kvazaŭ hajlo flugis al Herhor kaj lia sekvantaro.

Herhor levis ambaŭ manojn al la ĉielo. Kaj kiam la amasoj ree eksilentis, la ĉefpastro ekkriis per forta voĉo:

—Dioj, sub vian protekton mi transdonas la sanktejojn, kiujn minacas perfidaj blasfemuloj …

Post unu momento, ie super la templo, eksonis superhoma voĉo:

—Mi deturnas mian vizaĝon de la malbenita popolo kaj mallumo falu sur la teron.

Kaj okazis afero terura: kun la malbenaj vortoj, la suno estis perdanta sian brilon!… Kaj post la lasta vorto fariĝis mallume, kiel nokte. Sur la ĉielo ekbrilis la steloj, kaj la lokon de la suno okupis nigra disko, ĉirkaŭita per ringo de flamoj.

Terura krio elŝiriĝis el cent mil brustoj. La atakantoj rompantaj la pordegon, îetis la palisojn, la kamparanoj falis teren …

—Jen venis la tago de la juĝo kiaj morto! … — ekkriis ĝema voĉo, el fino de la strato.

—Dioj, kompaton!… Sankta viro, deturnu la katastrofon!… — kriis la popolo.

—Ve al la soldatoj, kiuj plenumas la ordonojn de sendiaj ĉefoj!… — kriis la potenca voĉo de la templo.

Responde la tuta popolo falis sur la vizaĝon, kaj en du regimentoj antaŭ la templo ekregis malordo. La vicoj rompiĝis, la soldatoj komencis îeti la armilojn kaj kiel frenezaj forkuri al la rivero. Unuj, kurante kiel blindaj, en la mallumo sin frakasis je la muroj de la domoj, aliaj falis sur la pavimon, kaj iliaj kunuloj morte piedpremis ilin. Post kelke da minutoj, anstataŭ densaj kolonoj, kuŝis sur la placo disîetitaj lancoj kaj hakiloj, kaj ĉe la eniro en la stratojn — altaj amasoj da vunditoj kaj kadavroj.

Neniu perdita batalo finiĝis per tia katastrofo.

—Dioj! … dioj!… — ĝemis kaj ploris la popolo — ekkompatu la senkulpajn …

—Oziriso! … — ekkriis de la teraso Herhor — ekkompatu la popolon kaj montru vian vizagon al la malfeliĉuloj …

—Lastfoje mi plenumos la petojn de miaj pastroj, ĉar mi estas kompatema … — respondis la superhoma voĉo de la templo.

En la sama momento la mallumo forkuris, kaj la suno reakiris sian brilon.

Nova krio, nova ploro, novaj preĝoj eksonis en la popolamasoj. Ebriaj de ĝojo la homoj salutis la reviviĝantan sunon. Nekonatoj sin îetis en la brakoj unuj de aliaj, kelke da personoj mortis, kaj ĉiuj surgenue rampis al la templo, por kisi ĝiajn sanktajn murojn.

Sur la supro de la pordego staris la plej nobla Herhor. Lia rigardo, dronis en la ĉielo, kaj du pastroj subtenis liajn sanktajn manojn, per kiuj li dispelis la mallumon kaj savis sian popolon de la pereo.

Samaj scenoj, kun malgrandaj ŝanĝoj, okazis en la tuta Malsupra Egipto. En ĉiu urbo, la 20-an de Paofi, la popolo kolektiĝis antaŭ la temploj; en ĉiu urbo ĉirkaŭ la tagmezo iu bando atakis la sanktan pordegon. Ĉie, ĉirkaŭ la unua horo, super la pordego aperis la ĉefpastro de la templo kun sekvantaro, malbenis la malpiulojn, kaj faris mallumon. Kaj kiam la popolo forkuris en paniko aŭ falis teren, la ĉefpastroj preĝis al Oziriso, ke li montru sian vizaĝon, kaj la taga lumo revenis sur la teron.

Tiamaniere, dank’al la mallumiĝo de la suno, la plena de saĝo pastra partio ekŝancelis la aŭtoritaton de la faraono eĉ en Malsupra Egipto. En la daŭro de kelke da minutoj la registaro de la faraono troviĝis, eĉ ne sciante pri tio, ĉe la bordo de la senfundaîo. Savi ĝin povis nur granda inteligento kaj detala kompreno de la situacio. Sed tio jam mankis en la reĝa palaco, kie ĝuste en la malfacila momento komencis ĉiopova regado de la okazo.

La 20-an de Paofi lia sankteco leviĝis kun la suno kaj, por esti pli proksime de la teatro de la agado, li transloĝiĝis el la ĉefa palaco en somerdomon, apenaŭ unu horon de piedira voja de Memfiso. La domo havis ĉe unu flanko la kazernojn de la aziaj regimentoj, ĉe la alia la palacon de Tutmozis kaj de lia edzino, la bela Hebron. Kun la sinjoro venis tien la fidelaj partianoj de Ramzes kaj la unua regimento de la gvardio, al kiu la faraono konfidis senlime.

Ramzes XIII havis bonegan humoron. Li banis sin, matenmanĝis kun apetito kaj komencis akcepti la kurierojn, kiuj ĉiun kvaronhoron venis de Memfiso.